واگرایی و همگرایی آمریکا و روسیه درباره سوریه
آمریکا از ابتدای بحران سوریه تاکنون مواضع متضادی با روسیه داشته اما تحولات اخیر و ورد جدی مسکو به نبرد با داعش، مقامات واشنگتن را به تغییر مواضعشان در این خصوص واداشته است.
این فرصت با آغاز اعتراضات در سوریه در سال ۲۰۱۱ فراهم شد و در نهایت زمینه را برای ورود گروه های تروریستی و تکفیری که از سوی طرف های خارجی حمایت می شدند فراهم کرد. این گروه ها که بدون حمایت مالی، تسلیحاتی و تبلیغاتی کشورهای غربی - عربی نمی توانستند گسترش یابند، کشتار و تخریب تاریخ، تمدن و انسانیت در سوریه را در دستور کار خود قرار دادند.
طی سال های گذشته و از آغاز بحران سوریه چندین نشست با حضور طیف های مختلف سوری و با هدف حل بحران این کشور برگزار شد اما هیچکدام از این نشست ها منجر به راهکار سیاسی برای حل بحران سوریه نشده است چرا که به اعتقاد دمشق، بدون نابودی گروه های تروریستی و تکفیری نمی توان به راه حل سیاسی دست یافت و برقراری امنیت و ثبات در کشور مهمترین اولویت در هر راه حل مربوط به حل بحران سوریه باید باشد. لذا دولت سوریه از روسیه تقاضای کمک نظامی کرد و مسکو پس از موافقت پارلمان خود با حملات هوایی به مواضع تروریست ها در سوریه موافقت کرد.
عملیات نظامی روسیه در سوریه با نارضایتی آمریکایی ها همراه بود. در این گزارش سعی می شود به تبیین مواضع دو کشور در قبال بحران سوریه، آینده «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه و مخالفان سوری پرداخته شود.
موضع روسیه در قبال بحران سوریه
روسیه بر دستیابی به راهکار سیاسی برای حل بحران سوریه اصرار می ورزد و به شدت با تغییر نظام توسط دخالت های خارجی مخالف است. روسیه از سال ۲۰۱۱ تاکنون به عنوان عضو دائم شورای امنیت ۴ بار لوایح ضد سوری را وتو کرده است. مسکو همچنین با تلاش های دیپلماتیک خود مانع از دخالت خارجی در سوریه در سال ۲۰۱۳ شد و در نهایت درباره انهدام زرادخانه شیمیایی سوریه با دمشق به توافق رسید. موضوعی که دیگر اعضای شورای امنیت، حملات شیمیایی تروریست های تکفیری در برخی مناطق سوریه را دستاویزی برای عملیات نظامی در سوریه قرار داده بودند.
موضع آمریکا در قبال بحران سوریه
آمریکا بیش از یک سال است که با تشکیل ائتلاف مقابله با گروه تروریستی داعش، مواضع این گروه در عراق و سوریه را بمباران می کند اما واشنگتن بدون هماهنگی با دولت سوریه اقدام به این کار می کند و از سوی دیگر با اتخاذ مواضع دوگانه در قبال تروریست ها در واقع گامی در راستای نابودی کامل گروه های تروریستی برنمی دارد چرا که با طرح اصطلاحاتی همچون مخالفان مسلح میانه رو از برخی گروه های تروریستی در سوریه که با دولت سوریه می جنگند حمایت می کند.
آمریکا همچنین معتقد است تنها راه حل مشکل سوریه، انتقال قدرت با حفظ وحدت اراضی و نیروهای مسلح سوریه است. واشنگتن معتقد است کلید حل بحران سوریه، کناره گیری بشار اسد از قدرت است.
گفتگوهای حل بحران سوریه
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه و «جان کری» همتای آمریکایی وی در ۷ می ۲۰۱۳ پیشنهاد کردند نشستی تحت عنوان «ژنو ۲» برای حل بحران سوریه برگزار شود، در پی ارائه این پیشنهاد، مسکو و واشنگتن رایزنی های گسترده ای برای حل بحران سوریه انجام دادند.
موضع روسیه در قبال آینده بشار اسد
روسیه معتقد است بقای بشار اسد در قدرت یا کناره گیری از آن موضوعی است که ملت سوریه باید درباره آن تصمیم گیری کند و این مسئله باید از طریق مذاکرات و انتقال قدرت به طرق قانونی انجام شود و شروط دوره انتقالی در سوریه باید از سوی تمامی طرف های درگیر در این کشور مورد پذیرش قرار بگیرد. در دیدار اخیر بشار اسد با «ولادیمیر پوتین» در مسکو (۲۰ اکتبر ۲۰۱۵) که نخستین سفر خارجی اسد پس از بحران سوریه است بر این موضوع تاکید شد.
موضع آمریکا در قبال آینده بشار اسد
«باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا در تاریخ ۸ آگوست ۲۰۱۱ برای نخستین بار اعلام کرد که بشار اسد رئیس جمهوری سوریه باید استعفا کند، این شرط آمریکا تا سال ها به عنوان پیش شرط دستیابی به سازش در سوریه مطرح بود اما اخیرا دولت آمریکا با تغییر مواضع خود اعلام کرده است خواهان کناره گیری بشار اسد از قدرت در آینده ای نزدیک نیست.
روسیه و مخالفان سوری
نخستین رایزنی ها با نمایندگان مخالفان سوری در اکتبر ۲۰۱۱ انجام شد و در سال ۲۰۱۲ به ابتکار روسیه، نمایندگان مخالفان خارج نشین سوریه به مسکو سفر کردند. در ماه ژانویه و آوریل سال جاری میلادی نیز دو دور مذاکرات میان گروه های مختلف سوری برگزار شد و بیش از ۳۰ نماینده از جریان های مخالف سوری به همراه نمایندگان دولت سوریه در این گفتگوها شرکت کردند. شرکت کنندگان در نشست آوریل برای نخستین بار موفق شدند سند مشترک دارای صبغه سیاسی را تدوین کنند.
آمریکا و مخالفان سوری
واشنگتن از سال ۲۰۱۱ تاکنون یکی از حامیان اصلی مخالفان سوری بوده است و در این رابطه از هر گونه کمک مالی و دیپلماتیک از مخالفان سوری دریغ نکرده است. به عنوان مثال آمریکا در دسامبر ۲۰۱۲ مخالفان سوری موسوم به ائتلاف ملی را به عنوان نماینده قانونی ملت سوریه به رسمیت شناخت.
ارسال سلاح به سوریه توسط روسیه
روسیه طبق توافقنامه هایی که با سوریه امضا کرده است ارتش سوریه را به سلاح مجهز می کند و کارشناسان روس آموزش استفاده از سلاح های پیشرفته را به نیروهای ارتش سوریه می دهند.
ارسال سلاح به مخالفان سوری توسط آمریکا
واشنگتن از ابتدای بحران سوریه تاکنون صراحتا از ارسال سلاح به مخالفان مسلح سوری سخن گفته است و برنامه هایی را برای آموزش نظامی به مخالفان سوری در خارج از سوریه اجرا کرده است.
جنگ با گروه تروریستی داعش
روسیه: مسکو همواره خواستار پیوستن دولت سوریه به ائتلاف مقابله با داعش بوده است و بر این نکته تاکید دارد که توسط شورای امنیت قطعنامه ای صادر شود که اجازه فعالیت ائتلاف مقابله با داعش را جایز بداند. نیروی هوایی روسیه به درخواست بشار اسد در تاریخ ۳۰ سپتامبر و پس از موافقت پارلمان مسکو، حملات هوایی علیه مواضع داعش در سوریه را آغاز کرده است.
وزارت امور خارجه روسیه همچنین آمادگی خود را برای همکاری با گروه های مخالف سوری در روند مبارزه با تروریست ها اعلام کرده است.
آمریکا: ائتلاف مقابله با داعش به رهبری آمریکا در آگوست ۲۰۱۴ حملات هوایی خود را به مواضع داعش در عراق آغاز کرد که این امر با موافقت دولت بغداد صورت گرفت اما این ائتلاف بدون هماهنگی با دولت سوریه عملیات هوایی خود را در سوریه انجام داده و می دهد.
