30 آذر - 21 دسامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟
امروز 30 آذر برابر با 21 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
امروز 30 آذر برابر با 21 دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم. مناسبت ها: شب یلدا شب یَلدا یا شب چلّه یکی از جشن‌های کهن ایرانی است.در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود. یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در اول ماه دی (نخستین روز زمستان) گفته‌می‌شود. خانواده‌های ایرانی در شب یلدا، معمولاً شامی فاخر و همچنین انواع میوه‌ها و رایجتر از همه هندوانه را مهیا و دور هم صرف میکنند. پس از صرف تناولات، قصه‌گویی پیرترها برای دیگر اعضای فامیل و همچنین فال‌گیری با دیوان حافظ رایج است. «یلدا» برگرفته از واژهٔ سریانی ܝܠܕܐ به معنای «زایش» و «تولد» است. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانسته‌است. در آثارالباقیه بیرونی، ص ۲۵۵، از روز اول دی ماه، با عنوان «خور» نیز یاد شده‌است و در قانون مسعودی نسخه موزه بریتانیا در لندن، «خُره روز» ثبت شده، اگرچه در برخی منابع دیگر «خرم روز» نامیده شده است. چلّه، دو موقعیت گاه‌شمارانه در طول یک سال خورشیدی با کارکردهای فرهنگ عامه، یکی در آغاز تابستان (تیرماه) و دیگری در آغاز زمستان (دی ماه)، هریک متشکل از دو بخش بزرگ (چهل روز) و کوچک (بیست روز) است. واژه چلّه برگرفته از چهل (معین، ذیل واژه) و مخفف «چهله» و صرفاً نشان‌دهنده گذشت یک دوره زمانی معین (و نه الزاماً چهل روزه) است.
چله و جشن‌هایی که در این شب بر‌گزار می‌شود، یک سنت باستانی است. مردم روزگاران دور و گذشته، که کشاورزی، بنیان زندگی آنان را تشکیل می‌داد و در طول سال با سپری شدن فصل‌ها و تضادهای طبیعی خوی داشتند، بر اثر تجربه و گذشت زمان توانستند کارها و فعالیت‌های خود را با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز و شب و جهت و حرکت و قرار ستارگان تنظیم کنند. آنان ملاحظه می‌کردند که در بعضی ایام و فصول روزها بسیار بلند می‌شود و در نتیجه در آن روزها، از روشنی و نور خورشید بیشتر می‌توانستند استفاده کنند. این اعتقاد پدید آمد که نور و روشنایی و تابش خورشید نماد نیک و موافق بوده و با تاریکی و ظلمت شب در نبرد و کشمکش‌اند. مردم دوران باستان و از جمله اقوام آریایی، از هند و ایرانی - هند و اروپایی، دریافتند که کوتاه‌ترین روزها، آخرین روز پاییز و شب اول زمستان است و بلافاصله پس از آن روزها به تدریج بلندتر و شب‌ها کوتاهتر می‌شوند، از همین رو آنرا شب زایش خورشید نامیده و آنرا آغاز سال قرار دادند. بدین‌سان در دوران کهن فرهنگ اوستایی، سال با فصل سرد شروع می‌شد و در اوستا، واژه Sareda, Saredha «سَرِدَ» یا «سَرِذَ» که مفهوم «سال» را افاده می‌کند، خود به معنای «سرد» است و این به معنی بشارت پیروزی اورمزد بر اهریمن و روشنی بر تاریکی است. در برهان قاطع ذیل واژه «یلدا» چنین آمده است:
« یلدا شب اول زمستان و شب آخر پاییز است که اول جَدی و آخر قوس باشد و آن درازترین شب‌هاست در تمام سال و در آن شب و یا نزدیک به آن شب، آفتاب به برج جدی تحویل می‌کند و گویند آن شب به‌غایت شوم و نامبارک می‌باشد و بعضی گفته‌اند شب یلدا یازدهم جدی است. تاریکی نماینده اهریمن بود و چون در طولانی‌ترین شب سال، تاریکی اهریمنی بیشتر می‌پاید، این شب برای ایرانیان نحس بود و چون فرا می‌رسید، آتش می‌افروختند تا تاریکی و عاملان اهریمنی و شیطانی نابود شده و بگریزند، مردم گرد هم جمع شده و شب را با خوردن، نوشیدن، شادی و پایکوبی و گفتگو به سر می‌آوردند و خوانی ویژه می‌گستردند، هرآنچه میوه تازه فصل که نگاهداری شده بود و میوه‌های خشک در سفره می‌نهادند. سفره شب یلدا، «میَزد» Myazd نام داشت و شامل میوه‌های تر و خشک، نیز آجیل یا به اصطلاح زرتشتیان، «لُرک» Lork که از لوازم این جشن و ولیمه بود، به افتخار و ویژگی «اورمزد» و «مهر» یا خورشید بر‌گزار می‌شد. در آیین‌های ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی می‌گستردند که بر آن افزون بر آلات و ادوات نیایش، مانند آتشدان، عطردان، بخوردان، برسم و غیره، برآورده‌ها و فراورده‌های خوردنی فصل و خوراک‌های گوناگون، خوراک مقدس مانند «می‌زد» نیز نهاده می‌شد.» رویداد ها: 233 - روزی که آیین زرتشت دین رسمی ایران شد 21 دسامبر 233 میلادی و در شب یلدا، اردشیر پاپکان در مراسمی به این مناسبت، آیین زرتشت را دین رسمی ایرانیان اعلام داشت و خواست که همه آتشکده های خاموش روشن شوند، مجموعه اوستا (آموزش های زرتشت) تکمیل و در دسترس قرارگیرد. [بلاش یکم، شاه اشکانی در نیمه دوم قرن یکم میلادی دستور جمع آوری آموزشهای زرتشت را در یک مجموعه داده بود که تا زمان اردشیر این کار پایان نیافته بود]. این نخستین بار بود که ایران دارای دین رسمی می شد. اردشیر در این مراسم همچنین تاکید کرد که ایرانیان باید زادروز خودرا جشن بگیرند تا گذشت زمان را از یاد نبرند و نیکی کنند. وی گفته بود که نیکان ما ـ جشن تولد را مرسوم داشتند تا بستگان جمع شوند و اتحاد فامیل سست نشود. روز یلدا هم زادروز خورشید است. [یلدا = میلاد = زادروز یک واژه آرامی ـ سریانی است]. هرودوت در کتاب یکم خود نوشته است که پارس ها زادروز خودرا جشن می گیرند و در این روز لباس نو می پوشند، مهمانی می دهند و شادی می کنند. مولف برهان قاطع، ماکس مولر، کریستنسن، مری بویس و تقریبا همه شرقشناسان ابداع جشن زادروز را به ایرانیان نسبت داده اند که بعدا از طریق روم به اروپا انتقال یافت. 21 ش - سرنگوني سلسله ساساني با قتل يزدگرد سوم به دنبال شكست يزدگرد سوم آخرين پادشاه سلسله ساساني از سپاه اسلام در نهاوند، اين سلسله پس از 416 سال حكومت، منقرض شد و مسلمانان، ايران را فتح كردند. سپاه اسلام با آن كه نفرات و تجهيزات بسيار كمتري از ارتش ايران داشت، اما به خاطر روحيه بالا و ايمان محكم، در نبردهاي پياپي كه چند سال طول كشيد، ارتش ساساني را شكست داد كه آخرين آنها، جنگ نهاوند بود. با سقوط سلسله ساسانيان، ايرانيان كه از ظلم و فساد پادشاهان ناراضي بودند، به خاطر ارزشها و اصول متعالي اسلام همچون يگانهپرستي، عدالت و برابري، به اين دين گراييدند و به تدريج، خود، در گسترش آن كوشيدند.
1905 - روزي که مظفرالدين شاه خواستهاي سران انقلاب مشروطيت را پذيرفت 21 دسامبر سال 1905 (سی ام آذرماه 1284) انقلاب مشروطيت ايران به پيروزي نهايي نزديك شد، زيرا در اين روز مظفرالدين شاه با خواست چهارگانه متحصنين در قم و شهرري و ... كه شمار آنان به بيش از ده هزارتن رسيده بود موافقت كرد و دستور داد كه كالسكه هاي سلطنتي و درشكه هاي موجود در تهران براي باز گرداندن متحصنين به شهرري فرستاده شوند و در تهران با عين الدوله رئيس الوزراء براي اجراي خواستهاي خود مذاكره كنند. اين مذاكرات ماه بعد (ژانويه سال 1906 ) به صدور فرمان تاسيس عدالتخانه (مجلس شورا) انجاميد.
انقلاب مشروطيت با گران شدن قند و شكر به علت جنگ ژاپن و روسيه در خاور دور، آغاز شده بود و روي بهاي ساير اجناس تاثير گذاشته بود، زيرا كه علاء الدوله حاكم تهران بدون توجه به علت گراني كه از خارج تحميل شده بود چند تاجر از جمله سيد هاشم قندي را فلك كرده بود كه بازاريان به روحانيون متوسل شدند و اعتراض و اعتصاب و تحصن آغاز شد. البته منكر دست انگليسي ها هم در اين كار نمي توان شد، زيرا كه سران حكومت قاجارها تمايل بيشتري به روسيه، رقيب استعماري انگلستان، داشتند و .... در اين ميان روحانيون با فروش زمين مجاور امامزاده سيد ولي با اجازه شيخ فضل الله نوري به بانك روس مخالفت كرده و مردم با تخريب عمارتي كه در آن زمين در حال احداث بود جرات بيشتري براي اعتراض كردن به دست آورده و بر دامنه اعتراضات و اعتصابات افزوده شده بود. 1953 - سه سال زندان مجازات ميهندوستي دكتر مصدق! 21 دسامبر سال1953 (30 آذر 1332 هجري خورشيدي) راي محكمه نظامي تهران که شب پيش از آن دكتر محمد مصدق را به سه سال زندان مجرد محكوم كرده بود انتشار يافت. اتهام وي ضديت با نظام سلطنتي، سرپيچي از قبول فرمان شاه و دستور سركوبي کودتاگران در روزهاي 25 تا 28 مرداد بود!. در همان جلسه اعلام شده بود که سرتيپ رياحي نيز به دو سال زندان تاديبي محکوم شده است. دكتر مصدق در طول محاكمه حتي يك بار دادستان محكمه را، به عنوان آقاي دادستان خطاب نكرد، و همواره او را «اين مرد!» مورد اشاره قرار مي داد. وي در آخرين دفاع خود هم يك بار ديگر گفته بود كه طبق قانون اساسي، رئيس دولت ايران تنها با راي عدم اعتماد مجلس مي تواند بركنار شود و لذا بركنار كردن او يك كودتا بوده، وي نخست وزير قانوني كشور است و اين كودتاگران هستند كه بايد بركرسي اتهام بنشينند، نه او .
اصحاب نظر پس از انتشار اين راي ضمن انتقاد از آن گفته بودند که مفهوم ديگر اين حكم اين است كه هر دولت حاكم بايد بنشيند و دست روي دست بگذارد كه يك گروه هركار دلش خواست بكند از جمله دست به كودتا بر ضد دولت منتخب مردم بزند. مردم دولت انتخاب مي كنند كه امنيت و قانون رعايت شود. اين حكم چهار ماه پس از كودتا صادر شده بود. دكتر مصدق كه خود را ازآغاز محاكمه "نخست وزير" معرفي كرده و صلاجيت محكمه را رد كرده بود خواسته بود كهطبق قانون وقت پرونده به ديوان كشور كه جاي رسيدگي به اتهامات وارده به نخست وزير و وزيران است ارجاع شود، ولي اعضاي محكمه اين درخواست قانوني را رد كردند ولي بعدا آن را به منزله تقاضاي تجديد نظر تلقي و پرونده را به محكمه تجديدنظر نظامي فرستاده بودند! و اين محكمه هم مجازات سه سال زندان براي رهبر يك ملت را كه گناهي جز ميهندوستي و خدمت به هموطنان مرتكب نشده بود تاييد كرد. تازه به اين هم اكتفا نشد و دكتر مصدق پس از تحمل اين زندان به احمدآباد تبعيد شد و تا پايان عمر در اين تبعيد غير قانوني باقي ماند!. دولت وقت پس از فوت هم اجازه نداد كه ملت در آخرين وداع با رهبر خود شركت جويد و .... مفهوم اين عمل اين است كه از جسد بي جان مصدق هم مي ترسيد، چه رسد به ذكر نامش. دولت وقت همزمان با انتشار حكم محكمه، براي ارعاب مردم و بازداري آنان از اعتراض و تظاهرات خياباني اعلام كرده بود كه سرتيپ تيمور بختيار فرمانده لشكر زرهي تهران فرماندار نظامي پايتخت شده است. اعلام نام تيمور بختيار كه شهرت خشونت و قلدري داشت باعث ترس و نگراني مردم شد. دولت در عين حال براي جلب نظر كارمندان دولت و انحراف حواس آنان اعلام كرده بود كه كار تقسيم زمين هاي نارمك ميان كارمندان از همان روز آغاز شده و در آنجا برايشان شهركي مدرن ساخته خواهد شد. به علاوه، وعده تجديد نظر در دريافتي كاركنان دولت و شهرداري ها و افزايش آن و نيز برگزاري يك انتخابات آزاد (با وجود حكومت نظامي!) را براي دو هفته بعد داده بود و روزنامه ها را مجبور به بزرگ جلوه دادن كمك هاي نقدي بلاعوض آمريكا كرده بود كه ظاهرا نويد بهبود وضع اقتصاد را بدهد. 2013 - انتقال غیرقانونی 87 میلیارد «یورو» از ایران به ترکیه توسط رضا ضراب! به گزارش خبرگزاری تسنیم، رسانه‌های ترکیه خبر داده اند که 17دسامبر 2013 یک تاجر ایرانی به نام «ر.ض» به اتهام قاچاق پول در آن کشور بازداشت شده است. به این فرد، اتهاماتی از قبیل مانی لاندری (اصطلاحا؛ پولشویی)، نقل و انتقال غیرقانونی مقادیر زیادی پول از ایران به ترکیه، قاچاق شمش طلا، تهیه مدارک جعلی و ارتشاء وارد آمده است. طبق این گزارش ها، «ر.ض» که پس از کسب تابعیت ترکیه، نام‌خانوادگی خودرا تغییر داده متهم است که در انتقال 87 میلیارد یورو ـ پول ـ از ایران به ترکیه از طریق شرکت‌هایش که در فاصله سال‌های 2009 تا 2012 تاسیس شده‌اند، اقدام کرده بود. این فرد علاوه بر تابعیت ترکیه، دارای تابعیت جمهوری آذربایجان است.
رضا ضراب Reza Zarrab، رضا آذری ضراب Reza Azari Zarrab و رضا صرّاف Reza Sarraf متولد 1984 در باکو و اصالتا ایرانی (ایرانی تبار) معرفی شده که در زمینه سرمایه گذاری، معاملات پول و بورس تجربه و مطالعات دارد و بویژه در دوبی تجربه اندوخته و در آنجا دارای دفتر است. از سال 2008 به فعالیت بازرگانی در ترکیه دست زده و در این کشور دارای خانه، دفتر و تاسیسات است و در اینجا با Ebru Gundesh خواننده ترک ازدواج کرده، دارای فرزند شده و شهرت یافته است. تعقیب قضایی رضا در چارچوب رسیدگی به فساد اداری در دستگاه دولتی ترکیه که منجر به بازداشت شماری از مقامات و معاریف و کنارگیری برخی دیگر شده است صورت گرفت. 1959 - ازدواج محمد رضا پهلوی و فرح دیبا.
۱۲۷۷ - ماری کوری و پیر کوری، رادیوم را کشف کردند.
۱۲۹۰ - سالار الدوله با یک نیروی نظامی وارد کرمانشاه شد، تا با برکنار کردن احمد شاه نوجوان، سلطنت ایران را به دست آورد.
۱۳۰۱ - ترز وان، یک بانوی آمریکایی، در جلسه دادگاه اعتراف کرد که در طول عمر خود تا آن زمان، ۶۲ بار شوهر کرده بود و با این اعتراف، نام خود را وارد تاریخ اجتماعی کرد، زیرا که ۶۲ بار ازدواج برای یک زن سابقه نداشته‌است. ۱۳۲۰ - آدولف هیتلر که با اظهار نظر منفی پاره‌ای از ژنرالهایش در تصمیماتش به حملات نظامی رو به رو شده بود، شخصاً فرماندهی کل نیروهای مسلح آلمان را به دست گرفت، تا با اعتراضی مواجه نشود. ۱۳۴۱ - لوئیس واشاکانسکی، اولین انسانی که تحت عمل پیوند قلب، قرار گرفت، ۱۸ روز بعد از عمل، در این روز در شهر کیپ تاون کشور آفریقای جنوبی درگذشت.
۱۳۳۷ - شارل دوگل، با ۵/۷۸ درصد آرا، به عنوان رئیس جمهور کشور فرانسه انتخاب شد.
2012 - شایعه پایان جهان در 21 دسامبر 2012 پدیده ۲۰۱۲ به مجموعه‌ای از تفکرات و اعتقادات آخرالزمانی گفته می‌شود که شامل مجموعه‌ای از تغییرات و تحولات عظیم بود و گفته می‌شد در تاریخ ۱ دی ۱۳۹۱ (شب یلدای ۳۷۳۷ از مبدأ اندازه‌گیری گاهشماری ایرانی) برابر با ۲۱ دسامبر ۲۰۱۲ اتفاق می‌افتد. این تصورات همگی از یک پدیده و تغییر بزرگ سخن می‌گفتند. تغییری که با دگرگونی‌های عظیم همراه می‌باشد. این باورها این رویداد بزرگ را در ۲۱ دسامبر ۲۰۱۲ پیش بینی می‌کند. پدیده ۲۰۱۲ به عنوان آخرین روز دنیا در ذهنیت برخی مردم جای گرفته است. این روز در تقویم مایا به عنوان روز پایانی از سال ۵۱۲۵ می‌باشد. معتقدان می‌گویند تنظیمات نجومی متفاوت و همچنین فرمول‌های علوم رمزشناسی و عددشناسی از رخداد چنین روزی صحبت کرده‌اند. اما پژوهش‌ها و یافته‌ها هیچ یک از باورهای پدیده ۲۰۱۲ را تایید نکرده‌اند.
باور برخی بر این است که این تاریخ پایان پنجمین دوره ۵۱۲۵ ساله تقویم تمدن مایا است. برخی از این عقاید بر اساس برداشت‌های متفاوت از مفاهیمی همچون اسطوره‌شناسی و پیشگویی بر اساس اعداد است. گفته می‌شود پس از آغاز مجموعه تحولات دسامبر ۲۰۱۲، سیاره زمین و ساکنان آن متحمل تغییرات مثبت فیزیکی و ذهنی خواهند شد و این امر سبب می‌شود که سال ۲۰۱۲ آغاز عصر جدیدی برای بشریت باشد. بر خلاف عقیده ذکر شده در بالا، برخی دیگر باور دارند که سال ۲۰۱۲ آغاز رستاخیزی (آرماگدون) برای بشریت است. در واکنش به این پیش‌بینی، خرید چادر و سرپناه موقت، مواد غذایی کنسرو شده، بسته‌های کبریت و شمع بسیار بالا رفت.
ناسا، سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا و بزرگ‌ترین سازمان فضایی جهان این شایعه را با قاطعیت رد می‌کند و در پاسخ به این شایعه می‌گوید: «اگر سیاره‌ای نزدیک زمین وجود داشته‌باشد، دانشمندان از دهه‌ها پیش آن را بررسی میکنند. علاوه بر این، اگر سیاره فرضی نیبیرو وجود داشته‌باشد به طوری که در زمانی کوتاه به زمین برخورد کند، الآن همهٔ انسان‌ها باید می‌توانستند با چشم غیرمسلح آن را ببینند. بنابراین، پایان جهان در سال ۲۰۱۲، شایعه‌ای دروغین بیش نیست.» زادروزها 1118 - تامس بکت اسقف اعظم در کلیسای جامع کانتربری. 1401 - مازاتچو از نقاشان اهل ایتالیا. 1682 - جک رکهم یک ناخدای معروف دزدان دریایی انگلیسی در سده ۱۸ میلادی. 1795 - لئوپولد فون رانکه مورخ آلمانی. 1804 - بنجامین دیزرائیلی سیاستمدار و رمان‌نویس بریتانیایی. 1805 - توماس گراهام شیمیدان اسکاتلندی. 1840 - نامق کمال شاعر عثمانی، نویسنده، اصلاح‌طلب و روزنامه‌نگار ترکیه. 1859 - گوستاو کان شاعر و منتقد هنری قرن نوزدهم میلادی اهل فرانسه. 1890 - هرمان جوزف مولر دانشمند و ژنتیک شناس آمریکایی. 1917 - هاینریش بل نویسنده آلمانی و برنده جایزه نوبل ادبی.
1918 - کورت والدهایم سیاستمدار و دیپلمات اتریشی و چهارمین دبیر کل ملل متحد. 1937 - جین فوندا بازیگر سرشناس آمریکایی. 1940 - فرانک زاپا آهنگساز، نوازنده گیتار الکتریک و کارگردان فیلم آمریکایی. 1942 - هو جینتائو رئیس جمهور اسبق چین. 1947 - پاکو د لوسیا آهنگساز و نوازنده گیتار اهل اسپانیا. 1948 - ساموئل ال. جکسون بازیگر آمریکایی و نامزد جایزه‌های اسکار، گلدن گلوب و بفتا.
۱۹۴۹ - توماس سانکارا از رهبران کاریزما در آفریقای جنوبی. 1959 - فلورنس گریفیت-جوینر ورزشکار زن رشتهٔ دو و میدانی اهل کشور ایالات متحده آمریکا. 1963 - گوویندا بازیگر سینمای هند. 1966 - کیفر ساترلند بازیگر، تهیه‌کننده و کارگردان کانادایی. 1967 - میخائیل ساکاشویلی از سیاست‌مداران گرجستان و رئیس جمهور سابق آن کشور. 1969 - ژولی دلپی بازیگر، فیلمنامه‌نویس، خواننده، ترانه‌سرا و کارگردان فرانسوی-آمریکایی. 1972 - کلودیا پول شناگر اهل کشور کاستاریکا. 1981 - کریستیان زاکاردو بازیکن فوتبال و اهل ایتالیا. 1982 - ادی کولون یک کشتی‌گیر حرفه‌ای آمریکایی.
۴۱۵ - سو تونگ پو، شاعر، نویسنده و خوشنویس چینی ۱۳۰۰ - ابوالقاسم تفضلی، حقوقدان ایرانی ۱۳۰۳ - حمیده خیرآبادی، بازیگر ایرانی سینما ۱۳۱۶ - جین فوندا، بازیگر مشهور آمریکایی
۱۳۴۲ - گوویندا، بازیگر هندی ۱۳۴۵ - کیفر سترلند، بازیگر مشهور کانادایی سریال ۲۴ ۱۳۴۶ - میخائیل ساکاشویلی، رئیس جمهور کشور گرجستان ۱۳۵۴ - لاله اسکندری، بازیگر ایرانی مرگ ها ۵۷۷ - ابن رشد، اندیشمند و نویسنده بنام عرب-اسپانیایی ۱۳۷۸ - جلیل ضیاءپور، پدر نقاشی مدرن ایران
1375 - جيوواني بوكاچيو اديب و نويسنده معروف ايتاليايي 2013 - درگذشت عصمت عبدالمجید دبیر کل سابق اتحادیه عرب ***** منابع: -پايگاه نوشيروان کيهاني زاده -ویکی پدیای فارسی -صفحه امروز در تاریخ در توئیتر -راسخون
