ضد و نقیض‌های یک انفجار

حوالی ساعت 4:30 بامداد دیروز بود که پس از صدایی غیرعادی، نوری خیره‌کننده از پنجره خانه ساکنان محدوده بلوار کوهسار وارد خانه ها شد، منشا نور حریقی بود با ارتفاع بین 40 تا 50 متر یعنی ارتفاعی به اندازه برج آزادی! دقایقی بعد بلوار خلوت کوهسار پر از جمعیت شده بود، آتش‌از نمای ساختمان واقع در تقاطع بالا می‌رفت و به داخلش سرایت کرده بود، کم کم صدای آژیر و نور چراغ گردان قرمز رنگ خودروهای امدادی هم به همهمه فضا اضافه شد و ساکنان خانه‌های اطراف تخلیه شدند. برق، گاز و آب منطقه قطع و صحبت با تلفن همراه برای ساکنان محدوده غیرممکن شد. این تنها روایت ماجراست که دستگاه‌های مختلف آن را تائید کرده‌اند و از اینجا بعد اظهارات و آمارهای متناقض و پاسکاری مسئولیت‌ها آغاز می‌شود و تا کنون که بیش از 30 ساعت از وقوع حادثه گذشته همچنان معلوم نیست که از ساعت چهار بامداد روز جمعه به بعد چه اتفاقی در تقاطع خیابان یکم و بلوار کوهسار رخ داده که آن حادثه به وقوع پیوست. مشترک مورد نظر در دسترس نیست پیگیری خبرنگاران از مسئولان شهری و غیرشهری آغاز شد، اما تنها کسی که پاسخ روشنی به آنان می‌داد صدای خانمی بود که در پاسخ به تماس‌های مکرر از در دسترس نبودن مشترک مورد نظر خبر داده بود؛ "مشترک مورد نظر در دسترس نمی‌باشد، تماس شما از طریق پیامک به ایشان اعلام می‌گردد." چند مسئول دیگر هم ترجیح دادند تلفن همراه خود را خاموش کنند تا شاید آب ها از آسیاب بیفتند. چند ساعت پس از حادثه جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی اعلام کرد که به دلیل حضور در محل حادثه و قطع شدن سیستم آنتن دهی تلفن همراه امکان پاسخگویی نداشته و برخی دیگر از مسولان هم حضور در جلسه را دلیل عدم پاسخگویی خود اعلام کردند. آغاز شایعات سکوت برخی مسئولان تنها نفعش برای شایعه‌سازان بود، افرادی که در فضای مجازی و اطراف محل حادثه ، تعدادی از افراد و کارگران پروژه مترو را کشتند و تعدادی دیگر را نیز مجروح کردند، آماری که یکی از اعضای شورای شهر تهران نیز در همان ساعات اولیه آن را تائید کرد، ابوالفضل قناعتی، عضو هیات رییسه شورای شهر تهران در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها گفت که «دو نفر از کارگران مترو، یکی از آنها راننده بیل مکانیکی و یکی دیگر از کارگران در این حادثه جان خود را از دست داده‌اند»، قناعتی حتی به خانواده این افراد نیز تسلیت گفت آماری که از سوی مقام مسئول دیگر تایید نشد و تا کنون نیز با گذشت بیش از 30 ساعت از وقوع حادثه شواهدی که نشان دهد دو تن در این حادثه جانباخته‌اند به دست نیامده. و به گفته جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران، آتش‌نشانی هیچ جسدی کشف نکرده و این حادثه تا کنون مورد فوتی نداشته است، البته ملکی درباره تعداد فوت شدگان نیز گفته بود که در روز حادثه پیمانکار و تعدادی از کارگران گفته‌اند که دو تن از همکارانشان را پیدا نمی‌کنند و احتمال مفقود شدنشان وجود دارد. اعلام تعداد دو کشته از سوی عضو شورای شهر تهران البته واکنشی دیگر از سوی قاضی شهریاری، سرپرست دادسرای جنایی تهران را نیز در پی داشت و او اعلام کرد در حادثه شهران تنها احتمال فوت یک نفر وجود دارد. علاوه بر آمارها، علت وقوع حادثه نیز دومین موضوعی بود که هر یک از مسئولین از منظر خود به آن پرداخته و دستگاهی را به عنوان مقصر معرفی کرد به نحوی که گمانه زنی‌های اولیه و حتی برخی منابع رسمی علت انفجار را برخورد تجهیزات حفاری مترو با لوله گاز اعلام کردند، فرماندار تهران گفت که «در هنگام حفاری کارگران در پروژه خط 6 مترو، برخورد تجهیزات حفاری با لوله گاز سبب انفجار در محدوده شهران شده» است، اما دقایقی بعد از این اظهار نظر -یعنی حدود 8 ساعت پس از وقوع حادثه-، هابیل درویشی مدیرعامل شرکت متروی تهران اعلام کرد که « ترکیدگی لوله گاز در منطقه شهران ربطی به مترو نداشت» و درویش این را هم گفت که در پی این انفجار خساراتی هم به تونل مترو وارد شده است. سید جعفر تشکری هاشمی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران هم به کمک درویش آمد و گفت:« مترو در ۲۵ متری سطح زمین در حال ساخت بوده و این اتفاق به احتمال زیاد به علت فشار جانبی و جرقه های ناشی از کابل برق رخ داده است. نشتی گاز به لایه زیر خاک راه یافته و جرقه ناشی از قطع شدن سیم های زیر لوله باعث رخداد این انفجار شده است و آتش در دو دامنه متصاعد می شود؛ به گونه ای که آتش علاوه بر اینکه به تونل در دست ساخت مترو نفوذ می کند، آسفالت را شکافته و به سطح زمین می رسد و یک ساختمان اداری خالی از سکنه دچار حریق شده و به پنج ساختمان مسکونی و ادارای خسارات جزئی وارد می‌شود.» محمدباقر قالیباف، شهردار تهران نیز در پست اینستاگرامی خود خواسته که این موضوع سیاسی نشود اما اشاره‌ای نکرده که چه کسانی به دنبال بهره‌برداری سیاسی از این ماجرا هستند. به گزارش ایسنا، حالا معلوم نیست کشته‌شدگان حادثه شهران چند نفرند و آیا اصلا کسی در این حادثه جانباخته یا خیر، هنوز هم معلوم نیست علت انفجار چه بوده اما آنچه مسلم است، این است که حادثه شهران در مقایسه‌ای با حادثه‌ای که ممکن است تهران را تهدید کند، حادثه کوچکی است، خوب است همین حادثه تمرینی باشد برای مدیریت شهری و بحران که در مواقع بروز حوادث و بحران علاوه بر اقدام به موقع، با اطلاع‌رسانی صحیح از بار روانی آن بکاهند.