متن و حاشیه سفر ظریف به غرب آفریقا

محمدجواد ظریف اولین سفر دوره‌ای خود به آفریقا را قبل از توافق هسته‌ای در سال ١٣٩٣ انجام داده بود که طی آن با حضور در کشورهای کنیا، اوگاندا، تانزانیا، زنگبار و بروندی در شرق آفریقا به رایزنی با مقامات عالی‌رتبه این کشورها پرداخته بود. از طرفی و در نگاهی کلی‌تر، سفر ظریف به غرب آفریقا، موج سوم سفرهای او بود که در جهت فرصت‌سازی یا ایجاد فرصت‌های جدید برای بخش‌های تجاری کشور انجام شد. موج اول و دوم این سفرها سفر به شش کشور آسیایی و چهار کشور اروپای شمالی بود. وزیر امور خارجه کشورمان برای سفر به غرب قاره آفریقا یک هیأت سیاسی-تجاری به همراه داشت تا به گفته مدیر کل هماهنگی و راهبرد اقتصادی وزارت خارجه، ارزش افزوده‌ای که این وزارتخانه در روابط خارجی ایجاد کرده است را به ارزش افزوده اقتصادی تبدیل کند. بر همین اساس، ظریف به دعوت همتایان آفریقایی‌اش در رأس این هیأت که شامل بیش از ۳۰ فعال اقتصادی هم بود، ظهر یک‌شنبه سوم مرداد ۹۵ عازم غرب این قاره شد و پس از حدود ۹ ساعت پرواز، وارد آبوجا پایتخت نیجریه شد. مشروح اخبار سفر محمد جواد ظریف و همچنین برخی حاشیه‌های این سفر را در این گزارش مرور خواهیم کرد. تاکید ظریف بر حمایت ایران از مبارزه با القاعده و بوکوحرام دیدار با «جفری اونیاما» وزیر خارجه نیجریه، اولین برنامه محمدجواد ظریف در کشور نیجریه بود. او طی سخنانی در این دیدار گفت: همکاری‌های ما به حوزه روابط دوجانبه محدود نمی‌شود و در مجامع و سازمان‌های بین‌المللی مانند اوپک، همکاری‌های اسلامی، غیرمتعهدها و کشورهای صادرکننده گاز و غیره همکاری داریم. وی تصریح کرد: من با یک هیأت بزرگی تجاری از بخش‌های مختلف، به نیجریه آمده‌ام و این نشان‌دهنده علاقه‌مندی بخش‌های دولتی و خصوصی ما برای گسترش روابط و همکاری است. ظریف با بیان این که با نیجریه روابط دیرینه دوجانبه داریم، گفت: روابط فرهنگی مردمی میان دو کشور در سطح خوبی قرار دارد. دانشجویان زیادی از نیجریه مهمان ما و در حال تحصیل در ایران هستند. وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: ما در کنار شما برای مبارزه با القاعده و بوکوحرام هستیم. جفری اونیاما، وزیر خارجه نیجریه نیز در این دیدار با بیان این که ایران کشور بسیار مهمی در منطقه و جهان است، گفت: ما بسیار علاقه‌مند به تعمیق و گسترش روابط در همه حوزه‌ها و زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، علمی، فرهنگی و بین‌المللی هستیم. او با اشاره به این که روابط بسیار خوبی با ایران داشته و داریم، گفت: از رفع تحریم‌های ایران بسیار خرسندیم و از آن استقبال می‌کنیم. وی با بیان این که همکاری دو کشور در ثبات بازار جهانی نفت بسیار مهم است، گفت: ما نمی‌خواهیم کشوری تک‌محصولی و متکی به نفت باشیم. از این رو آماده استفاده از تجربیات ایران و گسترش روابط با آن هستیم. ترک نیجریه به مقصد غنا و شروع خبرسازی برخی رسانه‌ها درباره این سفر با پایان اولین روز سفر محمد جواد ظریف به غرب آفریقا در روز دوشنبه ۴ مرداد، وی از آبوجا پایتخت نیجریه عازم آکرا پایتخت غنا شد تا اهداف خود از سفر به غرب آفریقا را در این کشور دنبال کند. در این میان برخی رسانه‌ها با قطعیت از عالم غیب خبر دادند که «پیگیری آزادی شیخ زکزاکی رهبر شیعیان نیجریه در برنامه سفر ظریف به این کشور نبوده است». این رسانه‌ها بعدا نیز درباره اخبار این سفر مطالبی مغرضانه مطرح کردند. واکنش وزارت خارجه به خبرسازی‌ها یک مقام آگاه در وزارت امور خارجه صبح سه‌شنبه پنجم مرداد ادعای برخی رسانه‌ها در مورد محتوای دیدارهای وزیر امور خارجه کشورمان با مقامات نیجریه را خبرسازی خواند و تصریح کرد: متأسفانه این رسانه‌های کم‌شمار به قدری به انتشار اخبار دروغ و جعلی عادت کرده‌اند که به راحتی منافع جمهوری اسلامی و امنیت ملی کشور را نیز قربانی دیدگاه‌های سیاسی خود می‌کنند. این مقام وزارت امور خارجه از رسانه‌ها خواست از بازنشر اخبار تائید نشده، ساختگی، بدون مأخذ و منبع در مورد سفر وزیر امور خارجه به نیجریه خودداری و با بایکوت اندک رسانه‌های جنجالی و دروغ‌پرداز به جریان سالم خبری کمک کنند. در خواست جدی ظریف برای آزادی «شیخ ابراهیم زکزاکی» حجت‌الاسلام و المسلمین علی فلاح زرومی، نماینده جامعةالمصطفی (ص) که در سفر هیأت ایرانی به نیجریه حضور داشت، نیز روز پنج‌شنبه هفتم مرداد اعلام کرد: ظریف در دیدار با مقامات نیجریه از جمله رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه، ضمن ابراز نگرانی شدید نسبت به وضعیت جسمی شیخ ابراهیم زکزاکی، موضوع آزادی ایشان را به عنوان فردی که همه فرقه‌های اسلامی را به حفظ وحدت دعوت کرده، با جدیت خواستار شد. وی افزود: وزیر امور خارجه ایران تاکید کرد که آزادی شیخ زکزاکی، قطعا اثرات ثمربخشی برای مقابله با افراط‌گرایانی مثل بوکو حرام در نیجریه خواهد داشت. نماینده جامعةالمصطفی (ص) همچنین نیاز به معالجه و درمان شیخ زکزاکی را به مسئولان نیجریه‌ای یادآوری کرد. ظریف: وهابیت خطر اصلی است محمدجواد ظریف شامگاه دوشنبه چهارم مرداد پس از ورود به غنا در جمع ایرانیان مقیم این کشور با بیان این که ایران‌هراسی با هزینه و سرمایه‌گذاری فراوان صهیونیست‌ها و بدخواهان به ویژه رژیم سعودی در حال انجام است، گفت: جنایات این رژیم کودک‌کش در یمن و سوریه به شکل سرسام‌آوری جهان را به اندوه واداشته است. این‌ها تلاش فراوانی در طول سالیان گذشته کردند که یک چهره غیرواقعی از جمهوری اسلامی را نشان بدهند؛ با این هدف که بر جنایات و سیاست‌های کوته‌نظرانه خودشان سرپوش گذارند و از این طریق راهی برای ایران‌هراسی پیدا کنند و آن را ادامه دهند. وزیر امور خارجه افزود: امروز دنیا بعد از نزدیک به ٣٧ سال به این واقعیت پی برده و بیدار شده که خطر وهابیت خطر اصلی است که دنیا را با افراط رو به رو کرده است و امروز ددمنشی داعشی گردن یک کودک ١٢ ساله را می‌زند و آنان در این راستا نه تنها جنایت را انجام می‌دهند که از آن فیلم و عکس تهیه می‌کنند. امروز با فرو ریختن پرده ایران‌هراسی این جنایات کم‌کم روشن می‌شود. بدیهی است رژیم‌صهیونیستی و رژیم سعودی که دو رژیم هم‌سو و همراه بوده‌اند، امروز همکاری‌شان روشن و آشکار شده و دیگر قابل پوشاندن نیست. وی افزود: اینها نگران این وضعیت هستند و چون نگران هستند برای ادامه ایران‌هراسی سرمایه‌گذاری می‌کنند. از این رو می‌بینیم در مقابل حرکت بزرگ ملت ایران برای پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی تلاش کردند ولی مردم ما نه تنها مقاومت کردند بلکه هوشمندانه پای صندوق‌های رأی حاضر شدند و صرف نظر از انتخابی که کردند، نشان دادند این مردم را نمی‌توان از جمهوری اسلامی جدا کرد. ظریف ادامه داد: این بزرگ‌ترین پشتوانه ماست و این که مردم برای ما تاکنون پشتگرمی جدی آفریدند و حال امروز وظیفه ماست که از هر لحظه مأموریتمان استفاده و برای نشان دادن واقعیات ایران واقع‌گرایی کنیم. وی در بخش دیگری از این مراسم اظهار کرد: خوشحالم که خداوند موهبتی به ما داده تا بتوانیم نماینده مردمی باشیم که در طول ٣٧ سال گذشته به خصوص هشت سال جنگ تحمیلی و هشت سال تحریم‌های ظالمانه و ناجوانمردانه قدرت های استکباری با قدرت و صلابت ایستادند. این باعث شد ما هم در برابر شش کشور بزرگ ایستادگی کنیم و برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران را به عنوان یک واقعیت معرفی کنیم. البته شورای امنیت می‌خواست این برنامه را تعطیل کند و آن را تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی می‌دانست ولی امروز این موضوع را نه تنها پذیرفت بلکه کشورها را موظف کرد با ایران در حوزه هسته‌ای همکاری کنند. ظریف با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در این راستا گفت: رهبر معظم انقلاب نه تنها به بنده لطف کردند و حمایت کردند بلکه عنایت کردند و بارها به من گفتند که من هر روز دعا می‌کنم. این دعا پشتگرمی مهمی برای همه ما در مذاکرات هسته‌ای بود و ما همواره قدردان این نعمت بزرگ ولایت هستیم. وی با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین هیأت اقتصادی که در سه سال گذشته در سفرها بوده را در این سفر به همراه دارد، تاکید کرد: نگاه ما در سیاست خارجی نگاه همه‌جانبه است و سفر ما نشان‌دهنده این است که ما سیاست خارجی و اقتصادی متوازن داریم. بازدید ظریف از مرکز جمعیت سلامت هلال احمر در غنا محمدجواد ظریف صبح سه‌شنبه به وقت محلی در مرکز جمعیت سلامت هلال احمر در کشور غنا حضور یافت و از بخش‌های مختلف این مرکز بازدید کرد. ظریف: همکاری‌های بانکی با غنا را تسهیل می‌کنیم وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه برنامه‌های خود در سفر به غرب آفریقا صبح سه‌شنبه به وقت محلی در محل وزارت خارجه غنا حاضر شد و با "هانا سروا تِته" همتای خود در این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. وی پس از این دیدار در جمع خبرنگاران حضور یافت و ضمن بیان این مطلب که سفرش به همراه یک هیأت بزرگ اقتصادی به غرب آفریقا یک فرصت است، گفت: ما مانعی برای توسعه روابط با غنا و آفریقا نداریم و از گسترش روابط با این کشور استقبال می‌کنیم. ظریف تاکید کرد: ما باید برخی موضوعات همچون همکاری‌های بانکی را تسهیل کنیم تا امکان این روابط به صورت راحت‌تر و آسان‌تر برای بخش خصوصی فراهم شود. حضور ظریف در نشست همکاری‌های اقتصادی ایران و غنا وزیر امور خارجه کشورمان و هیأت همراه وی در نشست همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و غنا شرکت کردند. به گزارش ایسنا محمدجواد ظریف و همتای غنایی‌اش پس از انجام دیداری رسمی و شرکت در یک کنفرانس خبری، در نشست همکاری‌های اقتصادی و تجاری ایران و غنا حضور یافتند. وزیر امور خارجه کشورمان طی سخنانی در این نشست با بیان این‌که «آفریقا، غرب آفریقا و به ویژه غنا برای ما مهم است»، گفت: بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری و علمی ما سال‌های سال است در غنا حضور و فعالیت دارند. وی افزود: ایرانیان برای قوام نکرومه به عنوان یک قهرمان مقاومت و آزادی احترام قائلند. ظریف با بیان این که ایران و غنا از کشورهای در حال توسعه‌اند، گفت: تحریم‌های ایران رسما برداشته شده و زمینه همکاری برای تجار دو کشور و بخش‌های مالی و بانکی فراهم است. وزیر خارجه غنا نیز در این نشست گفت: می‌خواهیم فرصت‌ها و زمینه‌های همکاری های دوجانبه را در بخش‌های دولتی و خصوصی به ویژه در زمینه‌های بانکی و مالی بررسی کنیم. وی با بیان این که شش ماه تا انتخابات در غنا فاصله داریم ولی اطمینان داشته باشید که در غنا قانون حاکم است، تصریح کرد: وزارت امور خارجه و وزارت تجارت غنا آماده هرگونه همکاری هستند تا این هیأت تجاری موفق شود. ظریف: آماده همکاری با غنا برای مبارزه با تروریسم هستیم وزیر امورخارجه کشورمان در ادامه به دیدار "جان درامانی ماهاما" رییس‌جمهوری غنا رفت. ظریف در این دیدار ضمن ابلاغ سلام گرم حسن روحانی به رییس جمهور غنا، اظهار کرد: فصل جدیدی از روابط بسیار خوب بین ایران و غنا آغاز شده است. وی با تاکید بر این که آماده همکاری با غنا در مبارزه با تروریسم و افراطی‌گری هستیم، افزود: همکاری‌های دوجانبه در سطح بسیار خوبی قرار دارد و همکاری‌های چندجانبه ما هم در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی بسیار خوب و نزدیک است. ظریف ادامه داد: هیأت تجاری همراه من از بزرگترین هیأت‌ها در سال‌های اخیر است. آنها آماده بسط و تعمیق همکاری‌ها در همه زمینه ها با غنا هستند.