هیاهو برای ۴۲ هزار تومان نیست، باید پشت پرده را دید

برخی مسوولان دولتی از جمله رییس سازمان حمایت نیز ناگهان از فراموشی بیرون آمده و تهدید کرده است که لوازم خانگی را به گروه کالایی یک که مشمول قیمت‌گذاری تکلیفی هستند تبعید خواهد کرد. این مقام مسوول البته تلاش نکرده از مدیرکل صنایع فلزی سازمان خود بپرسد که آیا گران شدن این نوع کالاها دایمی بوده است یا نه.

مدیرکل سازمان حمایت در حوزه صنایع فلزی اما تاکید کرده است: «کارخانه‌های تولیدی لوازم خانگی در سال ۱۳۹۳، در سال ۱۳۹۴ و تا آذرماه امسال افزایش قیمت در محصولات خود نداده‌اند زیرا رکود بوده است.» برخی از رسانه‌ها نیز بدون توجه کافی و عمیق به مسایل و بیشتر آنها از سر دلسوزی بر مصرف‌کنندگان این خبر را درج کرده و با برخی مدیران نهادهای کارفرمایی نیز گفت‌وگوهایی کرده‌اند که پاسخ‌های معمولی شنیده‌اند. با توجه به فشاری که افزایش قیمت هر کالا به مصرف‌کنندگان می‌آورد پیگیری اخبار مربوط به آن با هدف روشنگری از وظایف رسانه‌هاست و باید از آن خرسند شد.

اما به نظر می‌رسد در برخی مقاطع آدرس‌های غلط نیز داده می‌شود و برخی نیت‌های پنهان پشت این داستان‌ها قرار دارند. با توجه به اینکه بازار تولید صنعتی به ویژه برخی کالاها مثل لوازم خانگی که جزو کالاهای بادوام به حساب می‌آیند رونق ندارد، مدیران و صاحبان برخی واحدهای ناکارآمد را به سمتی می‌کشاند که می‌خواهند با هیاهو و جنجال رقبای نیرومندتر را از بازار حذف کنند . در ادامه برخی آمارهای مرتبط با لوازم خانگی را می‌خوانید که نشان می‌دهد مجادله و هیاهوی اخیر احتمالا همان چیزی نیست که نمایان شده است.

هر خانواده کمتر از ۵۰۰ هزار تومان

آمارهای ارایه شده از سوی بانک مرکزی درباره دخل و خرج خانواده‌های شهرنشین می‌تواند دستمایه یک بحث کارشناسی درباره هیاهوی برخاسته از اهداف عجیب باشد. آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۴ یک خانواده شهرنشین ایرانی برای خرید لوازم، اثاث و خدمات مورد استفاده در خانه رقمی حدود ۱.۵ میلیون تومان (۱۴۵۳۶.۷ تومان) هزینه کرده است.

با توجه به بعد خانواده در ایران در سال ۱۳۹۴ که ۳.۳۸ درصد است، هزینه سرانه هر شهرنشین ایرانی که به «لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه» داده است نزدیک به ۴۲۰ هزار تومان است. با فرض اینکه از مبلغ ۱.۵ میلیون تومان هزینه اختصاص داده شده یک خانواده برای گروه کالاهای یادشده ۵۰ درصد آن برای خرید کالاهایی مثل میز و صندلی، تخت و فرش و ظروف آشپزخانه و لوستر و موکت و... هزینه شده باشد، در این صورت یک خانواده شهرنشین ایرانی در سال ۱۳۹۴ فقط ۷۵۰ هزار تومان برای لوازم خانگی هزینه کرده است. با توجه به اینکه این کالاها به کالاهای بادوام اشتهار دارند به طور قطع بخش عمده‌ای از هزینه‌های یاد شده را خانواده‌های جدید هزینه کرده‌اند.

ارقام بانک مرکزی نشان می‌دهد که از کل هزینه سالانه ۱۳۹۴ یک خانواده شهری ۲۳.۶ درصد آن هزینه‌های «خوراکی و آشامیدنی» است، ۳۵ درصد آن به «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها»، ۱۰.۲ درصد آن به «حمل و نقل»، و ۸.۳ درصد آن به «کالاها و خدمات متفرقه» اختصاص یافته است که در مجموع ۷۷ درصد کل هزینه‌های یک خانوار شهری است. این آمار نشان می‌دهد از کل هزینه‌های خانواده‌های شهرنشین ایرانی فقط ۴ درصد آن به «لوازم، اثاث خانه و خدمات مورد نیاز در خانه» اختصاص داشته است و از این رقم به احتمال زیاد فقط ۲ درصد آن به خرید لوازم خانگی اختصاص دارد.

هیاهو برای ۴۲ هزار تومان

با فرض اینکه قیمت کالاهای مشهور به لوازم خانگی ۶ درصد افزایش قیمت داشته باشند و با فرض اینکه هزینه هر خانواده ایرانی برای خرید این کالاها ۷۵۰ هزار تومان باشد، هزینه اضافه شده معادل ۴۲ هزار تومان خواهد شد. این در حالی است که خانواده‌های ایرانی بیشتر از اینکه از این طریق در مضیقه‌های سخت قرار گیرند از افزایش قیمت سایر کالاها که سهم عمده‌ای در هزینه سالانه آنها دارند تحت فشار خواهند گرفت. به این ترتیب مدیران محترم دولت و مدیران برخی نهادهای مدنی باید آدرس اشتباهی به رسانه‌ها ندهند.

ارقام جذاب مرکز آمار

مرکز آمار ایران آماری از کارگاه‌های بزرگ و کوچک فروشنده لوازم خانگی در سال ۱۳۹۲ منتشر کرده است که مرور برخی ارقام آن برای هیاهوکنندگان می‌تواند درس عبرت باشد. براساس گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۲ ارزش افزوده بنگاه‌های فروش لوازم خانگی در ایران ۴۰۱۴ میلیون تومان بوده است. در صورتی که میانگین قیمت هر دلار امریکا در سال یاد شده ۳ هزار تومان لحاظ شود در سال ۱۳۹۲ ارزش افزوده لوازم خانگی حدود ۱.۳ میلیارد دلار خواهد شد. در صورتی که میزان فروش سال‌های ۹۳ و ۹۴ به طور متوسط سالانه ۱۰ درصد رشد داشته باشند (که نداشته‌اند) در سال ۱۳۹۴ ارزش افزوده بنگاه‌های یادشده ۱.۵ میلیارد دلار خواهد شد.

عدد جالب‌تر اما این است که در سال ۱۳۹۲ از حدود ۳.۸ میلیون عدد لوازم خانگی شامل یخچال و فریزر، لباسشویی، ظرفشویی، تلویزیون، جاروبرقی و اجاق گاز و مبل فروخته شده در فروشگاه‌های سراسر کشور ۲.۳ میلیون دستگاه آن یعنی ۵۸ درصد آن ساخت داخل و ۴۲ درصد آن که ۱.۵ میلیون عدد لوازم خانگی است لوازم خانگی وارداتی بوده است.

اما این آمار هنوز نکات پنهان قابل اعتنایی دارد که مربوط به دلایل خرید لوازم خانگی و واکنش مصرف‌کنندگان به افزایش قیمت‌هاست. بر اساس این آمار از ۵۷۱۳۰ مدیر فروشگاه لوازم خانگی پرسیده شده است چرا مردم به خرید لوازم خانگی علاقه نشان می‌دهند که حدود ۲۰ هزار نفر معادل ۳۵ درصد قیمت مناسب را دلیل اشتیاق به خرید ذکر کرده‌اند، حدود ۱۱ هزار مصرف‌کننده که حدود ۲۰ درصد است گفته‌اند لوازم خانگی خارجی سرویس پس از فروش بهتری دارند و سرانجام اینکه حدود ۳۰ هزار نفر یعنی معادل ۵۲ درصد کیفیت بالاتر این کالاها را دلیل خرید ذکر کرده‌اند.

نتایج پرسش از ۱۱۱ هزار مدیر فروشگاه لوازم خانگی درباره واکنش مصرف‌کنندگان پس از افزایش قیمت لوازم خانگی خارجی نشان می‌دهد ۳۷ هزار نفر آنها که ۳۴ درصد خریداران است واکنش منفی نشان نداده و کالای مورد نظر را خریداری می‌کنند. مدیران گفته‌اند ۳۶ هزار نفر خرید را به تاخیر می‌اندازند، حدود ۲۰ هزار نفر نیز از خرید منصرف می‌شوند. نگاهی به آمار و ارقام یاد شده نشان می‌دهد مصرف‌کنندگان عقل و هوش کافی دارند وبهتر از هر کس می‌دانند که پولشان را چگونه خرج کنند.

مشکل واقعی

به گزارش ساعت ۲۴ ، مشکل اصلی یک گروه از کسانی که روزی می‌خواهند لوازم خانگی قاچاق را بگیرند و به جایی نمی‌رسند و هیچ ردپایی هم از خود به جای نمی‌گذارند و روز دیگر به بهانه اینکه لوازم خانگی ۵ درصد گران شده است هیاهو راه می‌اندازند این است که در بازار رقابتی جایی ندارند.

حدود ۱۸۰ تولیدکننده یخچال و فریزر در کشور مجوز فعالیت گرفته‌اند که بخش عمده‌ای از آنها توان رقابت با بنگاه‌های بزرگ را ندارند و به زور حمایت‌های دولتی می‌خواهند سرپا بمانند و فشارهای اجتماعی - سیاسی می‌آورند تا دولت و مسوولان را مرعوب کنند. ۱۴۴ تولیدکننده ماشین لباسشویی برای فروش شمار معدودی کالا آن هم با تکنولوژی‌های قدیمی و تیراژهای پایین آیا ممکن است؟

ارزش کل فروش کارگاه‌های فروشنده لوازم خانگی حدود ۱.۵ میلیارد دلار است که نشان می‌دهد بازار کوچکی داریم و در این بازار باید رقابت کرد. آنهایی که رقابت نمی‌کنند می‌خواهند بازار را از تعادل دور کرده و هیاهو راه می‌اندازند.