زلزله سیاسى در عربستان سعودى (ولیعهدى محمد بن سلمان و برکنارى بن نایف)

به گزارش شمانیوز: جنگ قدرت در خاندان سعودى وارد مرحله جديدى شده است. سلمان بن عبدالعزيز پادشاه عربستان سعودى در فرمانى، «محمد بن نايف» برادرزاده خود را از ولايت عهدى بركنار و فرزندش «محمد بن سلمان» را به‌‌عنوان وليعهد و جانشين خود تعيين كرد. طبق حكم شاه سعودى، بن‌‌سلمان علاوه بر پست جديد، همچنان تصدى وزارت دفاع را بر عهده خواهد گرفت. ملك سلمان هم‌‌چنين با بركنارى محمد بن نايف از همه مسؤوليت‌‌هايش ازجمله رياست شوراى وزيران و وزارت كشور، «عبدالعزيز بن سعود» را به‌‌عنوان وزير كشور جديد معرفى كرد. در ادامه فرمان‌‌هاى پادشاهى صادر شده عبدالعزيز بن فهد بن تركى بن عبدالعزيز به‌‌عنوان معاون امير منطقه جوف، عبدالله بن خالد بن سلطان بن عبدالعزيز مشاور ديوان پادشاهى، خالد بن بندر بن سلطان بن عبدالعزيز سفير عربستان در آلمان، عبدالعزيز بن تركى بن فيصل بن عبدالعزيز معاون مدير عامل هيأت ورزش عربستان، بندر بن خالد بن فيصل بن عبدالعزيز مشاور ديوان پادشاهى، احمد بن سالم معاون وزير كشور، تركى بن محمد بن فهد بن عبدالعزيز مشاور ديوان پادشاهى و عبدالرحمن الربيعان مشاور ديوان پادشاهى انتخاب شدند. اين دومين بار است كه ملك سلمان وليعهد عربستان را تغيير مى‌‌دهد. در ماه آوريل سال ۲۰۱۵ و چند ماه پس از آغاز سلطنت خود، وى امير محمد بن نائف را به جاى مقرن بن عبدالعزيز، برادر ناتنى خود به وليعهدى انتخاب كرد. محمد بن سلمان، كه ۳۱ سال دارد، تا كنون سمت وزير دفاع را در كابينه سعودى در اختيار داشت. در ساختار سياسى عربستان سعودى، سمت نخست وزير نيز متعلق به پادشاه است و معمولا وليعهد در مقام نايب اول نخست وزير رياست دولت را برعهده دارد. محمد بن سلمان همزمان به سمت نايب اول نخست وزير هم منصوب شده است. محمد با آغاز سلطنت پدرش به سمت وزير دفاع منصوب شد و به‌‌عنوان جوان‌‌ترين وزير دفاع در جهان شهرت يافت. همزمان، به او منصب نايب وليعهد نيز داده شد. تا پيش از آن، فرزندان عبدالعزيز آل سعود، بنيانگذار مملكت سعودى ، به‌‌عنوان وليعهد انتخاب شده و پس از برادران خود به سلطنت رسيده بودند. محمد بن نائف نخستين فرد از نسل سوم خاندان سعودى بود كه به وليعهدى مى‌‌رسيد. البته تغييرات در خاندان سعودى از سوى برخى محافل پيش بينى شده بود. روزنامه «نيويورك تايمز» آمريكا در گزارشى نوشته بود ملك سلمان تا قبل از مرگش، سناريوى پادشاهى فرزند خود را آماده مى‌‌كند. به گفته ناظران مسايل عربستان، وليعهد سابق به‌‌تدريج نفوذ خود در تشكيلات حكومتى را از دست داده بود و اين در حالى بود كه قدرت محمد بن سلمان روز به روز افزايش مى‌‌يافت. به‌‌خصوص حضور نظامى عربستان در يمن و اتخاذ سياست‌‌هاى چالش برانگيز منطقه اى اين كشور، نشانه افزايش قدرت محمد بن سلمان و تيم جديد او در ساختار حكومتى سعودى تعبير مى‌‌شد. محمد بن سلمان بزرگترين پسر ملك سلمان از همسر سوم اوست. محمدبن سلمان در عربستان سعودى تحصيل و در رشته حقوق از دانشگاه ملك سعود اين كشور فارغ التحصيل شده است. او فعاليت دولتى خود را از سال ۲۰۰۹ و هنگامى كه پدرش امير منطقه رياض بود در تشكيلات محلى آغاز كرد. در سال ۲۰۱۱، با درگذشت سلطان بن عبدالعزيز وليعهد وقت و تعيين نائف بن عبدالعزيز به‌‌عنوان وليعهد جديد، سلمان بن عبدالعزيز به سمت نايب وليعهد و نايب دوم نخست وزير و وزير دفاع منصوب شد و فرزندش محمد را به‌‌عنوان مشاور وارد امور دولت مركزى كرد. در سال ۲۰۱۲، نائف بن عبدالعزيز از دنيا رفت و مدت كوتاهى پس از ارتقاء اميرسلمان به مقام وليعهدى و نيابت اول نخست وزير، محمد بن سلمان به كابينه عربستان سعودى راه يافت. در ژانويه سال ۲۰۱۵، با درگذشت ملك عبدالله بن عبدالعزيز، پادشاه سعودى، سلمان بن عبدالعزيز به سلطنت رسيد و فرزندش محمد در جايگاه وزارت دفاع منصوب شد. از زمان انتصاب نائف بن محمد به وليعهدى، محمد بن سلمان عنوان نايب وليعهد و نايب دوم نخست وزير را داشته است. از محمد بن سلمان به‌‌عنوان يكى از افراد قدرتمند در تشكيلات سياسى سعودى نام برده مى‌‌شد و به‌‌خصوص در ماه هاى اخير، او در سفر به كشورهاى ديگر با مقامات عالى‌‌رتبه اين كشورها ديدار داشت. ازجمله سفرهاى اخير اوتوان به ديدار از واشنگتن و مسكو و مذاكره با دونالد ترامپ و ولاديمير پوتين، رئيس جمهورى دو كشور اشاره كرد. اين نخستين بار در تاريخ عربستان است كه حكومت از پدر به پسر منتقل مى‌‌شود. از زمان تأسيس پادشاهى آل سعود تخت و تاج از برادر به برادر منتقل مى‌‌شده است. با توجه به اختلافات داخلى آل سعود بعد از شكست‌‌هاى محمد بن سلمان در جنگ يمن، احتمال مخالفت با اين تصميم وجود دارد.