پادشاهی محمد بن سلمان در ریاض چه اثری بر سیاست خارجی ایران میگذارد؟

به گزارش شمانیوز: ملک سلمان، پادشاه عربستان، در تاریخ 31/3/96 در یک فرمان رسمی فرزندش، محمد بن سلمان را به عنوان ولیعهد و جانشین جدید خود اعلام کرد. محمد بن سلمان علاوه بر سمت ولیعهدی، معاون نخست‌وزیر و وزیر دفاع عربستان نیز است ولیعهد جدید عربستان ۳۱ سال دارد و در چند سال اخیر قدرتمندترین فرد در خاندان پادشاهی عربستان به شمار می‌رود. او فارغ‌التحصیل رشته حقوق از دانشگاه ملک سعود ریاض است. در سال ۲۰۰۹ به عنوان مشاور ویژه پدرش سلمان که در آن زمان فرماندار ریاض بود، منصوب شد. این نکته ای مسلم است که امروزه سیاست خارجی عربستان سعودی، بیشتر به تقابل و استفاده از گزینه های نظامی در هرجایی که مقدور باشد، متمایل است. در واقع با توجه به اصول و قواعد، چیز زیادی در سیاست خارجی این کشور تغییر نکرده، ولی آنچه تغییر کرده، رهیافت و عملکرد سیاسی در واکنش و پاسخ به محیط متغیر، عصری در حال گذار در خاورمیانه، اتفاقات، خطرات و ریسک ها و توازن قوا، در خصوص تغییر بازیگران و نقش آنها و اهداف ایشان است. این مانیفست محمد بن سلمان است که البته در مورد ایران نیز بسیار صادق است و شاید محوری ترین مصداق آن را بتوان ایران دانست. وی پیش از این در رابطه با احتمال گفت وگو و تعامل با یاران گفته بود: چطور ممکن است ما با رژیمی که از ایدئولوژی افراطی برخوردار است و آن را در قانون اساسی خود و درخواست [امام] خمینی نهادینه کرده به درک متقابل برسیم؟ رژیمی که هدف نهایی اش، گستردن مذهب خود در تمام جهان اسلام است تا روزی که موعود ظهور کند. ما چطور می توانیم این رژیم را متقاعد کنیم؟ این سخنان تند و صریح علیه ایران تا قبل از این کمتر از سیاستمداران و رهبران آل سعود شنیده شده بود. سخنانی که البته به همین جا ختم نشده و ادامه آن این است: ما به خوبی هشیاریم که از سوی ایران مورد هدف قرار گرفته ایم. رسیدن به قبله مسلمین هدف اصلی ایران است و ما تمام تلاش خود را می کنیم که جنگ در داخل مرزهای ایران باشد و نه در دل عربستان سعودی. یکی از اهداف و علل مهمی که موجب شده تا محمد بن سلمان به جنگ لفظی خود علیه ایران شدت ببخشد، با موضوع ولیعهدی وی و برنامه هایی که وی در این باره در پی انجام آن است، بی ارتباط نیست. بطوریکه وی با موضع گیری های تنش زا در رابطه با مسائل ارزشی و ایدئولوژیک منطقه ای نه تنها بدنبال توجیهی برای اقدامات سلبی رژیم سعودی و خود است، بلکه از این طریق درصدد است تا خود را به عنوان شخصیتی میانه رو و لیبرال مسلک نشان دهد. به نوعی می توان گفت که محمد بن سلمان از این طریق می خواهد خود را در مقام یک شاهزاده سعودی که ولیعهد نیز است به جریان سازی قدرت و اقتدار مرتبط با خود در عربستان سعودی دست بزند. در این میان روابط ایران و عربستان به یک مرحله کاملا تهاجمی و غیرقابل بازگشت رسیده است، با اقدام پادشاه عربستان یعنی سلمان بن عبدالعزیز که فرزند خود را به عنوان ولیعهد معرفی کرد، نمی توان انتظار داشت که روابط تهران و ریاض به وضعیت مناسبی بازگردد و حتی ممکن است شاهد چالش های جدی بین بین دو کشور باشیم.