دیدگاه علامه طباطبایی درباره تغییر حکومت
یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: علامه طباطبایی می‌گوید اگر هدف حکومت که بسط عدالت است، محقق شود، دیگر نیازی به تغییر شکل حکومت وجود ندارد و معتقد است که در غیاب معصوم بهترین شکل حکومت، شکل امامت است.
به گزارش شما نیوز ، محسن آرمین در نشست نقد و بررسی کتاب «تاملات سیاسی علامه طباطبایی» که در باشگاه اندیشه برگزار شد، با عرض تسلیت به مناسبت وقوع زلزله در استان‌های غرب کشور اظهار کرد: در شرایط فعلی که منطقه در آتش جنگ‌ها و تفرقه‌ها می‌سوزد، امیدوارم این حادثه نشان و نمادی از همبستگی میان ملت ایران باشد.
وی با اشاره به این که عادت ما این است که در سالگرد بزرگان به تعریف و تمجید آنان بپردازیم، گفت: بارها گفته‌ام که این تعریف و تمجیدها نه گرهی از کار ما باز می‌کند، نه به کار آن بزرگان می‌آید و مورد رضایت آنهاست بلکه تنها صرف پول و هزینه است؛ در حالی که ما باید به کندوکاو در اندیشه این بزرگان بپردازیم.
آرمین با بیان این که اندیشه سیاسی علامه طباطبایی بر سه مفهوم کلیدی دین، فطرت و اصطلاح استخدام قرار دارد، گفت: فلسفه اجتماع و حکومت در آرای علامه را باید جزو نظریه‌های قرارداد اجتماعی قرار داد که بر اساس آن جامعه و انسان یک وضعیت طبیعی و یک وضعیت مدنی دارد که شکل‌گیری جامعه عبور از وضعیت طبیعی به مدنی است و علامه طباطبایی هم در این زمینه نظر خاصی ارائه می‌کند که مبنای بحثشان نیز فطرت است و این‌گونه تاکید می‌کند که انسان فطرتش بر استخدام دیگران و ابزار قرار دارد و بنابراین وقتی انسان در کنار سایر همنوعانش قرار می‌گیرد، متوجه اشتراک خود با سایرین در این فطرت می‌شود و بنابراین به دنبال آن می‌رود که شرایطی را فراهم کند تا همه بتوانند بدون تنازع، به بقا در کنار سایر انسان‌ها ادامه دهند.
وی ادامه داد: در این نظریه که از سوی علامه ارائه شده است، به نظر می‌رسد که ابعاد معنوی انسان ظاهرا مورد توجه قرار نگرفته است اما علامه در این زمینه درست گفته است؛ چرا که باید میان حکومت به عنوان یک نهاد و حکومت مطلوب فرقی قائل شد، چرا که زمانی انسان به اصل ضروری حکومت نیازمند است و زمانی هم که از آن عبور کند به موضوع حکومت مطلوب و نظریه حکومت می‌رسد و این دو، در اندیشه علامه از یکدیگر جدا هستند.
این پژوهشگر حوزه دین و علوم سیاسی تاکید کرد: در کتاب تاملات سیاسی علامه طباطبایی تفکیک چندانی میان اصل وجود حکومت با حکومت مطلوب صورت نگرفته است؛ هرچند که می‌دانم این کتاب از مجموعه سخنرانی‌هایی تشکیل شده است که مقامش با مقام تحقیق و پژوهش متفاوت است و اگر قرار بر ارائه یک پژوهش بود، حتماً این موضوع هم مورد توجه قرار می‌گرفت.
آرمین با اشاره به نظرات علامه طباطبایی درباره حکومت مطلوب، گفت: علامه طباطبایی می‌گوید اگر هدف حکومت که بسط عدالت است محقق شود، دیگر نیازی به تغییر شکل حکومت وجود ندارد و نیز می‌گوید که در غیاب معصوم بهترین شکل حکومت، شکل امامت است و در واقع ایشان برای حکومت یک شکل ثابت که همان امانت حاکم مسلمان بر مسلمانان است، در نظر گرفته‌اند.
وی در پایان تاکید کرد: ما باید به مبانی اندیشه فلسفی علامه طباطبایی توجه کنیم؛ چرا که در مجموعه بیست جلدی المیزان، نظرات ایشان درباب حکومت اسلامی با تفاوت‌ها و حتی تضادهایی همراه می‌شود.
