شمانیوز
شما نیوز

مدیرعامل فرابورس در گفت‌وگو با فناوران:

دانش‌بنیان بودن برای ورود استارتاپ‌ها به بورس ضروری نیست

فرابورس در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط شرکت‌های دانش‎بنیان و غیر دانش‌بنیان را می‎پذیرد، یعنی حتی اگر یک استارتاپ، مجوز دانش‎بنیان را هم نداشته باشد، می‎تواند وارد بازار سرمایه شود و هیچ مانعی وجود ندارد.

دانش‌بنیان بودن برای ورود استارتاپ‌ها به بورس ضروری نیست

به گزارش شمانیوز: فرابورس در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط شرکت‌های دانش‎بنیان و غیر دانش‌بنیان را می‎پذیرد، یعنی حتی اگر یک استارتاپ، مجوز دانش‎بنیان را هم نداشته باشد، می‎تواند وارد بازار سرمایه شود و هیچ مانعی وجود ندارد. می‌گویند هر جا هیچ نهادی جرئت پذیرش مسئولیت یک پدیده جدید مالی را ندارد، فرابورس وارد می‌شود؛ نمونه پیشین اش Crowd funding و اکنون، پذیرش استارتاپ‌ها. اولی به دلیل تعدد ذی‌نفعان (ذی‌نظران) و دومی به دلیل ماهیت آن. مدیرعامل جوان فرابورس، دیدی فراتر از بورس ایران دارد و با تلاشی مجدانه، دروازه‌های جدیدی را به روی بازار سرمایه ایران می‌گشاید. با امیر هامونی در مورد چرایی ورود بورس به مبحث استارتاپ‌ها، الزامات قانونی، نمونه‌های خارجی و بیم و امیدهای آینده استارتاپ‌ها در بورس صحبت کرده‌ایم. در فرآیند ورود استارتاپ‌ها به فرابورس، چه کسی پیش‌قدم شده؟ استارتاپ‌ها یا فرابورس؟ ما بر اساس تجربیات همکارانمان در بورس‎های مطرح دنیا، به این بحث وارد شدیم. یکی از کارهای واحد تحقیق و توسعه ما، رصد فعالیت‌هایی است که همکاران ما در بورس‎های کشورهای پیشرفته و درحال توسعه و کشورهایی که برای خودمان نشانه‎گذاری کرده‎ایم، انجام می‎دهند. با توجه به این‎که بازار سرمایه تقریبا برای شرکت‎های بزرگ اشباع شده و هر کشوری برای اینکه بازار سرمایه قوی داشته باشد نیاز به یک بخش پویا برای خلق شرکت‎های جدید دارد، این سوال برای ما ایجاد شد که مطالعه کنیم و ببینیم سایر کشورها چه کاری در زمینه استارتاپ‌ها انجام داده‎اند. غیر از مالزی و ترکیه، کدام کشورها را نشانه‌گذاری کرده بودید؟ ما حتی کشورهای پیشرفته را هم که ممکن است از نظر اقلیم اقتصادی و فرهنگ و مذهب، بسیار با آن‌ها تفاوت داشته باشیم، مورد بررسی قرار داده‎ایم. در صحبتی که من با چند تن از نمایندگان مجلس داشتم، متوجه شدم که مالزی و ترکیه برای آن‌ها از اهمیت خاصی برخوردار است. در بین کشورهای اسلامی، این دو کشور بیشترین کاربرد را در الگوبرداری ما داشته‎اند، ولی ما روی کشورهای دیگری هم تحقیق کرده‎ایم، مثلا بورس لندن که اهمیت ویژه‎ای به شرکت‎های استارت‎آپی می‎دهد و بخشی به نام growing market دارد. ما برای هر مطالعه و فعالیتی که انجام می‎دهیم، مثلا راه‎اندازی کار و ابزار جدید، روی اکثر این کشورها تحقیق و آن‌ها را رصد می‎کنیم و مشاهده کردیم که آن‌ها نسبت به این شرکت‎های استارت‎آپی و SMEها بی‎تفاوت نبوده‎اند. در این کشورها هم مدل دانش‌بنیان وجود دارد؟ دانش‎بنیان اصطلاحی است که ما ساخته‌ایم و یک گروه ایجاد کرده‎ایم به اسم شرکت‎های دانش‌بنیان و بقیه شرکت‎های غیر دانش‌بنیان که به نظر بنده اصلا مفهومی ندارد. البته مفهوم اقتصاد دانش‎بنیان که یک مفهوم کلان بابت تفکر و فلسفه‎ای است که پشت این قضیه وجود دارد. در بحث‎های کارآفرینی که استارت‎آپ‎ها نیروی محرکه اصلی اقتصاد باشند، کلی مکتب و فلسفه و تئوری وجود دارد. اما الزام ورود به فرابورس دانش‎بنیان بودن است؟ خیر. اما به نظر بنده شرکتی که دانش‎بنیان نباشد، محکوم به شکست است. تمام شرکت‎ها، حتی شرکت‎های بزرگ صنعتی، مانند فولاد مبارکه اصفهان و مخابرات و غیره، اگر خودشان را تکنولوژی محور نکنند، شکست خواهند خورد. فرآیند آماده‌سازی برای پذیرش استارتاپ‌ها از چه زمانی آغاز شده است؟ همان موقع که آقای صالح آبادی مسئولیت سازمان را بر عهده داشتند و از اجلاس ISCO در لوکزامبورگ بازگشتند، دستور مطالعه روی SMEها را صادر کردند. معمولا هم ایده‎های جدید را به فرابورس انتقال می‎دهند، البته فرابورس هم برای همین خلق شده است که کارهایی را که برای توسعه بازار لازم است شکل دهد. مطالعات ما هم نشان می‎داد که هیچ کدام از بورس‎ها در مورد این قضیه بی‎تفاوت نبوده‎اند. کدام کشور به خصوص نظر شما را جلب کرد؟ کره جنوبی یک مثال عینی برای بحث SMEهاست. تعداد این شرکت‌ها در کره جنوبی بسیار زیاد است. در اجلاس ISCO که تمام نهادهای ناظر بورس‎های معتبر دنیا در آن اجتماع دارند و نقاط قوت و ضعف و شکست‌هایشان را در سالی که گذشته بیان می‎کنند، کره جنوبی به عنوان یک کشور موفق در حوزه استارت‎آپ‎ها و SMEها شناخته شده است. اما نمی‌توان فقط از بورس یک کشور الگو گرفت و به سایر عناصر تاثیرگذار در خلق ثروت بی‌توجه بود. کسب‎وکارهایی را در آمریکا مشاهده می‎کنید که زمانی پیشتاز بازار بوده‎اند، مانند شرکت‌های خودروسازی یا جنرال الکتریک، ولی در حال حاضر جزو بزرگ‌ترین‌ها نیستند و ارزش بازاری بالایی ندارند. جنرال موتورز در حال حاضر 50 میلیارد دلار سرمایه دارد و در قیاس با شرکت اپل که 700 میلیارد دلار سرمایه دارد، در رتبه پایینی قرار می‎گیرد. اپل در یک اکوسیستم یا به گفته دکتر ستاری، یک «زیست‎بوم» شکل گرفته است که توانسته به این میزان از رشد دست یابد. آن زیست‏بوم می‎تواند خاستگاه بازار سرمایه شود. می‌دانیم که نرخ شکست در استارتاپ‌ها بسیار بالاست، فرابورس با این پدیده چطور برخورد خواهد کرد؟ یکی از نشانه‎های اقتصاد پویا این است که شرکت‎های جدید باید متولد شوند و شرکت‎هایی هم باید به کارشان پایان دهند و از گردونه اقتصاد خارج شوند. این روال طبیعی چرخه عمر یک شرکت است و قرار نیست که همه ‎کسب‎وکارها تا ابد کار کنند. پس فرابورس در این زمینه نسبت به سرمایه‌گذاران نقش یا وظیفه‌ای ندارد؟ اگر ما در مرحله شکل‌گیری و خلق شرکت‎ها، در کنارشان نباشیم و الزامات قانونی را به آن‌ها گوشزد نکنیم، در آینده مسائلی برایمان پیش می‎آید؛ شرکت‎هایی با میلیاردها تومان سرمایه، بدون در نظر گرفتن استانداردهای قانونی بازار سرمایه و حاکمیت شرکتی و غیره ایجاد می‎شوند، رسانه‎ای می‎شوند و میلیاردها تومان از مردم دریافت می‎کنند ولی هیچ‌کدام از قوانین و مقررات را رعایت نکرده‎اند و پاسخ‌گو هم نیستند. الزامات قانونی استارتاپ‌ها برای ورود به بورس چیست؟ اول این که استارتاپ‌ها باید به لحاظ حاکمیت شرکتی قوی عمل کنند و دوم این‌که شفافیت را سرلوحه کارهای خود قرار دهند. اما در همه جای دنیا بحث حاکمیت شرکتی استارتاپ‌ها ضعیف است. متاسفانه در دنیا حاکمیت شرکتی استارت‎آپ ها نسبت به شرکت‎های دیگر بسیار ضعیف است و در ایران این مسئله بیشتر حس می‎شود. ما حتی در شرکت‎های بزرگمان، مشکل حاکمیت شرکتی داریم، چه رسد به شرکت‎های استارت‎آپی. شرکت‎ها معمولا چون به صورت خانوادگی شکل گرفته‎اند، رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل و سهامدار و کارآفرین، همه یک شخص واحد هستند که ایده به ذهنش رسیده و خودش سهامدار عمده و رئیس هیات مدیره شده و شرکت را راه انداخته است ولی این شرکت از نگاه بازار به دلیل این که کل شرکت به یک شخص وابسته است، شرکتی خطرپذیر است. شما در مورد حاکمیت شرکتی استارتاپ‌ها چه دستورالعمل‌هایی دارید؟ ما از شرکت‎هایی که اینجا می‎آیند می‎پرسیم نظام جانشین پروری تان چیست؟ حتما باید دو نفر دیگر را مانند خودتان تربیت کرده باشید تا حداقل بتوانید ده سال فعالیت کنید، قطعا کسی که شبانه‌روز و به تنهایی تمام مسئولیت‌ها را انجام می‎دهد، زود فرسوده و دل‌زده شده و شکست می‎خورد و از بازار خارج می‎شود، ولی اگر جانشین پروری داشته باشد و سیستم خوبی طراحی کند، به این موضوع فکر می‌کند که اگر روزی نباشد کسی وجود داشته باشد که شرکت را بگرداند. در مورد شفافیت چطور؟ این موضوع در دنیا بسیار تمرین شده. حتی برای خریدهای کوچک، هنگامی که از کارت اعتباری استفاده می‎کنید، همه‌چیز رصد می‎شود و حتی مالیات و پرداختی به دولت و فروشنده هم کاملا مشخص است. اما در ایران هنوز از لحاظ شفافیت اقتصادی با مشکلاتی مواجه هستیم و برای شرکت‌های استارت‎آپی این مسئله پررنگ‌تر است. اما بخش عمده‌ای از اقتصاد ایران غیر شفاف است. هزینه‌های عدم شفافیت در ایران بسیار پایین است. حاکمیت در باب قانون‌گذاری، باید مزیت‌هایی ایجاد کند و اگر فکر می‌کند که بورسی شدن این شرکت‌ها، به بزرگ شدنشان کمک می‌کند و اگر واقعا به این نتیجه رسیده است که این مسیر درست است، باید مزیت سازی کند و هزینه‌های بیرون ماندن از بورس را بالا ببرد. ما اگر بتوانیم در این مسیر پیش برویم، اقتصادمان را واکسینه کرده‌ایم، به دلیل این‌که شرکت‌ها در بستری وارد می‌شوند که باید با سایر شرکت‌ها به رقابت بپردازند و در این مسیر به رشد می‌رسند و شرکت‌ها هیچ راهی به جز بزرگ شدن در مسیر بورس ندارند. راهکار بورس در این مورد چیست؟ شفافیت شرکت‎ها از طریق حسابرس معتمدی که از جانب سازمان بورس مهر تایید گرفته است تایید می‎شود. و احتمال خطا وجود ندارد؟ نمی‎توان گفت که وجود ندارد. حسابرس‎ها تحت نظارت سازمان فعالیت می‎کنند و یک گروه کارشناسی هم بر عملکرد حسابرسان نظارت کامل دارند. بسیاری از استارتاپ‌ها هنوز به سوددهی نرسیده‌اند ولی آینده درخشانی برایشان پیش‌بینی می‌شود. آن‌ها هم می‌توانند وارد بورس شوند؟ در واقع این یک امیدنامه برای آینده شرکت است، فرمی که بسته به فعالیت شرکت، از چهار تا چهل صفحه و حتی صد صفحه متغیر است و در کنار صورت‎های مالی دریافت می‎شود و انتظارات، استراتژی‎ها و آینده‎نگری شما را به عنوان شرکت دانش‎بنیان در آن گنجانده‎ایم. محتوای این امیدنامه چیست؟ پیش‎بینی استارت‎آپ از آینده فعالیتش است. ما معمولا برنامه 3 ساله یا 5 ساله برایشان متصور هستیم. از آ ن ها می‌پرسیم در این 5 سال می‌خواهید به کجا برسید؟ استراتژی‌هایتان چیست؟ با چه ابزاری، با چه ملزوماتی؟ و می‌خواهید چه کار کنید؟ آیا افزایش سرمایه می‌خواهید بدهید؟ رقبایتان چه شرکت‎هایی هستند؟ برخوردتان با رقبا چگونه است؟ محصول شرکت چقدر رقابت‌پذیر است؟ آیا به سادگی قابل کپی هست؟ این‌ها نکات مهمی هستند که سرمایه‌گذاران به آن توجه می‎کنند و در امیدنامه باید قید شود. آیا مجوز دانش‎بنیان هم جزو الزامات ورود به بازار سرمایه است؟ خیر. ما در این بازار، دانش‎بنیان و غیر دانش‌بنیان را می‎پذیریم، یعنی حتی اگر یک استارت‎آپ، مجوز دانش‎بنیان را هم نداشته باشد، می‎تواند وارد بازار سرمایه شود و هیچ مانعی وجود ندارد. چه تعداد استارتاپ‌ برای ورود به بورس اقدام کرده‌اند؟ در حال حاضر حدود 260 شرکت از طرف معاونت علمی ریاست جمهوری به ما معرفی شده‌اند، بیست شرکت از آن‌ها صورت‎مالی دارند و 240 شرکت بعدی، فقط اظهارنامه مالیاتی دارند. ولی از آنجا که درخواست داده‎اند، در حال پی گیری آن‌ها هم هستیم. از آن 20 شرکت، 6 شرکت موافقت اولیه را دریافت کرده‌اند. استارت‎آپ ها خودبیش نمایی (Show off) را خوب بلدند و احتمال اینکه سرمایه‎گذار احساساتی شده و سرمایه‎گذاری اشتباهی بکند زیاد می‎شود. شوآف قطعا تاثیرگذار است، حتی ما در یکی از موارد تبلیغاتی این شرکت‎ها، مسئله را به مجلس کشاندیم و درخواست تصویب قانونی در این مورد داشتیم که نباید برای شرکتی که حداقل‌های قانونی را رعایت نکرده، تبلیغ کنیم؛ یعنی به طور مثال صداوسیما بتواند از مراکز مختلف استعلام بگیرد و اگر جوابی دریافت نکرد، تبلیغاتی هم صورت نگیرد. از سوی دیگر، ما واحدی به نام نظارت بر بازار داریم که اگر شخصی، گروهی، شرکتی یا حتی کارگزاری، با شرکت‌ها همکاری کرد تا برای مثال بدون هیچ توجیهی، قیمت سهم آن‌ها را به مبلغ بالاتری برساند، شناسایی شده و این موضوع طبق قوانین ما جرم محسوب می‎شود و با آن مقابله خواهیم کرد. مدل ارزش‎گذاری و بزرگ شدن یک استارتاپ‌، با مدل یک کارخانه سنتی بسیار متفاوت است، استارتاپ‌ می‌تواند مانند آمازون با پایین آوردن حاشیه سود شبکه خود را به شدت بزرگ کند و پول مورد نیاز خود را از طریق سرمایه‌گذار بعدی جذب کند. برخی معتقدند این هم یک نوع مدل پونزی است و نمی‌تواند تا ابد ادامه داشته باشد. در ایران با توجه به نظام حقوقی قانون تجارت که داریم، این اتفاق نمی‎افتد و سرمایه ما close end است؛ یعنی انتهای آن بسته است و برای افزایش سرمایه، باید مجمع برگزار شود، ولی VCهای ما open end هستند و می‎توانند سرمایه‎شان را افزایش دهند و در شرکت‎های سرمایه‎پذیر، به عنوان زیرمجموعه‌شان، سرمایه‎گذاری کنند. پس هرچه سرمایه بیشتری داشته باشند، فعالیت بیشتری نیز می‎توانند انجام دهند. در فرآیند بورسی شدن استارتاپ‌ها حمایت می‌شوید؟ کمیسیون اقتصادی مجلس کارگروهی ویژه برای شرکت‌های دانش‎بنیان ایجاد کرده، مجلس باید در این مورد قانون‎گذاری انجام دهد. در سازمان بورس آقای دکتر محمدی که استاد اقتصاد در همین حوزه هستند، بسیار حمایت می‎کنند و در تمام جلساتی که در این مورد برگزار کرده‎ایم حضور داشته‎اند. دکتر صالح‎آبادی نیز بسیار حمایت می‎کنند. منبع: روابط عمومی فرابورس

آیا این خبر مفید بود؟
بر اساس رای ۰ نفر از بازدیدکنندگان
جهت مشاهده نظرات دیگران اینجا کلیک کنید
copied