روزی که فوتبال دنیا را تغییر داد

به گزارش شما نیوز ، ورزش و سیاست یا به عبارتی فوتبال و سیاست، واژه هایی عجین شده با یکدیگر هستند. فوتبال مورد توجه ترین تفریح بین مردمان سراسر جهان است و طبیعی به نظر می رسد که سیاست مداران قصد داشته باشند از این راه، به ذهن و فکر و منابع مردم یک کشور مسلط شوند. اما این تمام داستان نیست و بارها پیش آمده که هواداران فوتبال از راه فوتبالی، نظرات سیاسی شان را اعلام و اعمال کرده باشند.

یکی از مثال های بارز این اتفاق، جدایی کرواسی از یوگسلاوی است. اتفاقی که جرقه آن در 13 می 1990 یعنی دقیقا 28 سال پیش در جریان یکی از مهم ترین مسابقات فوتبال آن دوران زده شد. در بازی دینامو زاگرب و ستاره سرخ بلگراد، هواداران دو تیم _صرب ها و کروات ها_ به زمین ریختند تا حساب های قدیمی را در استادیومِ قدیمی ماکسیمیرِ زاگرب تسویه کنند، همان جا بود که مردم در شهرهای مختلف شیپور جنگ را شنیدند و دریافتند که قرار است اتفاقات جدیدی بیفتد.

داستان از ساعت ها پیش از مسابقه شروع شد. دوستداران متعصب دو تیم در اطراف ورزشگاه درگیری هایی ایجاد کردند که با حضور پلیس و نیروهای انتظامی رفع شد تا تماشاگران وارد ورزشگاه شوند. در ابتدا BBB (نام اختصاری هواداران دینامو) با پرتاب سنگ به استقبال از بلگرادی ها رفتند و هواداران تیم میهمان، اقدام به پاره کردن بنرهای حاوی نام شهر «زاگرب» کردند و این موضوع خشم پسران بد آبی را به همراه داشت. دینامویی ها با سمت طرفداران ستاره سرخ بلگراد یورش بردند و درگیری روی سکوها آغاز شد. تماشاگران به سوی هم صندلی هایی پرتاب کردند، در این میان صرب ها شعار می دادند " Zagreb is Serbian" به معنای زاگرب از صربستان است. این شعار خشم هواداران دیناموزاگرب را به همراه داشت و سبب شد تا آن ها تلاش کنند وارد زمین شوند.

کنترل اوضاع از دست پلیس خارج بود. این اتفاقات همگی در حالی رقم خوردند که بازیکنان در حال گرم کردن بودند و حضور هواداران در زمین سبب شد تا مجبور شوند از زمین بیرون بروند. آن ها که در مستطیل سبز ماندند به یاری هواداران ضربه خورده از پلیس می شتافتند اما هیچ کدام مثل بوبان، جرات ضربه زدن به پلیس را پیدا نکرد. زوونیمیر بوبان کاپیتان دینامو زاگرب در اقدامی عجیب، پلیسی که با هوادار تیمش بد رفتاری کرده بود را با لگد زد تا مامور نقش زمین و بوبان برای حفظ امنیت در محاصره هواداران تیفوسی قرار بگیرد.

بوبان در این باره به CNN گفت: آن لحظه من یک چهره اجتماعی بودم. ریسک از دست رفتن زندگی، حرفه و شهرت را به جان خریدم و برای «کرواسی» آن کار را کردم.

درگیری ها پس از بازی هم به خیابان کشیده شد و به نقل از منابع رسمی، حدود 60 تن در این درگیری ها زخمی شدند و حتی منابع غیررسمی حکایت از کشته شدن چند هوادار داشتند.

***

از 1990 عقب تر که بیاییم در میابیم درگیری صرب ها و کروات ها به دهه 80 و 90 میلادی مربوط نیست و آن ها از همان دوران اتحاد و تشکیل یوگسلاوی در سال 1929 درگیری هایی داشتند. صرب ها به واسطه کثرت، خواستار قدرت سیاسی بیشتر بودند و کروات ها که متمدن تر و مدرن تر به نظر می رسیدند، به شدت مخالف این موضوع بودند. جنبش مسلحانه اوستاشی که منجر به ترور رئیس جمهور صرب یوگسلاوی شد، یکی از اقدامات کروات ها برای کنترل کشور و به تعادل رساندن قدرت بود.

اما در طول این سال ها کمتر پیش آمد که این دو قوم کشور یوگسلاوی به طور مستقیم و مسلحانه درگیر شوند. دوئل و جدال این دو بیشتر در بازی های فوتبال و خصوصا جدال تیم های دینامو زاگرب و ستاره سرخ بلگراد نمود پیدا می کرد. آن ها در دیدار با تیم رقیب شعارهای سیاسی و قوم گرایانه سر می دادند و اگر پیش می آمد، هواداران رقیب را به شدت مورد ضرب و شتم قرار می دادند.

اما اتفاقی که در 1990 رخ داد فراتر از همه این ها بود. یک جنگ رودررو در زمین مسابقه که ادامه آن در میدان های جنگ دنبال و به استقلال کرواسی و در نهایت فروپاشی یوگسلاوی ختم شد.

پس از بازی مذکور، هولیگان های دینامو «پسران بد آبی» به میادین جنگ رفتند تا با «دلیه» ها بجنگند. خیلی هایشان در جنگ از بین رفتند، برخی مصدوم شدند و خیلی ها هم الان سالم هستند و مایه افتخار مردم زاگرب و کرواسی به شمار می روند. آن ها جزو اولین نفراتی بودند که برای حضور در میادین جنگ پیش قدم شدند؛ پرچم دینامو را به بالای در خانه آویختند و اسلحه به دست، زندگی را ادامه دادند. خیلی هایشان در حالی کشته شدند که روی لباس هایشان، لوگوی باشگاه دیناموزاگرب دیده می شد.

دیناموزاگرب پس از استقلال کرواسی، 18 قهرمانی لیگ و 14 قهرمانی جام حذفی کسب کرد اما اگر قرار باشد هواداران

این تیم یک صحنه به یاد ماندنی از تاریخ باشگاهشان تعریف کنند، بدون شک خاطرات قهرمانی ها نخواهد بود و ضربه زوونیمیر بوبان در جریان بازی به یاد ماندنی با ستاره سرخ به مامور امنیت مسابقه است؛ ضربه ای که در فوتبال به «کانتونایی» معروف است.

***

فوتبال می تواند تاثیرات سیاسی بسیاری بگذارد. فراموش نکنیم یوگسلاوی با یک معاهده بین المللی به وجود آمد و هیچ ریشه تاریخی نداشت و نمی توان داستان هواداران تیم دینامو را به هیچ جای دیگری ربط داد؛ خصوصا مناطقی که ریشه تاریخی دارند و نمی توان هیچ گسستی بین مردمان و اقوامش ایجاد کرد.

محمد همتی