استان اصفهان در معرض تنش‌های گیاهی

مدیر قطب علمی تنش‌های گیاهی دانشگاه اصفهان گفت: پیش‌بینی می‌شود اصفهان در آینده با کاهش بارندگی، افزایش جمعیت، کمبود آب و کمبود منابع غذایی گیاهی رو به رو خواهد شد، بنابراین زندگی در استان اصفهان و به ویژه تغذیه نیز تحت تأثیر تنش‌های گیاهی به خصوص تنش خشکی و فلزات سنگین قرار می‌گیرد.

علی‌اکبر احسان پور در گفت و گو با خبرنگار سرویس علمی و آموزشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه اصفهان، اظهار کرد: حوزه فعالیت قطب علمی تنش‌های گیاهی از زمان تأسیس در زمینه بررسی پاسخ‌های گیاهان به تنش‌های مختلف غیر زیستی مانند تنش شوری، خشکی، فلزات سنگین، گرما و سرما است و نزدیک به 5 سال است که در این زمینه فعالیت می‌کند و تحقیقات قطب بر روی مواردی همچون پاسخ به سوالات اساسی در زمینه عکس‌العمل گیاهان نسبت به تنش‌های غیر زیستی به ویژه خشکی و شوری و فلزات سنگین متمرکز شده است.

وی با بیان اینکه استان اصفهان از یک طرف استانی نزدیک به کویر ایران و از طرف دیگر مرکز بسیاری از صنایع بزرگ است، اظهار کرد: با توجه به خشک بودن منطقه اصفهان تنش‌های شوری، خشکی و سرما جزء تنش‌های مهم گیاهان زراعی، باغی و مرتعی است و وجود صنایع در این استان زمینه آلودگی‌های صنعتی و فلزات سنگین را در این استان فراهم کرده است.

عضو هیئت‌علمی گروه زیست‌شناسی دانشگاه اصفهان اضافه کرد: این تنش‌ها تنها به ایران اختصاص ندارد و بخش بزرگی از زمین‌ها در دنیا دچار آسیب های ناشی ازخشکی، شوری و فلزات سنگین است و ایران نیز به عنوان یکی از مناطق خشک خاورمیانه در سال‌های اخیر به دلیل عدم بارندگی و تغییرات اقلیمی به طور محسوس تحت تأثیر تنش‌های محیطی قرار گرفته است.

احسان پور ادامه داد: بررسی تأثیر تنش‌ها بر رشد و نمو گیاهان مهم است و باید پاسخ گیاهان نسبت به تنش‌ها از نظر علمی ارزیابی دقیق شود، نتیجه این مطالعات می‌تواند در انتخاب ژنوتیپ گیاهانی که نسبت به تنش‌ها مقاوم باشند و همچنین انتقال ژن‌هایی که بتواند در گیاهان مقاومت به تنش‌های غیر زیستی را ایجاد کند مؤثر است، شناسایی گونه‌های مقاوم به تنش‌ها و همچنین انتقال ژن‌های مقاومت به تنش‌ها در گیاهان می‌تواند بخش مهمی از معضلات گیاهان زراعی، باغی و در مجموع گیاهان ارزشمند برای محیط‌زیست را رفع کند.

وی با اشاره به اینکه مطالعه بر روی تنش‌های گیاهان با توجه به اقلیم ایران و به ویژه استان اصفهان دارای اهمیت است، خاطرنشان کرد: پیش‌بینی می‌شود اصفهان در آینده با کاهش بارندگی، افزایش جمعیت، کمبود آب و کمبود منابع غذایی گیاهی رو به رو خواهد شد، بنابراین زندگی در استان اصفهان و به ویژه تغذیه نیز تحت تأثیر تنش‌های گیاهی به ویژه تنش خشکی و فلزات سنگین قرار می‌گیرد.

احسان پور ادامه داد: نتیجه این مطالعات انجام شده تاکنون به شکل کتاب و مقاله در مجلات معتبر بین‌المللی به چاپ رسیده و در حوزه تنش‌های گیاهی در پنج سال گذشته تحقیقات مهمی در قطب علمی تنش‌های گیاهی با توجه به اهداف قطب انجام شده است به عنوان نمونه بر روی نوعی جلبک تک سلولی «دانلی یلا» که مقاوم به شوری است و ماده بتاکاروتن که نوعی آتنی اکسیدان قوی تولید می‌کند نیز تحقیقات گسترده انجام شده است.

وی با بیان اینکه در زمینه مقاومت به فلزات سنگین و زیست پالایی (رفع آلاینده‌ها زیست‌محیطی از جمله فلزات سنگین از خاک توسط گیاهان) مطالعات بسیاری انجام شده است، گفت: این امر همراه با دستاوردهای بسیار مهمی بود و تحقیقات همکاران ما در قطب توانست گونه گیاهی مقاوم به فلز سنگین نیکل را شناسایی و برای جذب و پالایش خاک از این فلز این‌گونه گیاهی با ارزش را معرفی کند.

عضو هیئت‌علمی گروه زیست‌شناسی دانشگاه اصفهان با اشاره به اینکه در زمینه افزایش مقاومت به شوری یک ژن مقاوم به شوری (ژن P5CS) توسط قطب تنش‌های گیاهی به گیاه تنباکو به عنوان گیاه مدل انتقال داده شد، اظهار کرد: این ژن توانست مقاومت نسبت به شوری در گیاه را در حد بالایی افزایش دهد و بنابراین قطب علمی تنش‌های گیاهی توانست دستاوردهای خوبی را بر اساس اهداف خود در پنج سال اخیر ارایه دهد.

احسان پور در رابطه با حوزه تخصصی قطب علمی تنش‌های گیاهی گفت: در این مرحله حوزه تخصصی قطب، شناخت مکانیزم های اثر تنش‌ها بر گیاهان و بررسی پاسخ گیاهان به تنش‌ها است. از نظر کاربردی نیز بعد از به دست آوردن اطلاعات اولیه از این مکانیزم ها می‌توان جنبه‌های کاربردی آن را نیز مورد بررسی قرار داد.

وی ادامه داد: مطالعه در زمینه تنش‌های گیاهی یک فرآیند طولانی مدت است و ایجاد نتایج کاربردی آن نیاز به زمان دارد. اکنون باید به سوالات علمی پیرامون تنش‌های گیاهی پاسخ داده شود.

مدیر قطب علمی تنش‌های گیاهی دانشگاه اصفهان با اشاره به ارتباط قطب علمی تنش‌های گیاهی با نهادها تصریح کرد: در حال حاضر با نهادهایی که در زمینه تنش‌های گیاهی با مشکل مواجه هستند یا می‌توانند با این قطب علمی همکاری کنند مانند شهرداری، وزارت کشاورزی و سازمان اب و فاضلاب مذاکره و ارتباط برقرار شده است. با سازمان آب و فاضلاب اصفهان نیز در حوزه آلاینده‌های زیست‌محیطی ارتباط داریم و طرح هایی در زمینه تصفیه پساب شهری با استفاده از جلبک و نیز در زمینه به کار گیری تصفیه پساب‌های شهری در کشت گیاه توسط همکاران قطب تنش‌های گیاهی با همکاری این سازمان انجام شده است.

احسان پور ادامه داد: قطب علمی تنش‌های گیاهی با سایر سازمان‌های استان اصفهان ارتباطات دارد و حوزه فعالیت برخی از این ارگان ها مانند سازمان آب و فاضلاب به بحث تنش‌های گیاهی نزدیک است و با برخی دیگر نیز در حال برقراری ارتباط هستیم و از تجربه، امکانات و مشکلات آنها کم و بیش توانسته‌ایم استفاده کنیم.

وی با بیان اینکه صنایع و سازمان‌های استان اصفهان بیشتر به دنبال پاسخ به معضلات خود هستند و بنابراین قطب علمی تنش‌های گیاهی نیز به دلیل این نوع نگرش ارتباط نسبی با ارگان ها دارد، گفت: سوالات آنها در راستای رفع مشکلاتشان است اما این قطب با دیدگاه بنیادی بیشتر به سوالات اساسی پاسخ می‌دهد. قطب تنش‌های گیاهی در رفع مشکلات استان اصفهان کارهای فراوان انجام داده است در زمینه مشکلات استان اصفهان کناره‌گیری نکرد و پروژه‌هایی را با سازمان هایی مانند فولاد مبارکه داشته و توانسته به سوالات مطرح شده پاسخ دهد اما این امر به شکل مطلق نبوده است.

انتهای پیام