دلار؛ به کجا چنین شتابان!

نکیسا خرم- تحلیل گر کارگزاری بانک دی

طی سه هفته اخیر بعد از کاهش اندک در نرخ غیررسمی دلار، این ارز با روند صعودی جدی‌تری نسبت به گذشته همراه شد که بنظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل آن، نزدیک شدن به موعد تحریم‌ها در مردادماه باشد. اما نکته قابل توجه در خصوص این تغییرات نرخ آن است که عملا قیمت‌گذاری‌ها براساس معاملات هرچند کوچک و به علت تقاضای ایجاد شده در فضای هیجانی انجام می‌گیرد که خود باعث ایجاد نرخ‌های پیش‌بینی نشده می‌شود. طی ماهه‌ای اخیر دولت برآن شد که شرکت‌های صادرکننده را ملزم به فروش ارز حاصل از صادرات خود در سامانه نیما و با نرخ دستوری کند تا بتواند کنترل این منابع ارزی را در دست گیرد که باوجود مشوق‌های متنوع، نتیجه مطلوب را نداشت.

در ادامه موضوع عرضه ارز در بازار ثانویه مطرح شد و موضوع تا جایی پیش رفت که زمان برای عرضه در بورس نیز مشخص شد، اما مرتبا به تعویق افتاد تا زمانی که اعلام شد زیرساخت‌های لازم برای این کار فراهم نشده است. تقریبا دو هفته پیش بود که اولین معامله در این بازار با نرخ دلار ۷۵۰۰ تومان انجام شد. واضح است هرچه عرضه در این بازار بیشتر باشد، قیمت دلار واقعی‌تر شده و دیگر معاملات کوچک تعیین‌کننده نخواهند بود. اما بنظر می‌رسد با توقف این معاملات، باز هم نرخ دلار توسط دلالان و خریداران خرد تعیین می‌شود.

یک مقام مطّلع در گفتگو با فارس درخصوص بازار ثانویه اظهارداشت: خواسته اغلب کارشناسان اقتصادی از رئیس‌جمهور این است که بدون اینکه وحشتی از فشار کوتاه‌مدت دلالان داشته باشد، طرح تعمیق بازار ثانویه ارز را تایید کند. به محض اجرایی شدن این تعمیق و ممکن شدن عرضه ارز پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها در بازار ثانویه، چاقوی در اختیار این گروه خاص برای فشار به رئیس‌جمهور شدیدا کُند خواهد شد.

در پایان می‌توان نتیجه گرفت تعمیق بازار ثانویه تا حد زیادی باعث کاهش نرخ ارز در شرایط فعلی که مشکل اصلی نبود عرضه است و نه مسائل تحریمی، می‌شود. اما باید به فاکتور مهم زمان نیز توجه کرد چراکه اجرایی شدن این موضوع در زمان مناسب میتواند کارایی لازم را داشته باشد.