طرح جایگزین زوج و فرد چه تاثیری داشته است ؟

وجه مثبت تبدیل محدوده زوج و فرد به حلقه دوم طرح ترافیک و اخذ عوارض معادل نصف عوارض طرح ترافیک بابت تردد در این محدوده، کاهش محسوس ترافیک بوده است. بر اساس گزارشی که محسن پورسیدآقایی در این جلسه ارائه کرد، آمارها حاکی از کاهش ۱۴ درصدی متوسط ساعتی ورود به محدوده طرح کنترل آلودگی یا همان حلقه دوم معابر مرکز شهر است که پیش‌تر به مدت ۱۴ سال طرح زوج و فرد در آن اجرا می‌شد.

همچنین ترافیک در ساعات اوج صبحگاهی ۱۶ درصد و در ساعات اوج عصرگاهی ۱۸ درصد در مقایسه با هفته اول تیر ماه کاهش یافته است. این آمارها همچنین حاکی از کاهش ۱۱ درصدی ورود به محدوده حلقه دوم طرح ترافیک، کاهش ۱۶ درصدی ترافیک در بازه زمانی اوج صبحگاهی و کاهش ۲۹ درصدی ترافیک در ساعات اوج عصرگاهی در هفته دوم تیرماه در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته است. ویژگی مثبت دیگر این طرح، چاره‌اندیشی برای تسهیل تردد ساکنان دو محدوده حلقه اول و دوم طرح ترافیک است.

تخفیف ۵۰ درصدی منظور شده برای این گروه از شهروندان البته منوط به طی مراحل ثبت‌نام و ارائه مدارک به دفاتر خدمات الکترونیک شهر است که به عقیده بهاره آروین، عضو هیات‌رئیسه شورای شهر بیش از حد پیچیده شده و شاید به همین خاطر تاکنون فقط ۶۰ هزار نفر از ساکنان این محدوده موفق به ثبت‌نام و استفاده از امتیاز مربوطه شده‌اند. اما روز گذشته و پس از استماع گزارش معاون شهردار تهران یک نکته طلایی درباره آثار این طرح از سوی برخی از اعضا مطرح شد.

این نکته ناظر بر افزایش استفاده از موتورسیکلت تحت‌تاثیر طرح محدودیت‌زای جدید برای خودروهای شخصی است که البته معاون شهردار تهران نیز به صراحت آن را تایید کرد. اعضای شورای شهر تهران اعتقاد دارند این وضعیت قابل پیش‌بینی بوده و باید در نسخه جدید طرح ترافیک برای آن چاره‌جویی می‌شد.

افشین حبیب‌زاده، عضو کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران حتی از افزایش ۲۰ درصدی خرید و فروش موتورسیکلت در هفته‌های اخیر خبر داد و منشأ این مساله را افزایش محدودیت‌های استفاده از خودروی شخصی با اجرای طرح جایگزین زوج و فرد عنوان کرد. سال گذشته نیز در جریان اجرای نسخه جدید طرح ترافیک نگرانی‌هایی درباره موتورسیکلت‌ها و نابسامانی جریان ترافیکی ناشی از قانون‌گریزی موتورسیکلت‌سواران مطرح بود.

مشکل موتورسیکلت‌ها فقط خارج بودن از تور رصد و رهگیری تخلفات نیست، بلکه آنها به تخلف و قانون‌گریزی شهروندانی که قصد ورود بی‌هزینه به محدوده‌های طرح ترافیک و زوج و فرد را دارند نیز از طریق حرکت پشت یا جلوی خودرو و پوشاندن پلاک، کمک می‌کنند. پلاک این وسایل نقلیه نیز اغلب مخدوش بوده و یا حتی اگر خوانا باشد، سند مالکیت آنها دچار نقص است و عملا ابزارهای سلبی پلیس همچون جریمه ریالی، بازدارندگی چندانی در برابر خودمختاری و تخلفات موتورسیکلت‌سواران ایجاد نمی‌کند.

پورسیدآقایی در واکنش به انتقادهایی که در این رابطه مطرح شد، با بیان اینکه طرح ترافیک جدید تهران نمی‌تواند تمام معضلات ترافیکی شهر از جمله مشکلات ناشی از بی‌قانونی موتورسیکلت‌سواران را حل کند، به صراحت گفت: نقطه ضعف طرح ترافیک جدید بحث موتورسیکلت‌هاست و عملا در این حوزه موفقیتی حاصل نشده است. مدیران ترافیکی شهر روی سامان‌بخشی تردد در حلقه اول و دوم معابر مرکزی شهر متمرکز شده و به شکل جدی ورود کرده‌اند، اما این معما همچنان بی‌پاسخ مانده که چرا هیچ اقدامی برای نظم بخشیدن به تردد موتورسیکلت‌ها انجام نمی‌شود؟

آیا صرفا به دلیل ملاحظات اجتماعی از برخورد با موتورسیکلت‌سواران متخلف خودداری می‌شود یا اینکه به لحاظ فنی نیز ضعف‌هایی وجود دارد؟ به‌نظر می‌رسد رواج استفاده از موتورسیکلت که ظاهرا این روزها در حال افزایش است، می‌تواند به مرور آثار مثبت اجرای نسخه دوم طرح ترافیک جدید را تحت‌تاثیر قرار داده و از میزان اثربخشی این طرح بر بهبود ترافیک در مرکز شهر بکاهد. از این‌رو گام بعدی مدیریت ترافیک تهران باید چاره‌جویی برای نظم بخشیدن به این بخش از ترافیک پایتخت باشد.