شناورهای موشکی سپاه در چند صدمتری آمریکایی‌ها

به گزارش خبرنگار شبکه مردمی اطلاع رسانی(شمانیوز)، ایده بکارگیری قایق های تندرو به همراه تسلیحات سبک و نیمه سنگین، از دل احتیاجات جنگ و از ذهن خلاق نیروهای بومی و با اتکا به توان فنی موجود بیرون آمد.

هر چند در آن زمان، قایق های تندرو فاقد تجهیزات پیشرفته ارتباطی، ناوبری و تسلیحات قابل توجه بودند، اما نتیجه مؤثر عملکرد آنها، باعث حفظ این رده از شناورها و توسعه مدل های موجود و تلاش برای خریداری، طراحی و ساخت نمونه های جدید شد و امروز، ترکیبی از شناورهای تندرو، پهپاد، موشک و ... با گستره متنوعی از تجهیزات در حال پاسداری در آب های خلیج همیشه فارس هستند.

«خلیج فارس» مهمترین آبراه انرژی جهان، در واقع محور ارتباط بین اروپا، آفریقا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی است و چیزی در حدود 30 درصد نفت جهان از همین منطقه که آن را «مخزن نفت جهان» می نامند تامین می شود.

پس چندان سخت نیست که بفهمیم دلیل تردد مستمر ناوگان دریایی آمریکا -از ناوهای هواپیمابر گرفته تا رزم ناوها- چیست.

آمریکایی ها در سالهای پایان جنگ ایران و عراق، رسما وارد معرکه شدند و در همین خلیج فارس به سکوهای نفکتی، نفتکش ها، کشتی های تجاری و حتی هواپیمای مسافربری ایران حمله کرده و خسارات فراوانی را وارد آوردند.

همان زمان بود که گروهی از رزمندگان نیروی دریایی سپاه به فرماندهی «شهید نادر مهدوی» حماسه ای بزرگ خلق کردند و در مساف مستقیم با شیطان بزرگ در خلیج فارس، پس از سرنگونی یک فروند بالگرد پیشرفته آنها، خود نیز به شهادت رسیدند.

برنامه تلویزیونی «ثریا» اخیر در قالب مستندی 2 قسمتی با عنوان «رو در رو با شیطان» به موضوع تاریخی رویارویی رزمندگان نیروی دریایی سپاه با ناوگان آمریکا در خلیج فارس و نیز توانمندی های امروز این نیرو در مقابله با تهدیدات آینده -که عمدتا دریاپایه- خواهد بود پرداخته است.

ما نیز در در این گزارش سعی کردیم با استفاده از اظهارات فرماندهان و کارشناسان حوزه نظامی در این برنامه، مروری اجمالی داشته باشیم به برخی توانمندی های شناوری و موشکی ندسا در آبهای جنوب کشور. اگرچه این را می دانیم که توان رزمی جمهوری اسلامی ایران در حوزه دریایی -اعم از ارتش و سپاه- بسیار بسیار بیش از این چیزهاست و به قول فرمانده نیروی دریایی سپاه «آمریکایی ها از بسیاری توانمندی های ما مطلع نبوده و تنها در روز نبرد است که این توان به آنها نشان داده خواهد شد.»

در این گزارش از سخنان دریادار علی فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه، دریادار علیرضا تنگسیری جانشین فرمانده نیروی دریایی، دریادار مجید زمانی قلعه مسئول جهاد خودکفایی ندسا، دریادار محمد ناظری فرمانده نیروهای ویژه دریایی سپاه، حسن عباسی مسئول وقت توسعه رزم نیروی دریایی سپاه و حمزه پاریاب خبرنگار و کارشناس حوزه نظامی در مستند «رودررو با شیطان» بهره گرفته شده است.

* جدال «زنبورهای سرخ» با «غول های فولادی»

دریادار علی فدوی در خصوص اهمیت شناورهای تندرو در حوزه رزم دریایی می گوید: «شناورهای تندروی زیادی در دنیا وجود دارد که رکوردددار آنها یک محصول ایتالیایی با سرعت 136 نات (نزدیک به 250 کیلومتر بر ساعت) است اما این مهم نیست، مهم شناورهای تندروی نظامی است که با سرعت 60 نات، مجهز به انواع تسلیحات از جمله موشک؛ راکت، اژدر، توپ و ... باشد.»

پس از نتایج موفق بدست آمده در عملیات کربلای5 که در آن عراق با همه گونه آمادگی اطلاعاتی، تسلیحاتی و لجستیکی حضور داشته و ایران دو هفته قبل از آن عملیات ناموفق کربلای4 را بدلیل ارسال اطلاعات ماهواره ای به دشمن توسط آمریکا پشت سر گذاشته بود، کشورهای پشتیبان عراق، وارد مرحله جدیدی در حمایت های خود از صدام شده و به رویایی مستقیم با ایران اقدام کردند.

بیشترین نقش فعال در این مرحله را آمریکایی ها ایفا کردند بطوری که ایجاد مشکلات در مسیرهای صادرات و واردات دریایی، حمله به کشتی های ایرانی، ورود به آب های سرزمینی ایران، حمله به سکوهای نفتی، انهدام ناوهای جوشن و سبلان و از همه بیشرمانه تر، ساقط کردن یک فروند هواپیمای مسافربری ایرباس با 290 نفر انسان بیگناه از آن جمله اقدامات است.

بعد از عملیات کربلاى5 حضور آمریکایى ها بسیار متفاوت تر از قبل شد. در اوایل سال 66، تعداد 85 ناو و شناور آمریکایى در جنگ با ایران عمل مى کرد درحالیکه تا پیش از این سال حدود 10 فروند بود و در این مقطع حساس مسئولیت به سپاه واگذار شد تا در این منطقه به اقدامات متقابل و دفاع دست بزند و شکل گیرى نیروى دریایى سپاه با حضور آمریکایى ها همزمان شد.

در آن زمان قایق های تندرو که شاید معروفترین آنها قایق های «عاشورا» باشند، تنها به مین های دریایی، پرتابگرهای راکت 12 تایی 107 میلیمتری با حداکثر بُرد 8.5 کیلومتر و تیربارهای 12.7 میلیمتری مجهز بودند و راکت انداز آر.پی.چی و یا موشک های دوش پرتاب سطح به هوا نیز در آنها مشاهده می شد.

قایق عاشورا

البته در آن دوران، برای کاهش خطای شلیک، راکت ها از فاصله نزدیک به سمت کشتی های دشمن شلیک می شدند.

از اسفند ماه 65 تا پایان جنگ حدود 100 عملیات مقابله به مثل اجرا شد. در ابتدا به ازای هر 6 کشتی مورد تهاجم ایرانی، یک کشتی دشمن مورد تهاجم قرار می گرفت، در سال 66 این نسبت یک به یک شد و در سال 67 به ازای هر 2 کشتی ایرانی به 3 کشتی دشمن حمله می شد و بدین ترتیب استفاده از قایق های تندرو به عنوان دکترین عملیاتی بسیار کارآمد، مؤثر و کم هزینه در نبردهای دریایی مطرح و تثبیت گردید.

در واقع قایق های تندرو به قدری موفق بودند که شکل گیری نیروی دریایی سپاه بر اساس آنها صورت گرفت و این موفقیت همچنین باعث تحول در دکترین حوزه های مختلف شد.

هرچند قایق های تندرو در سایر نقاط دنیا مورد استفاده قرار می گیرد ولی آنچه در ایران اتفاق افتاده و تولید علم محسوب می شود، شناورهای تندرویی است که در شرایط مختلف دریا پایداری داشته و توانایی حمل و بکارگیری انواع سلاح را دارند.

گشت های دریایی سپاه در خلیج فارس

پس از جنگ تحمیلی، تلاش برای به خدمت گرفتن بهترین شناورهای تندروی دنیا در کنار توسعه بومی آنها و فناوری های کاربردی نظیر سلاح، ادوات ناوبری و مسیریابی و سامانه های مخابراتی امن آغاز شد و با روندی بی توقف و رو به رشد، ادامه یافت.

در زمینه های تسلیحاتی، بکارگیری پایدار کننده های هیدرولیکی و سامانه کنترل آتش، شلیک مؤثرتر راکت 107 میلیمتری را از فاصله دورتر و چند کیلومتری (بیشتر از بُرد سامانه هایی مانند فالانکس) ممکن کرده و نصب توپ های 23 میلیمتری تک لول نیز آتش سنگین تری در مقایسه با تیربارهای 12.7 میلیمتری ایجاد می نماید.

اما در عصری که در تمام رده ها سلاح موشکی یافت می شود، موشک های کروز کوتاه بُرد و میان بُرد دریایی با عملکرد خودکار، نصب شده بر شناورهای تندروی ایرانی، مؤثرترین سلاح آنها هستند که این قایق ها را حتی از بُرد توپ های کالیبر بالای ناوهای دشمن دور نگه می دارند. بعلاوه، سطح مقطع کم این قایق ها و سرعت بالای آنها ترک سریع محل شلیک و عدم فرصت کافی برای پاسخ دشمن را ممکن می سازد.

* رده بندی شناورهای تندرو در 3 دسته «ذوالفقار»، «ذوالجناح» و «تندر»

طراحی و ساخت قایق های تندرو اگرچه شاید کار چندان سختی در جهان نباشد و به دفعات شاهد برگزاری مسابقات شناورهای تندرو در جهان باشیم، اما استفاده از این شناورها در حوزه رزم دریایی و تجهیز آنها به تسلیحات رزمی نظیر راکت، اژدر، توپ و موشک و البته توان استفاده از آنها، کار آسانی نیست و باید ایران را در این زمینه پرچمدار و رکورددار بلامنازع در جهان دانست؛ جایی که حتی آمریکایی ها هم برای ورود به آن توان لازم را ندارند.

سردار مجید زمانی قلعه (مسئول جهاد خودکفایی ندسا) در این رابطه می گوید: «این کار در دنیا نشده است ولی ما تعداد زیادی شناورهای تندرو ساختیم که بتوانند با سرعت 60 نات در فورس 3 به دریا بروند. موشک و راکت و اژدر شلیک کنند واین شلیک ها به هدف هم بخورد.»

به گفته حسن عباسی (مسئول وقت توسعه رزمی ندسا) «شناورهای تندروی نیروی دریایی سپاه در گذشته، در 3 کلاس «ذوالجناح»، «ذوالفقار» و «تندر» طرح ریزی شدند که «تندر» سطح بالای این کلاسه بندی بود، «ذوالجناح» سطح میانی و «ذوالفقار» سطح پایین.

این آرایش یک آرایش بومی محسوب می شد که نمونه آن در هیچ نیروی دریایی و یا حتی گارد ساحلی در دنیا با چنین آرایش، تعریف موتور، ابعاد، آب خور، نوع سلاح و غیره وجود ندارد.»

اگرچه سرعت قایق های تندرو غیر نظامی گاها حتی تا 136 نات نیز می رسد، اما این سرعت در حوزه شناورهای رزمی تفاوتهای بسیاری دارد.

رزمایش شناورهای تندروی سپاه در خلیج فارس

حمزه پاریاب (خبرنگار و کارشناس حوزه نظامی) می گوید: «مرسوم است که سرعت قایق های نیرهای مسلح دنیا، چیزی درحدود 30 تا 35 نات است اما سرعت و مزیت سراج 3 برابر این قایق هاست و توان ایران در این حوزه خصوصا در زمینه «مواد» به اعتراف خود غربی ها در مرز تکنولوژی روز دنیا قرار دارد. و مشخصا شناور سراج را باید در اوج این سرعت و مزیت دانست.»

جایی که به گفته مسئول جهاد خودکفایی ندسا «پشت هر نات سرعت، دنیایی از علم و فناوری های پیچیده نهفته است» و به قول فرمانده نیروی دریایی «اگرچه همه دانشگاههای معتبر ایران -از جمله دانشگاه شریف، علم و صنعت و امیرکبیر- حدود 10 سال الست که رد این زمینه کار می کنند، اما هنوز ناشناخته های بسیاری این باره وجود دارد.»

** در زیر با 3 نمونه از این شناورها آشنا می شوید:

* ذوالفقار؛ شکارچی بی رقیب دریا

«ذوالفقار» به عنوان یک شناور گشت دریایی و بر اساس ایده «تهاجم سریع به کشتی های دشمن» طراحی شد و برای همین از پیشرفته ترین تجهیزات ناوبری و الکترونیکی برخوردار است.

شناور تندروی ذوالفقار

نصب موشک های کروز نظیر «کوثر» -بر روی نسل قدیم ذوالفقار- و «نصر یک» (با برد 35 کیلومتر) -بر روی نسل جدید آن- این شناور را به شکارچی بی رقیب دریا تبدیل کرده است.

این شناور تندرو به عنوان یکی از پرتعدادترین نمونه های بعد از سال های دفاع مقدس، با حداقل جرم 13.75 تن، طول 16.3 متر، عرض 3.75 متر، بردی برابر 320 مایل دریایی داشته و 3 سرنشین دارد.

کارآیی مناسب، سرعت بالا، مانور سریع و دریانوردی خوب از ویژگی های نسل جدید این شناور بوده و بدنه این شناور بر اساس استانداردهای جهانی طراحی و ساخته شده است.

* سراج، سریع ترین شناور نظامی در جهان

مدل پابه این شناور با نام «بلید رانر» در اصل به عنوان یک قایق تندروی مسابقه ای طراحی شده بود و رکوردار سرعت در قایق های کلاس وزنی خود و سریعترین آنها است و پس اینکه مورد توجه فرماندهان نظامی سپاه قرار گرفته و از فروش رسمی آن به ایران ممانعت به عمل آمد تلاش ها برای خرید آن از مسیر غیرمعمول آغاز شد.

در اوائل سال 1388 پس از خریداری از یک کشور اروپایی، این قایق از طریق یک واسطه در آفریقای جنوبی به کشتی حامل به مقصد ایران تحویل داده شد. هر چند نیروهای امنیتی آمریکا دیر از این ماجرا مطلع شدند اما با اطلاع دادن به نیروی دریایی این کشور، موجبات تعقیب این کشتی توسط یک ناو جنگی در اقیانوس هند را فراهم کردند.

این ناو جنگی با حرکت در فاصله نزدیک و حتی تا 500 متری، قصد ممانعت از ورود این کشتی به آب های ایران را داشت که با عزیمت یگان اسکورت نیروی دریایی سپاه و رسیدن به فاصله حدود 65 کیلومتری کشتی، مجبور به ترک منطقه شد.

اگرچه تا پیش از این، بلیدرانر در خارج از ایران، تنها در مسابقات قایقرانی شرکت می کرد اما همین شناور بی آزار توسط متخصصان صنایع دریایی کشورمان به انواع سامانه های رزم دریایی ازجمله راکت اندازهای دریایی 107 میلیمتری، رادار جستجوی دریایی با بُرد حدود 30 کیلومتر و تیربار 12.7 میلیمتری مجهز شد تا تندروترین قایق نظامی جهان با نام سراج1 با سرعتی در حدود 70 نات (130 کیلومتر بر ساعت) متولد شود.

طراحی کابین در این شناور -با بدنه فایبرگلاس- به گونه ای است که در سرعت بالا و در شرایط طوفانی دریا، تغییرات ارتفاعی ناشی از حرکت بر روی آب تاثیری بر عملکرد سرنشینان آن نخواهد داشت.

«سرعت»، «کارآیی» و «قدرت مانور بالا» از ویژگی های این شناور متناسب با مناطق آب و هوای گرمسیری است.

با توجه به توانمندی بالای متخصصان صنایع دریایی، باید منتظر ماند و دید تندروترین شمارئونظامی جهان چه زمانب ه موشک و اژدر مجهز خواهد شد.

* تُندر، غول 205 تُنی موشک انداز

شناور «تُندر» که در رده بندی بین المللی، یک قایق موشک انداز (Missle Boat) است که در ایران «ناوچه» نامیده می شود، مجهز به 4 پرتابگر موشک کروز ضدکشتی -ازجمله نور و قادر- در صورت بروز جنگ، ناوهای دشمن را تا شعاع 300 کیلومتری از هر طرف مورد تهاجم قرار خواهد داد.

شناور موشک انداز تُندر

این شناور موشک انداز، مجهز به 3 موتور 1200 اسب بخاری با 2 جایگاه مخفی برای شلیک اژدرهای 533 م.م، توپ 2 لول 30 میلیمتری با نواخت تیر 1000 تا 2000 گلوله در دقیقه، توپ 2 لول 23 م.م با نواخت تیر 800 گلوله در دقیقه و یک قبضه تیربار 12.7 م.م در هر سمت با بُرد 1600 متر است که وجود توپها و تیربارها علاوه بر توان مقابله با تهدیدات دریایی، قابیلت درگیری با تهدیدات هوایی مانند بالگردها، موشک های کروز و پهپاد را هم فراهم می کند.

وجود سیستم کنترل آتش، دقت هدفگیری آن را به میزان قابل توجهی بالا برده و رادار جستجوی 30 کیلومتری نیز برای اجرای موثر عملیات ضد زیرسطحی، کمک بزرگی برای شکار سامانه های زیردریایی دشمن خواهد کرد.

اگرچه تندر در قیاس با دیگر شناورهای رزمی سپاه مانند ذوالفقار و سراج بزرگتر است اما طراحی بدنه آن طوریست که دشمن در رادار خود، آن را با یک قایق ماهیگیری کوچک اشتباه می گیرد.

این غول 205 تنی با 38.6 طول، 6.8 متر عرض و آب خور 2.7 متری، سرعتی در حدود 65 کیلومتر بر ساعت دارد.

* شناور « یامهدی» بمب متحرک دریایی

استفاده از شناورهای مجهز به سامانه های پردازشگر و هوشمند و البته بدون سرنشین، امکان بکارگیری تسلیحات راکتی را در مناطق عملیاتی، فراهم کرده و از خطرات متوجه نیروهای انسانی در استفاده از سلاح های کوتاه بُرد به شدت می کاهد.

با همین رویکرد بود که سپاه پاسداران شناور ویژه ای را با نام «یامهدی» مجهز به 3 جایگاه پرتاب راکت، با حجم کوچک و بدنه کامپوزیتی و با سطح مقطع راداری کم می شود- بکار گرفت.

این شناور می تواند از راه دور -از ساحل و یا از شناور دیگر- هدایت شده و بدون ایجاد خطر برای اپراتور خود، به نزدیک ناو دشمن رفته و علاوه بر پرتاب راکت، در واقع به عنوان یک بمب متحرک در دریا آن را مورد اصابت قرار دهد.

شناور «یامهدی» دارای طول 11.9 متر، عرض 3.1 متر، و ارتفاع 1.5 متر با آبخور 65 سانتی متر، جرم 8.5 تُن، 2 موتور 660 اسب بخار، سرعتی در حدود 50 نات (25.69 متر بر ثانیه) دارد.

* باور2؛ آتش بازی در دریا و هوا

سپاه پاسداران در حوزه دریایی، علاوه بر استفاده از شناورهای تندروی سطحی، به سامانه دیگری نیز روی آورد که علاوه بر هملکرد سطحی میتواند با پرواز در ارتفاع پایین سطح دریا، سرعت و قدرت تهاجمی این نیرو را در صحنه نبرد افزایش دهد تا به گفته دریادار فدوی با دستیابی سپاه به این توانمندی، جمهوری اسلامی ایران در کنار روسیه دو کشوری باشند که از این سامانه های پرنده در سازمان رزم خود بهره ببرند.

قایق پرنده باور

«باور2» یک قایق پرنده دوزیست آبی- هوایی متناسب با آب های خروشان است که می تواند از هر نقطه ای پرواز کرده و در هر نقطه ای فرود بیاید. این قایق های مجهز به دوربین های دید در شب و روز، قابیلت ارسال اطلاعات دریافتی با سرعت بالا به مراکز فرمناندهی را داشته و نسل دو این قایق ها، از توانایی شلیک راکت و موشک برخوردار است.

مقاومت کمتر هوا نسبت به آب نیز باعث شده تا سرعت این پرنده ها به 185 کیلومتر بر ساعت برسد.

* دست و پا زدن های بی حاصل در خلیج فارس

دکترین رزم نیروی دریایی سپاه -بویژه در طراحی، تولید و بکارگیری انبوه شناورهای تندرو- آمریکایی ها را مجبور به تغییر استراتژی 200 ساله دریایی خود کرد و حالا ارتش ایالات متحده، 2 موضوع را پیش روی خود دارد: «مقابله با شناورهای تندرو و بکارگیری شناورهای مشابه در خلیج فارس برای مقابله با شناورهای سپاه.»

آنها البته در هر دو حوزه وارد شدند اما نتیجه کار آنطور که از شواهد و قرائن پیداست، چندان مطلوب آنها نبوده و مقامات ارتش این کشور بارها اعتراف کرده اند که «ناوهای ما نه تنها نمی توانند ماموریت های محوله خود را در خلیج فارس انجام دهند بلکه قادر به مقابله با قایق های تندروی سپاه هم نیستند.»

دریادار فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه در همین رابطه گفته است: «در 4، 5 سال اخیر آنها (آمریکایی ها) تلاش کردند تا بر اساس همین مبنا، شناروهای تندرو و رزمی خود را به خلیج فارس بیاورند. اما دو مشکل وجود دارد:

اولا اینها تندرو نیستند -چون سرعتی در حدود 30 تا 35 نات دارند که همین سرعت حتی تا 40 نات را ناوهای سنگین آنها هم دارند- درحالیکه سرعت شناورهای ما در حدود 60 نات است و برای برنامه 5 ساله پنجم نیز سرعت 80 نات را برنامه ریزی کرده ایم.

دوم اینکه کوچک نیستند. کوچک بودن بسیار مهم است و شناور بزرگ با طول 20 تا 25 متر، خاصیت مد نظر را ندارند.»

فدوی تاکید می کند: «زدن یک شناور با سرعت 80 نات در دریا، برای آمریکایی ها یک آرزوست که البته محقق نخواهد شد.»

اما چرا این آرزو جامه عمل نخواهد پوشید.

* پرهزینه ترین رزمایش شبیه سازی آمریکا با 22هزار کشته در 3 روز اول

حمزه پاریاب در این باره به یک واقعه کمتر گفته شده تاریخی اشاره می کند: «در سال 2002 و در بحبوحه تهدیدات آمریکا علیه ایران، ارتش این کشور پرهزینه ترین رزمایش شبیه سازی تاریخ خود را انجام داد که براساس اعلام خودشان چیزی در حدود 250 میلیون دلار برای این رزمایش هزینه شد.

در این رزمایش یک تیم «آبی» به عنوانارتش آمریکا و یک تیم «قرمز» به عنوان نیروی دریایی ایران به یکدیگر به نبرد پرداختند در حالیکه فرمانده تیم آبی، یکی از ژنرال های با سابقه آمریکا و فرمانده گروه قرمز نیز ژنرال «پل ون ریپر» بود که او هم از فرماندهان قدیمی ارتش آمریکا محسوب می شود.

براساس آنچه که به عنوان نتیجه این رزمایش شبیه سازی شده اعلام شد، تنها در 3 روز اول، تیم آبی 16 فروند از شناورهای اصلی خود مثل ناو هواپیمابر، 10 رزم ناو و ناوشکن و 4 ناو لجستیک خود را از دست داد و 22 هزار نفر نیز کشته شدند. اینها باورکردنی نبود اما چند سال بعد، ژنرال پل ون ریپر در یک مصاحبه تلویزیونی این موضوع را اعلام کرد.»

رچند استراتژی سپاه پاسداران مبنی بر صیانت از خلیج فارس، از طریق قایق های تندرو که در ادبیات نظامی جهان به «زنبورهای سرخ» شهرت یافتند، شکل گرفته اما نباید از توان موشکی و دیگر تجهیزات سپاه که امروز دیگر به صورت شبانه روزی در حال رصد، شناسایی و برقراری امنیت در خلیج فارس و منطقه تنگه هرمز هستند، غافل بود؛ موشک هایی که اگر در ایام دفاع مقدس از نهایت بُرد 80 کیلومتری برخوردار بودند اما این روزها به دفعات اخبار تولید، تست و بکارگیری موشک های کروز 120، 200 و 300 کیلومتری را می توان در رسانه ها خواند.

* شلیک موشک ؛ مرگ در چند ثانیه

به گفته دریادار علیرضا تنگسیری (جانشین فرمانده نیروی دریایی سپاه) «موشک های بومی ایران از نظر تنوع در دنیا کم نظیر بوده و این موشک ها با نصب بر روی انواع شناورها، در رزمایش های متعدد آزمایش شده اند.»

این موشک ها متناسب با شناورهای تندرو و با مختصات دقیق نبرد ساخته شده به گونه ای که دریادار زمانی قلعه مسئول جهاد خودکفایی نیروی دریایی سپاه می گوید: