پیکر استاد محمود فرشچیان، هنرمند برجسته نقاشی ایرانی، روز دوشنبه وارد اصفهان می‌شود و مراسم تشییع وی با حضور مردم، هنرمندان و مسئولان برگزار خواهد شد.
سیدمهدی سیدین‌نیا، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان، اعلام کرد که پیکر استاد بامداد دوشنبه از طریق فرودگاه شهید بهشتی وارد شهر می‌شود و پس از تحویل، ساعت 16 مراسم تشییع آغاز خواهد شد. به گفته وی، مسیر تشییع از هنرستان هنرهای زیبا شروع شده و در خیابان‌های شهید مطهری، شهید بهشتی و خیابان صائب ادامه خواهد یافت تا در نهایت پیکر استاد فرشچیان در آرامگاه صائب تبریزی به خاک سپرده شود.
این مراسم با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، جمعی از مدیران فرهنگستان‌های تهران، استادان دانشگاه‌ها و بیش از 150 مهمان از خارج استان اصفهان برگزار می‌شود. همچنین مراسم به صورت زنده از سوی صدا و سیما پخش شده و خبرگزاری‌های ملی و محلی نیز آن را پوشش خواهند داد.
استاد محمود فرشچیان که در سال 1308 در اصفهان به دنیا آمد، یکی از برجسته‌ترین هنرمندان نقاشی ایرانی بود و با خلق سبک و مکتب خاص خود، به هنر ایرانی غنا بخشید. آثار او در صدها نمایشگاه فردی و گروهی در ایران و خارج از کشور به نمایش درآمده و همواره با استقبال گسترده مواجه شده است.
این هنرمند پرآوازه اصفهانی، 18 مرداد در 95 سالگی به دلیل ابتلا به ذات‌الریه در آمریکا درگذشت. وی در وصیت‌نامه خود خواسته بود که پس از مرگ در زادگاهش و در آرامگاه صائب تبریزی به خاک سپرده شود، آرزویی که با برگزاری این مراسم به تحقق خواهد رسید.
در مورد استاد فرشچیان بیشتر بخوانید
نام : محمود فرشچیان
متولد : 4 بهمن 1308 اصفهان، ایران
درگذشت : 18 مرداد 1404 نیوجرسی، ایالات متحده آمریکا
تحصیلات : مدرسه هنرهای زیبای اصفهان
همسر : نیادخت قوامی (ا. 1334)
فرزندان: 3
خویشاوندان: ابوذر ورداسبی (داماد)
استاد محمود فرشچیان، یکی از برجسته‌ترین نگارگران و نقاشان معاصر ایران، با خلق آثاری که تلفیقی از سنت‌های هنری ایرانی و نوآوری‌های مدرن هستند، نامی ماندگار در تاریخ هنر جهان به جای گذاشت. او بنیان‌گذار سبک نوینی در مینیاتور ایرانی بود و آثارش اغلب از عرفان، مذهب شیعی، ادبیات پارسی و تخیل خلاقانه الهام گرفته شده‌اند.
کودکی و خانواده استاد محمود فرشچیان
محمود فرشچیان در 4 بهمن 1308 (24 ژانویه 1930) در شهر هنرپرور اصفهان، که به عنوان پایتخت فرهنگی و هنری ایران شناخته می‌شود، به دنیا آمد. خانواده او ریشه در تجارت فرش داشتند و نام خانوادگی "فرشچیان" نیز از همین حرفه خانوادگی گرفته شده است. پدرش، حاج غلامرضا فرشچیان، تاجری هنردوست و فعال در حوزه قالی‌بافی بود که نقش مهمی در پرورش علاقه فرزندش به هنر ایفا کرد. غلامرضا نه تنها در تجارت فرش موفق بود، بلکه با آوردن فرزندش به کارگاه‌های هنری، زمینه‌ای برای کشف استعداد او فراهم کرد. کودکی فرشچیان در محیطی غنی از هنرهای سنتی اصفهان گذشت، جایی که قرن‌ها هنرمندان برجسته‌ای مانند شیخ بهایی، نگارگران و کاشی‌کاران در آن فعالیت داشتند. این محیط فرهنگی، استعداد ذاتی او را در طراحی و نقاشی از سنین پایین شکوفا کرد و او از همان کودکی به نقش و نگارهای قالی‌ها و هنرهای سنتی علاقه نشان داد.
نحوه ورود محمود فرشچیان به هنر
ورود فرشچیان به دنیای هنر از کودکی آغاز شد، زمانی که پدرش با مشاهده اشتیاق او به نقاشی، وی را به کارگاه استاد حاج میرزاآقا امامی، یکی از نگارگران چیره‌دست اصفهانی، برد. امامی، که مهارتی بالا در نقاشی سنتی داشت، با مهربانی و دقت، اصول اولیه هنر را به این شاگرد کم‌سن‌وسال آموخت و استعداد او را پرورش داد. فرشچیان در محضر امامی به آموختن نقاشی دل بست و احساس رضایت و شادمانی از هنر را تجربه کرد.
در نوجوانی، در 14 سالگی، قدم به هنرستان هنرهای زیبای اصفهان گذاشت و زیر نظر استاد عیسی بهادری، شاگرد برجسته کمال‌الملک، آموزش دید. بهادری، مدیر هنرستان، دانش خود در مینیاتور، نقاشی رنگ روغن، طراحی قالی و تذهیب را به او منتقل کرد و خلاقیتش را شعله‌ور ساخت.
فرشچیان در این دوره، علاوه بر نقاشی، فنون طراحی قالی و سرامیک‌سازی را نیز آموخت و حتی یکی از گلدان‌های ساخته‌شده توسط او توسط بهادری به آرتور پوپ، پژوهشگر فرهنگ ایران، هدیه شد. او در سال 1329 دیپلم عالی خود را از هنرستان دریافت کرد و نخستین نمایشگاه رسمی آثارش را در سال 1324 در انجمن فرهنگی ایران و انگلیس برگزار کرد، جایی که تابلوهایی مانند "دوش دیدم که ملائک در میخانه زدند" در سن 18 سالگی به نمایش گذاشته شد.
تحصیلات، فعالیت‌های حرفه‌ای، سبک هنری و دستاوردهای استاد محمود فرشچیان
پس از پایان تحصیلات اولیه، فرشچیان در سال 1332 برای مطالعه آثار هنری جهانی به اروپا سفر کرد و به مدت حدود 7 سال (هرچند در برخی منابع 2 سال ذکر شده) از موزه‌های معتبر مانند موزه بریتانیا، کتابخانه ملی پاریس، موزه متروپولیتن نیویورک و گالری فریر واشنگتن بازدید کرد. این سفر، که شامل یادگیری فنون نقاشی کلاسیک اروپایی بود، به او کمک کرد تا با تلفیق آن با معیارهای سنتی ایرانی، سبک و مکتب جدیدی در نقاشی ایرانی پایه‌گذاری کند.
پس از بازگشت به ایران، در اداره کل هنرهای زیبای تهران مشغول به کار شد و سپس مدیریت اداره هنرهای ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را بر عهده گرفت. او شاگردان بسیاری مانند مجید مهرگان، فرهاد رستم‌پور و مجید صادق‌زاده را تربیت کرد.
فرشچیان بنیان‌گذار مکتبی نوین در نقاشی ایرانی است که با حفظ اصالت سنتی، تکنیک‌های مدرن را وارد کرد و نقاشی را از وابستگی صرف به شعر و ادبیات آزاد ساخت. ویژگی‌های سبک او شامل خطوط روان و منحنی، ترکیب‌بندی‌های ظریف، رنگ‌های تابناک و مواج و فضاهای گرد است که راز و رمزهای عرفانی را منتقل می‌کنند. آثار او اغلب از ادبیات عرفانی (مانند اشعار مولانا و حافظ)، باورهای مذهبی شیعی، قرآن و متون مقدس الهام گرفته‌اند. نمادهایی مانند اسب (نماد آزادی و تعالی) و فرشته (نماد عالم ملکوت) در تابلوهایش برجسته هستند.
فرشچیان صدها اثر خلق کرد، از جمله "عصر عاشورا" (1355، تصویری عاطفی از کربلا)، "ضامن آهو" (پس از نذر برای شفای دستانش)، "شمس و مولانا"، "ستایش" (برداشتی از آیه قرآنی)، "شام غریبان"، "پنجمین روز آفرینش" و تصویرگری برای شاهنامه فردوسی، رباعیات خیام و دیوان حافظ. او طراحی ضریح‌های مطهر امام حسین (ع)، امام رضا (ع)، سرداب غیبت در سامرا و ضریح شهدای کربلا را به‌صورت افتخاری انجام داد. آثارش در بیش از صدها نمایشگاه در ایران، آمریکا، اروپا و آسیا به نمایش درآمد و بسیاری توسط وزرای امور خارجه ایران به مقامات خارجی هدیه شد.
ازدواج و فرزندان محمود فرشچیان
استاد فرشچیان در سال 1334، در سن 25 سالگی، با نیادخت قوامی، نوه خاله‌اش، ازدواج کرد. اطلاعات زیادی از زندگی خصوصی همسرش در دسترس نیست، اما نیادخت همیشه حامی هنری او بود. حاصل این ازدواج سه فرزند است: علیمراد، که پزشک است و در فلوریدا آمریکا زندگی می‌کند؛ لیلا، روانشناس رفتارگرا ساکن نیوجرسی آمریکا؛ و فاطمه. فرشچیان در سال‌های پایانی زندگی‌اش به آمریکا مهاجرت کرد و فرزندانش در آنجا به حرفه‌های خود ادامه دادند.
درگذشت محمود فرشچیان
استاد محمود فرشچیان در 18 مرداد 1404 (8 اوت 2025) در سن 95 سالگی در نیوجرسی آمریکا درگذشت. علت مرگ او ایست قلبی گزارش شده است. او در سال‌های آخر زندگی‌اش علی‌رغم مشکلات سلامتی، به خلق هنر ادامه داد و میراثی غنی از آثار مذهبی و عرفانی به جای گذاشت. مرگ او ضایعه‌ای بزرگ برای هنر ایران بود.
استاد فرشچیان در وصیت نامه‌ای که آن را مکتوب و غیرقابل تغییر دانسته محل خاکسپاری خود را آرامگاه صائب، شاعر نامدار ایرانی در اصفهان تعیین کرده است.
کتاب‌شناسی
• نقاشی برای کتاب شاهنامه فردوسی
• نقاشی از قهرمانان بزرگ شاهنامه
• نقاشی دیوان حافظ
• نقاشی برای رباعیات عمر خیام
منتخبی از جوایز استاد فرشچیان
• 1393: نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر
• 1385: برگزیدگان چهاردهمین جشنواره رادیو و تلویزیون استان اصفهان
• 1380: چهره ماندگار
• 1379: انضمام نام هنرمند در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم
• 1374: مدال طلای جشنواره بین‌المللی هنر، آمریکا
• 1372: نشان درجه یک هنر
• 1364: تندیس طلایی اسکار ایتالیا
• 1363: نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
• 1363: تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا
• 1362: دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا
• 1361: دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا
• 1360: مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا
• 1352: جایزهٔ اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران
• 1337: مدال طلای جشنوارهٔ بین‌المللی هنر، بلژیک
• 1331: مدال طلای هنر نظامی، ایران
0 دیدگاه