اهداف تامین اجتماعی در قالب سطح بندی خدمات درمانی تشریح شد

به گزارش شمانیوز به نقل از روابط عمومی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی، وی افزود: توجه دنیا سالیان سال به این امر معطوف بوده است. آنطور که در تعاریف بین المللی مطرح شده قدم اول سطح بندی، خدمات اولیه سلامت است. ایجاد نظام ارجاع دغدغه قدیمی کشور است و سنوات زیادی روی سطح بندی و لایه بندی خدمات و پزشک خانواده کار شده است.

معاون درمان سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه سازمان تامین اجتماعی نیز تلاش کرده در همین راستا گام برداشته و فراتر از متولی اصلی بهداشت و درمان که وزارت بهداشت است حرکت نکند گفت: سازمان با درنظر گرفتن استانداردهای وزارت بهداشت کارش را پیش می برد. در سال ۶۸ و ۶۹ که قانون الزام تصویب و آیین نامه های اجرایی ابلاغ شد اقدامات را در بخش درمان شروع کردیم.

دکتر منوچهری ادامه داد: طی سال های متمادی در شهرهای مختلف مراکز درمانی احداث شد و اکنون در همه شهرستان های بالای ۲۰ هزار  بیمه شده درمانگاه داریم و شمار درمانگاه های ما به ۳۰۸ مورد رسیده است.

وی با اشاره به اینکه بررسی سال گذشته نشان می دهد حدود ۷۰ شهر و شهرستان با افزایش جمعیت روبه رو و مشمول این قانون قرار گرفته اند گفت: ۷۷ بیمارستان در مراکز استان ها داریم و دوسوم بودجه درمان ما در بخش درمان غیرمستقیم و خرید خدمت و یک سوم در بخش درمان مستقیم هزینه می شود.

معاون درمان سازمان تامین اجتماعی افزود: از گذشته این بحث در سازمان مطرح بوده که آیا به عنوان یک سازمان بیمه ای باید به دنبال خرید خدمت برویم یا ارائه خدمت؟ تولید مستقیم خدمت در بین سازمان های بیمه ای در دنیا شاید منحصر به فرد باشد.

دکتر منوچهری با اشاره به اینکه مستنداتی را از وزارت بهداشت درباره سطح بندی و لایه بندی دریافت و نقشه راه وزات بهداشت تا سال ۱۴۰۴ را مدنظر قرار داده ایم گفت: امروز بانک اطلاعاتی جامعی در اختیار  داریم که تمام ظرفیت های درمانی کشور در تمام حوزه ها و بخش ها در آن احصا شده و می دانیم در هرشهر، استان و شهری چه امکانات درمانی وجود دارد و مبنای کار ما برای سطح بندی قرار گرفته است.

وی با اشاره به اهدافی که سازمان تامین اجتماعی در قالب سطح بندی خدمات دنبال می کند عنوان کرد: توزیع عادلانه خدمات درمانی و تسهیل دسترسی مردم، ضابطه مند شدن خدمات درمانی، پرهیز از دخالت عوامل سیاسی بر سلامت مردم، مدیریت بهینه منابع درمان بر مبنای اصول علمی و اقتصاد درمان و استقرار سیستم ارجاع استاندارد با نگاه ملی از جمله اهدافی ماست.

معاون درمان سازمان تامین اجتماعی همچنین با اشاره به عوارض دسترسی کم یا زیاد به خدمات درمانی گفت: به دنبال توزیع عادلانه و تسهیل دسترسی هستیم. اگر در سطح پایه بتوانیم خدمات استاندارد و مدونی را ارائه دهیم کار بیمار به سطوح بالاتر نخواهد رسید و از بسیاری بیماری ها در آینده پیشگیری خواهد شد.

منوچهری ادامه داد: اکنون خوشبختانه دیدگاه ها کاملا متفاوت شده و به سمت سلامت محوری و اتخاذ رویکرد پیشگیرانه حرکت کرده ایم. اگر دسترسی به خدمات درمانی بیش از حد مورد انتظار باشد نگرانی از بابت هدررفت منابع سازمان و افزایش تقاضاهای القایی وجود دارد. دسترسی کم و دسترسی زیاد هر دو می تواند عوارضی داشته باشد بنابراین لازم است یک تعادل و توازنی ایجاد شود که سطح بندی می تواند به این مهم کمک کند.

وی با اشاره به سطح بندی در سه محور خدمات بستری، سرپایی و تجهیزات پزشکی اظهار کرد: در خدمات بستری در سطح کشور تفاوت های قابل توجهی میان استان ها شاهدیم و استان سیستان و بلوچستان در خدمت بستری جزو محروم ترین استان ها بوده است. دومین استان محروم استان البرز است.

معاون درمان سازمان تامین اجتماعی با بیان اینکه نسبت های تخت بیمارستانی احصا شده و وضعیت ۴۴۰ شهرستان از نظر خدمات بستری مشخص شده است؛ به چهارلایه سطح بندی خدمات اشاره کرد و گفت: اداره سطح بندی خدمات در تشکیلات جدید معاونت درمان گنجانده شده و کارگروه های تخصصی با محوریت اداره سطح بندی و اداره ارزیابی عملکرد تشکیل شده است و کار را به صورت تخصصی پیش می برد.

وی افزود: بیش از ۱۰ مطالعه به روز دنیا مبنای کار قرار گرفته است، بانک های اطلاعاتی آماده و اکنون جداولی تهیه شده که با فیلترهای مختلف تکلیف سازمان را در سطح مشخص می کند. ضوابط سطح بندی در بخش سرپایی، بستری و تجهیزات را تعریف کرده ایم و طبق آن عمل خواهیم کرد. مبنای کار نیز همان لایه بندی وزارت بهداشت است.

دکتر منوچهری با بیان اینکه ۴۴ شهرستان مشمول لایه اول، ۲۴۹ شهرستان لایه دوم ، ۱۱۶ لایه سوم و ۳۰ شهرستان مشمول لایه چهارم هستند گفت: در نهایت با احصای وضعیت موجود و مطلوب بر اساس نقشه راه وزارت بهداشت به این جمع بندی رسیدیم که لازم است با جذب ۱۶۴۰ میلیارد اعتبار که در بودجه امسال مصوب و ابلاغ شد به عدالت نزدیک تر شویم.

معاون درمان سازمان تامین اجتماعی ادامه داد: بخشی از این مبلغ صرف ایجاد ۵۵۱ تخت بستری فعال در کشور بدون افزایش فضای فیزیکی و در قالب همان فضای فیزیکی موجود می شود. همچنین ۱۴ دستگاه تجهیزات پزشکی پیشرفته مانند سی تی اسکن و ام آر آی خریداری خواهد شد و برای شهرستان های زیر ۲۰ هزار نفر جمعیت و شهرهای بالای ۲۰ هزار نفر جمعیت قرار است ۲۵۰ میلیارد صرف ارتقای خدمات درمانی شود.

دسترسی همگان به خدمات درمانی از اهداف سطح‌بندی است

در این جلسه وبیناری، همچنین دکتر حسن امین‌لو، نماینده سابق مجلس و صاحبنظر در حوزه سطح‌بندی خدمات درمانی با مروری بر پیشینه شکل گیری سطح بندی خدمات درمانی گفت: اولین برنامه توسعه پنج ساله کشور در مجلس سوم و در سال ۱۳۶۸ تصویب شد. بنده در آن زمان عضو کمیسیون بهداشت و درمان بودم. برنامه های اول و دوم توسعه از ساختاری جزئی نگر تبعیت می کردند و تمام جزئیات یک برنامه، در قانون برنامه توسعه درج می شد.

وی افزود: موضوعی که در برنامه اول توسعه در این باره ذکر شد این بود که در حوزه خدمات درمان بستری باید شاخص تخت به ازای هر هزار نفر به ۱.۶ تخت بیمارستانی برسد. بلافاصله بعد از تصویب برنامه اول قانون بودجه سال ۶۸ مورد بررسی قرار گرفت و این شاخص ملاک عمل تصمیم گیری در قانون بودجه سال ۶۸ قرار گرفت و در سال ۶۹ هم بر همین مبنا تعیین شد.

امین لو با بیان اینکه گرچه دولت و سازمان برنامه و بودجه و وزارت بهداشت در لایحه هدف دیگری داشتند اما نمایندگان مجلس با همین مستند قانونی در لایحه تقدیمی دولت دخالت کردند و این اعتبار که باید به ازای هر هزار نفر، ۱.۶ تخت بیمارستانی وجود داشته باشد به مجلس پیشنهاد دادند که بررسی شد و ۳۰۰۰ تخت در سال ۶۸ و ۵۰۰۰ تخت بیمارستانی در قانون بودجه سال ۶۹ در قالب ۹۶ بیمارستان به تصویب رسید.

مدیر اسبق بهداشت و درمان سازمان برنامه و بودجه افزود: هرنماینده ای وقتی می خواست استدلال کند شهرستان خود را درنظر می گرفت و برحسب جمعیت تعداد تخت های بیمارستانی مورد نیاز را محاسبه و بر ساخت بیمارستان و رفع کمبودها تاکید می کرد.

وی با بیان اینکه در برنامه دوم توسعه تعدادی از این بیمارستان ها به بهره برداری رسیدند اظهار کرد: یک اشکال کار این بود ۱.۶ تخت برای هر ۱۰۰۰ نفر، برای همه تخصص ها بود در حالی که در شهرستانی که ۱۰۰ هزار جمعیت داشت برای برخی تخصص ها میزان بیمار دهی به اندازه ای نبود که بتوان بخشی را برای آن در بیمارستان ایجاد کرد. این موضوع باعث شد فضاهای اضافی در برخی بیمارستان ها را شاهد باشیم.

نماینده سابق مجلس و صاحب‌نظر در حوزه سطح‌بندی خدمات درمانی افزود: در نهایت به این نتیجه رسیدیم که باید یک سطح بندی انجام بشود. اهداف سطح بندی این بود که همگان به خدمات درمانی در جای مناسب خود دسترسی داشته باشند و دوم انکه فضای ایجاد شده اضافه بر میزان مورد استفاده نباشد و اتلاف منابعی صورت نگیرد.

وی با اشاره به اینکه در برخی شهرستان ها که جمعیت کمتری داشتند خدمات درمان بستری در چهار تخصص جراحی عمومی، داخلی، اطفال و زنان و زایمان مورد نظر قرار گرفت گفت: اما این امر به معنای بی نیازی از تخصص های دیگر درمان نبود و این امکان وجود داشت که برای چندشهرستان مجاور یک بیمارستان با بخش های تخصصی دایر کرد. تئوری اصلی سطح بندی خدمات درمانی همین مواردی بود که مطرح کردم.

امین لو ادامه داد: در هر شهرستان به تناسب نیاز و بیماردهی، تخت بیمارستانی مورد نیاز برای هر شهرستان مشخص شد. به این ترتیب کل کشور از نظر سطح بندی به چهار طبقه تقسیم شد. سطح اول به کل شهرستان ها با چهارتخصص اولیه مربوط می شد. سطح دوم به تخصص هایی چون چشم و ارتوپدی برمی گشت که برای هر چند شهرستان یک بخش تخصصی در یک بیمارستان دایر می شد. سطح سوم شامل کلیه تخصص ها در تمام مراکز استان ها بود.

وی افزود: سطح چهارم شامل برخی تخصص ها برای هر چند مرکز استان بود و شاید ۱۰ تا ۱۲ بیمارستان مشمول سطح چهارم می شدند.

نماینده سابق مجلس و صاحب‌نظر در حوزه سطح‌بندی خدمات درمانی با بیان اینکه این برنامه به تصویب دولت رسید، در قالب کتابچه ای منتشر و در اختیار دانشگاه های علوم پزشکی قرار گرفت گفت: این میثاق نامه در ماده ۱۹۳ برنامه سوم توسعه نیز قید شد. قرار بود برنامه سطح بندی هر پنج سال یکبار مورد بازنگری قرار بگیرد که اصلاحیه سومش در سال ۹۷ انجام شد.

وی تاکید کرد: در برخی موارد به علت فشارها و مصلحت های سیاسی این نرخ شکسته شد. اگر  پای همان میثاق می ماندیم قطعا کار بهتر از اینها انجام می شد. این برنامه در حال حاضر نیازمند تجدیدنظر است اما باید به آن عمل شود. یکی از موارد مطرح در برنامه سطح بندی خدمات در برنامه سوم توسعه این بود که باید معادل تعداد مشخصی تخت بیمارستانی، ۱۰ درصد تخت مراقبت ویژه ایجاد می شد. اگر این کار صورت گرفته بود امروز ۱۵ هزار تخت ویژه داشتیم و در شرایط کرونایی با محدودیت های کمتری مواجه می شدیم.

امین لو افزود: پرهیز از جزیره ای عمل کردن ضروری است و تمام امکانات در بیمارستان های وزارت بهداشت، تامین اجتماعی و ... در یک کاسه قرار بگیرد تا مردم در بهترین شرایط و موقعیت ها خدمات درمانی مورد نیاز را دریافت کنند.