دلیل مرگ و میرها بر اثر آنفولانزا

آنفلوآنزای فصلی، مهمان هر ساله ایرانی‌هاست. از ابتدای فصل پاییز شایعات و اخبار غیر رسمی درباره تعداد مبتلایان آنفلوآنزا منتشر می‌شود تا نیمه‌های پاییز که وزارت بهداشت، ورود موج اول و سیر صعودی تعداد مبتلایان را تایید می‌کند و از مردم می‌خواهد توصیه‌های بهداشتی را به عنوان راهکار‌های خودمراقبتی جدی بگیرند.

بنا بر اعلام دیروز علیرضا رییسی؛ معاون بهداشت وزارت بهداشت، از ابتدای ورود موج شیوع آنفلوآنزا - اول مهر امسال- تا روز دوشنبه ۱۱ آذر ماه، ۵۶ نفر به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست داده‌اند در حالی که ۱۹ نفر از متوفیان، صرفا ظرف ۶ روز ابتدای آذر ماه به دلیل شدت بیماری فوت کرده‌اند. علاوه بر این، ظرف هفته‌های گذشته و به دنبال ورود موج اول بیماری که با کاهش دمای هوا هم همزمانی داشته، ۴ هزار نفر از هموطنان به دلیل شدت علائم بیماری در مراکز درمانی بستری شده‌اند چنانکه تا امروز، بیشترین موارد فوت به دلیل شدت بیماری در استان‌های کرمان، گلستان، مازندران، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد بوده، اما به گفته مسوولان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، تاکنون ۲۱۰ مورد بستری و چهار فوت در رفسنجان، یک فوت در سیستان و بلوچستان، ۵۰ مورد بستری در اردبیل، ۱۲ فوت در فارس، ۳ مورد فوت در زنجان، ۵ فوت در قزوین، یک فوت در رامسر، ۱۳۱ مورد بستری و ۳ فوت در کردستان، بیش از ۱۷۰۰ مورد بستری و ۶ فوت در گیلان، ۳۰۰ مورد بستری و دو مورد فوت در سیرجان ثبت شده، اما با توجه به اینکه ظرف هفته‌های آینده از شدت فعالیت ویروس کاسته می‌شود، مردم هم با رعایت توصیه‌های ساده و بیماران هم با رعایت مراقبت‌های توصیه شده می‌توانند این ایام را در سلامت یا در راستای بهبودی سپری کنند.

یکی از اتفاقات مهم و موثر در کاهش تعداد مبتلایان یا کاهش شدت بیماری ظرف سال‌های اخیر، ورود واکسن آنفلوآنزا به سیستم درمانی کشور بوده و در دهه اخیر، مسوولان وزارت بهداشت هر ساله این توصیه را دارند که گروه‌های در معرض خطر؛ سالمندان، کودکان ۶ ماهه تا ۵ ساله، مبتلایان بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت، سرطان، پرفشاری خون، قلب و عروق، کلیوی، تنفسی، مادران باردار، مبتلایان نقص سیستم ایمنی بدن که حداکثر ۵ درصد آحاد جامعه را شامل می‌شوند، حتما اواخر مهر تا اوایل آبان، واکسن آنفلوآنزا را با نسخه پزشکان متخصص از داروخانه‌ها تهیه کرده و تزریق کنند تا یا از ابتلا مصون بمانند یا در صورت ابتلا، بیماری شدت و عوارض کمتری برای این گروه افراد داشته باشد.

مسوولان وزارت بهداشت در توضیح ساختار این واکسن به فارس گفته‌اند که واکسن آنفلوآنزا حاوی فرم غیرفعال شده ویروس است و پس از تزریق، بدن را مجبور به ساخت آنتی‌بادی‌هایی می‌کند که در برابر برخورد‌های بعدی با ویروس توان مقابله با آن را داشته باشد. آن‌ها همچنین تاکید کرده‌اند که تزریق واکسن آنفلوآنزا ممکن است در برخی افراد موجب عوارض جانبی مانند سردرد، تعریق، درد عضلات، درد مفاصل، تب، ضعف، خستگی شده یا سرخی و ورم در محل تزریق ایجاد کند که این عوارض معمولا طی یک تا دو روز بدون درمان برطرف می‌شود. دیروز هم علیرضا رییسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت به فارس خبر داد که امسال حدود ۲۰۰ هزار دوز واکسن آنفلوآنزا در سطح کشور و در مراکز بهداشتی برای گروه‌های پرخطر توزیع شده، اما باقی مردم، باید این واکسن را از داروخانه‌های معتبر خریداری کرده و استفاده کنند.

توصیه مهم وزارت بهداشت هر ساله این است که افراد پس از مشاهده علائم اولیه، به سرعت به مراکز درمانی مراجعه کرده، از خوددرمانی و بی‌توجهی به این علائم جدا پرهیز کنند، چون تشدید این علائم و خودداری از درمان‌های تخصصی، مرگ را به دنبال خواهد داشت. وزارت بهداشت همچنین برای کنترل انتشار ویروس و کاهش تعداد مبتلایان توصیه کرده که بیماران، حتما بعد از تشخیص بیماری توسط پزشک، به جای تردد در خیابان‌ها و رفتن به محل کار و محل تحصیل، در منزل استراحت کنند، چون بر حسب اتفاق، فصل امواج شدید آنفلوآنزا، پاییز است که در کشور ما هم این فصل به‌طور معمول، فصل وارونگی هوا و شدت یافتن آلودگی هواست که به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، وارونگی و آلودگی هوا، علائم و عوارض بیماری را تشدید می‌کند. حالا با گسترش شبکه‌های اجتماعی، این فرصت برای جامعه پزشکی فراهم شده که از طریق شبکه‌های مجازی، توصیه‌های پیشگیرانه را منتشر کنند، اما رسانه‌ها هم و به خصوص؛ رسانه ملی که در دسترس عموم مردم است باید در این ایام، بخش مهمی از برنامه‌های آموزشی را به توصیه‌های پیشگیرانه اختصاص دهند که در این ایام، معمولا شبکه سلامت سیما، بخش مهمی از زیرنویس برنامه‌های خود را به توصیه‌های پیشگیرانه برای مصونیت از ابتلا به آنفلوآنزا اختصاص می‌دهد.

امواج این بلای فصل

محمدمهدی گویا؛ رییس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت با اشاره به تاکید سازمان جهانی بهداشت درباره پاندمی (همه‌گیری جهانی) آنفلوآنزا در آینده نه چندان دور، اعلام کرده که آخرین همه‌گیری جهانی این بیماری فصلی، سال ۲۰۰۹ میلادی بوده و به‌طور معمول، در زمان ورود امواج آنفلوآنزای فصلی، حدود ۲۰ درصد مردم مبتلا می‌شوند که چنین اتفاقی، به معنای ابتلای تعداد زیادی از افراد جامعه است و شرایط خطرناکی را برای نظام سلامت کشور‌ها به دنبال دارد. گویا این تاکید را داشته که ایران هم از چنین شرایطی در امان نخواهد بود و در دوره ماندگاری موج اول بیماری که تا پایان آذر ماه طول می‌کشد، احتمال ابتلای ۲۰ الی ۲۵ درصد مردم وجود دارد.

به گفته این مقام مسوول، موج اول ویروس آنفلوآنزا که ظرف این مدت هم تلفات و مبتلایان قابل توجهی داشته، از نوع H۱N۱ است که به‌طور معمول، شدت بیشتری ایجاد می‌کند، اما علائم بیماری صرف‌نظر از آنکه ویروس از چه نوعی خواهد بود، یکسان است و عطسه، سوزش و درد گلو، درد‌های استخوانی، تهوع و اسهال از مهم‌ترین علائم این بیماری ویروسی است و برای مداوای این بیماری، برخلاف سرماخوردگی، تجویز و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها کاملا بی‌فایده است و بنا به هشدار مسعود مردانی؛ عضو کمیته کشوری پیشگیری از آنفلوآنزا، استفاده خودسرانه از دارو‌های کورتون یا آنتی‌بیوتیک‌ها به منظور کاهش التهاب یا سرکوب کردن عفونت، نه‌تن‌ها تاثیری در بهبودی نداشته بلکه حتی به دنبال کاهش قوای سیستم ایمنی بدن، می‌تواند به وخامت حال بیمار منجر شود. توصیه مسوولان وزارت بهداشت برای درمان مبتلایان که قطعا به عنوان دستورالعمل به تمام مراکز درمانی کشور هم ارسال شده، تجویز دارو‌های ساده درمان سرماخوردگی همچون استامینوفن است که در کنار نوشیدن مایعات گرم و استراحت در منزل به بهبود بیماری منجر خواهد شد مگر آنکه علائم در حدی شدت یافته باشد که بیماران، همچون ۴ هزار هموطنی که تا امروز نیاز به مراقبت‌های مستمر و کنترل علائم حیاتی داشته‌اند، در مراکز درمانی بستری شوند.

توصیه‌ها را واقعا جدی بگیرید

بیماری، با یک دست دادن ساده منتقل می‌شود، به همین سادگی. توصیه جدی متولیان سلامت این است که افراد در این ایام که موج آنفلوآنزا و ویروس سرماخوردگی در حال انتشار است، جدا از دست دادن و روبوسی با افرادی که علائم ساده‌ای همچون تب، عطسه و آبریزش بینی و سرفه دارند، خودداری کنند، چون ممکن است این افراد، وارد مراحل اولیه بیماری شده باشند و با یک دست دادن ساده یا روبوسی، ویروس از طریق تماس پوستی یا از طریق مجاری تنفسی به افراد سالم منتقل شود.

اقدامات کشوری در چه مرحله‌ای است

به دنبال ورود موج اول بیماری و در حالی که به گفته گویا، تا پایان آذر ماه و اوایل دی، باید در انتظار ماندگاری ویروس آنفلوآنزا در کشور باشیم، برخی نهاد‌ها که جمعیت هدف در معرض ابتلا دارند همچون آموزش و پرورش، اقداماتی انجام داده‌اند تا خطر انتشار ویروس و ابتلا به حداقل برسد.

معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزیر آموزش و پرورش از ابلاغ دستورالعمل پیشگیری از شیوع آنفلوآنزا به مدارس خبر داده و به فارس گفته که این دستورالعمل، هفته گذشته ابلاغ شده و به معلمان این آگاهی‌ها ارایه شده که در صورت مشاهده دانش‌آموز مشکوک به ابتلا، حتما او را به منزل بفرستند تا دانش‌آموز در منزل استراحت کرده و به این نحو، از شیوع این بیماری در مدرسه جلوگیری شود.

دیروز هم غلامحسین مهرعلیان؛ مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به تهیه داروی «اسلتامیویر»، از توزیع این دارو بین دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور خبر داد و گفت: «امسال واکسن آنفلوآنزا در زمان مناسبی با تعداد خوب در اختیار معاونت بهداشتی قرار گرفت و در بخش خصوصی نیز توزیع شد و متقاضیان موفق به دریافت واکسن شدند. اما در هفته‌های اخیر شاهد ایجاد موجی از بیماری آنفلوآنزا در کشور هستیم. بسیاری از پزشکان برای درمان علاقه‌مند به تجویز داروی اسلتامیویر هستند که تقاضا برای تهیه این دارو را به‌طور چشمگیری افزایش داده است. داروی اسلتامیویر قرار بود از طریق معاونت بهداشتی در اختیار مراکز بهداشتی قرار گیرد، اما در این شرایط که تقاضا رو به افزایش است از وزیر محترم بهداشت درخواست کردیم این دارو علاوه بر معاونت بهداشتی در صورت تجویز سه گروه متخصص اطفال، کودکان و داخلی در داروخانه‌های منتخب دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور ارایه شود و بیماران بتوانند این دارو را از داروخانه‌های منتخب هم تهیه کنند که مورد موافقت مقام عالی وزارت واقع شد.»

این مقام مسوول با اشاره به اینکه یک‌میلیون عدد قرص اسلتامیویر از منبعی باکیفیت تهیه شده تاکید کرد: «طی دو روز آینده ۵۰۰ هزار عدد از این دارو در اختیار دانشگاه‌های علوم پزشکی قرار می‌گیرد، تا آخر هفته بعد نیز ۵۰۰ هزار عدد دیگر از این دارو بین دانشگاه‌ها توزیع می‌شود تا بیماران بتوانند به راحتی داروی مورد نیاز خود را از داروخانه‌های منتخب تهیه کنند.»