سایه پوکمون‌گو بر شهر/ این بازی چه تبعات اجتماعی به بار خواهد آورد؟

پوکمون‌گو از تاریخ ۱۶ تیرماه در گوگل‌پلی و اپ‌استور در اختیار کاربران سیستم‌های اندروید و آی‌اواس در ۲۶ کشور قرار گرفت. به‌علت استقبال گسترده کاربران از این بازی که ابتدا در کشورهای آمریکا، نیوزیلند، آلمان، و انگلستان توزیع شده بود، توزیع‌کنندگان ناچار از توقف موقت خدمات به‌دلیل فراتربودن تقاضا از ظرفیت پیش‌بینی‌شده سرورها شدند. میزان دانلود این بازی در اولین هفته توزیع، بیشتر از اپلیکیشن‌های محبوبی چون تیندر، استپ‌چت، واتس‌اپ، و فیسبوک مسنجر بوده و در زمینه کاربری روزانه، رقیب جدی توئیتر محسوب می‌شود. پوکمون که جزئی از بازی نینتندو (Nintendo)، بازی محبوب دهه ۹۰ میلادی محسوب می‌شود، در قالب جدید پوکمون‌گو، با استفاده از جی‌پی‌اس دستگاه و ارزیابی زمانی و مکانی کاربر، کمک می‌کند تا کاربر در موقعیت «واقعیت افزوده» (augmented reality) قرار گیرد که در آن با ترکیبی از موجودات غیرواقعی در دنیای واقعی که از طریق دوربین دستگاه روی مانیتور سیستم قرار می‌گیرد، مواجه شود. به‌عبارتی، با روشن نگه‌داشتن دستگاه، دوربین، و اینترنت در مقابل خود، کاربر می‌تواند جانوران موسوم به پوکمون را در مخفی‌گاه‌هایی که از سوی سرور اصلی بازی باتوجه به موقعیت جغرافیایی کاربر و با استفاده از گوگل‌مپ، در حوالی کاربر تعیین می‌شود، دنبال کند و بعد از شلیک توپ به‌طرف موجود، او را از آن خود کرده و امتیاز کسب کند. در نتیجه این الگوی بازی و برخلاف سایر بازی‌های مجازی، کاربر در پوکمون‌گو در یک مکان ثابت بازی نکرده و برای پیداکردن موجودات بیشتر، ناچار به راه می‌افتد و در سطح محله و حتی شهر حرکت می‌کند. پوکمون‌گو رایگان و دانلود آن بسیار راحت است. از طرفی، بخشی از استقبال عجیب کاربران از این بازی به علاقه افراد برای ترکیب فانتزی و واقعیت برمی‌گردد؛ علاقه‌ای که نسخه‌های قدیمی‌تر پوکمون قبلاً موفق شده است تا در کاربران برانگیزاند. بازی‌ای مرکب از ۱۵۱ موجود عجیب و غریب از اژدها و شمشیر گرفته تا تخم‌مرغ و درخت و دایناسور که کاربر باید آن‌ها را در طول بازی رام کند و با الگوهای اخلاقی که طراحان بازی تعیین‌کننده آن هستند، آن‌ها را علیه هم به جنگ وادارد. طبعاً، اوج لذت و احساس قدرت از این بازی نصیب کسی می‌شود که بیشترین تعداد از چنین موجوداتی را از آن خود کرده باشد! این وضعیت عامل آن‌چه شد که در دهه ۹۰ میلادی از آن به پوکمانیا، یا تب پوکمون تعبیر می‌شد. انواع نسخه‌های پوکمون مثل پوکمون زرد، آبی، قرمز…، یک برنامه محبوب تلویزیونی، چند فیلم سینمایی، بازی‌های کارتی، و چندین بازی دیگر ملهم از پوکمون، در نتیجه پوکمانیا سود سرشاری را نصیب تجارت بازی کرد. در تمام طول گسترش و توسعه پوکمون، رؤیای کاربران این بوده که روزی پوکمون به دنیای واقعی پا بگذارد! پوگمون‌گو پاسخی است برای این رؤیا که از طریق شبیه‌سازی دنیای واقعی در صفحه موبایل و گنجاندن این جانوران در جای‌جای تصویر محل‌های واقعی اطراف فرد، کاربران را یک گام به این نوستالژی، و طراحان و صاحبان بازی را به میلیون‌ها دلار سود برساند. برخی معتقدند شیوه جدیدی که پوکمون‌گو ابداع کرده است، کاربران را با محیط اطراف خود آشتی می‌دهد؛ درمانی برای افسردگی و چاقی مفرط بوده و دید آن‌ها را به دنیای اطرف بازتر می‌کند؛ اگر کاربر به پارک برود، چمن‌ها را با دقت بیشتری نظر خواهد کرد تا جانور موردنظر را در آن بیابد، اگر کنار دریا برود، بیشتر داخل آب فرو خواهد رفت، و اگر در شب بیرون برود، حضور ارواح و جن و پری را بیشتر حس خواهد کرد. به‌هرحال، این نیاز به بیرون رفتن و این طرف و آن طرف گشتن، تمام روح و ویژگی بازی است که هرچه کاربری بیشتر به آن تن دهد، به موفقیت و پیروزی در بازی نزدیک‌تر خواهد بود. عده دیگری معتقدند پوکمون‌گو از طریق فراهم‌کردن امکان خرید بسته‌هایی برای ارتقاء بازی یا ایجاد ترکیب دلخواه جانوران خود در بازی است که سود تجاری بازی را رقم می‌زند. اما عده‌ای دیگر معتقدند این بازی از طریق فروش اطلاعاتی که در طی بازی از طریق دوربین موبایل کاربر ثبت و ضبط می‌کند، قادر است به سود قابل توجه‌تری برسد. علی‌رغم این‌که بازی به‌صورت دسته‌جمعی قابل اجرا نیست، گفته می‌شود به‌دلیل حس رقابتی شدیدی که ایجاد می‌کند، می‌تواند منجر به بروز خشونت شود. گزارش‌های چندی از بازی‌های مشابه نظیر ingress و Life Is Crime، حاکی از آن است که برخی کاربران به‌خاطر بازی وارد درگیری‌های واقعی با اطرافیان خود شده‌اند. دختربچه‌ای در حال بازی پوکمون‌گو جسدی را در حوالی محل زندگی‌اش پیدا کرد؛ پلیس میسوری (آمریکا) ادعا کرده است چهار سارق کاربران پوکمون‌گو را برای یافتن جانوران به محل مدنظر خود کشانده‌اند؛ مردی در نیوزیلند برای این‌که بهترین اهلی‌کننده پوکمون دنیا بشود، کار خود در یک رستوران ساحلی را رها کرد؛ دو مرد در سواحل کالیفرنیا، درحالی‌که پوکمون‌گو بازی می‌کردند، از صخره سقوط کردند؛ کارمند استرالیایی شرکت پرسود سنگاپوری به‌دلیل توهین به کارفرمای خود بر سر فراهم نبود کیفیت بالای اینترنت برای بازی پوکمون‌گو در این کشور، از کار اخراج شد؛ و مرد ۲۸ ساله‌ای در حال بازی پوکمون‌گو در حین رانندگی به درخت برخورد کرد. یک ویدئوی ۴۰ ثانیه‌ای که خیل عظیمی از صدها کاربر پوکمون‌گو را به پارک مرکزی نیویورک کشانده، و یا صدها کاربر که به‌دنبال یک «سنجاب» به مرکز سانتامونیکا هجوم برده‌اند، باتوجه به مدت زمان توزیع این بازی که 2 هفته از عمر آن نمی‌گذرد، عامل نگرانی از تسلطی است که یک بازی رایانه‌ای می‌تواند بر جسم و ذهن افراد داشته باشد. این تسلط که در گذشته از طریق بی‌تحرکی افراطی کودکان و بزرگسالان طرفدار این بازی‌ها مشاهده می‌شد، اکنون در قالب تحرک بیش از حد مشهود است. در نهایت، میزان محتمل‌بودن نقش بازی‌ها در جمع‌آوری اطلاعات که قبلاً نیز از سوی منتقدان درباره عروسک سخن‌گوی جدید باربی اشاره شده بود، و یا تسلط آن‌ها بر کنش افراد را نمی‌توان نادیده انگاشت. منبع:مهر خانه