شهروندان پرسشگر، سرمایه اجتماعی نظام مدیریت شهری
یادداشت: مهندس حسن رباطی
به گزارش شمانیوز: امروزه توسعه شهرنشینی مدرن به عنوان یکی از نیازهای اصلی پیشرفت در جوامع مختلف مورد توجه قرار گرفته است. توسعه همه جانبه شهرنشینی مسئله ای است که تنها محدود به ساخت بناهای شهری نیست و مدیریت شهری نیازمند یک ساختار چندوجهی رسانه ای برای ارتباط و تعامل بین نظام مدیریت شهری و شهروندان می باشد. از دهه ۱۹۸۰ میلادی به بعد، كارشناسان مدیریت شهری متوجه این موضوع شدند كه طرح ها و برنامه های شهری تنها زمانی موفقیت آمیز خواهند بود كه متناسب با نیازها و خواسته های اقشار، طبقات و خرده فرهنگ های گوناگون و متنوع جامعه تدوین و تبیین گردند. امروزه نحوه تعامل مدیریت شهری در برخورد سنجیده با شهروندان در جهت ایفای نقش شهروندی دارای جایگاهی ویژه است. شهروندان تحت تاثیر منابع هدایت کننده نقش بسزایی در مدیریت شهری ایفا می کنند. به بیان دیگر، رسانه ها در وهله نخست نیازها و مطالبات شهروندان را به مدیریت شهری منعکس می کنند. از سوی دیگر، انعکاس فعالیت های انجام گرفته موجب افزایش آگاهی شهروندان از روند پاسخ به نیازهای آنها می شود. در جریان چرخش اخبار و اطلاعات توسط رسانه ها درباره عملکرد مدیریت شهری با هدایت نحوه اطلاع رسانی می توان جایگاه نظارت شهروندان در امور مدیریت شهری را ارتقاء بخشید. می توان گفت که نظام مدیریت شهری مانند دیگر نهادهای مردمی در تبادل و تعامل با جامعه و شهروندان محقق می شود. یك بعد مسأله تصمیمات، قوانین و سیاست های مدیریت شهری و بعد دیگر انتظارات و خواسته ها و نهایتاً حمایت و مشاركت فعالانه شهروندان است. شهروندان که هدف مدیریت شهری دستیابی به رضایت آنان می باشد، بایستی اطلاعات مربوط به فعالیت ها و خدمات انجام شده را در اختیار داشته باشند. مدیریت شهری توسط رسانه ها این اطلاعات را در اختیار آن ها قرار می دهد. شهروندی که در رسانه های عمومی (رادیو،تلویزیون و نشریات مکتوب) ، رسانه های مجازی (سایت های اینترنتی) و شبکه های مجازی ( اینستاگرام،تلگرام،فیس بوک ، توئیتر) از یک پروژه شهری اطلاع پیدا کند به طور ناخودآگاه با الگوهای مورد نظر مدیریت شهری در جهت انجام وظایف شهروندی همراهی می کند. امروزه و در عصر تبادل دیجیتالی اطلاعات، کاربران شبکه های اجتماعی این امکان را دارند که محتوای تولیدی خود را در مسائل مختلف شهری منتشر کنند و دیدگاه خود را بدون واسطه بیان کنند. با توجه به این امکان، مدیران شهری در سریع ترین زمان می توانند مشکلات را مورد بررسی قرار داده و اقدام متناسب با آن را عملیاتی کنند. همچنین ایجاد کمپین های مشترک به دلیل ایجاد حس قدرت جمعی در مسائل مختلف منجر به همراهی شهروندان در مسائل شهری خواهد شد. در کشورهای توسعه یافته و در جهت بهبود مدیریت شهری تاکنون کمپین های مختلفی طراحی و عملیاتی شده که منجر به نتایج مطلوبی نیز شده است. از جمله می توان به کارکرد رسانه ها در اقناع افکار عمومی در جهت پرداخت به موقع عوارض شهری اشاره کرد. البته رسانه ها مسلما باید به پرسشگری مخاطبان نیز پاسخ دهند. به بیان ساده تر، رسانه ها پرسش های افکار عمومی در خصوص نحوه هزینه کرد عوارض شهری را از مدیران شهری مطالبه می کنند و برای شهروندان روشن و واضح توصیف می کنند. این تعامل دوطرفه، با ایجاد حس همکاری و اعتمادسازی در میان شهروندان از فاکتورهای مهم برای رسیدن به درآمد پایدار و نظام مند است که استفاده درست از رسانه ها به فرآیند آن شتاب بیشتری خواهد بخشید. تعامل دوسویه میان مدیران شهری و شهروندان این فرصت را ایجاد می کند که هردو طرف از نظرات یکدیگر آگاه شده و زمینه مشارکت فعال در توسعه شهری فراهم شود. عمده ترین فایده مشارکت شهروندان، تعمیم حس مالکیت به شهر و در نتیجه همکاری برای بهبود اوضاع را فراهم می کند. مردم زمانی تمایل به مشاركت فعال خواهند داشت كه دارای حقوق شهروندی و قدرت عمل كافی و وافی باشند. ارایه داده های مرتبط با عرصه حیات اجتماعی شهروندان، گردش اطلاعات و اخبار و بسترسازی ظرفیت های حضور و مشارکت شهروندان از یک سو و تحقق فرآیند پاسخگویی مسئولین شهری از سوی دیگر؛ از جمله شاخصه های تبلور و تجلی تعالی اجتماعی و شکل گیری اعتماد عمومی به عنوان یک سرمایه اجتماعی خواهد بود. پرواضح است که انجام پروژه های کلان عمران شهری علی رغم صرف هزینه های گزاف بدون همراهی شهروندان ناکام خواهد ماند