۹۰ روز طلایی آموزش و پرورش
این روزها بحث پر کردن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان در بین خانواده‌ها داغ است. در این بین برخی خانواده‌ها به سلایق و علایق فرزندان توجهی نمی‌کنند و به اجبار آن‌ها را کلاس‌هایی می‌برند که باب میلشان نیست.
به گزارش شمانیوز، چند روزی از شروع فصل تابستان سپری شده و کم کم به نیمه‌های تیرماه نزدیک می‌شویم، امتحانات دانش‌آموزان و دانشجویان تمام شد و کنکور 97 نیز با تمام فراز و نشیب‌های خود به پایان رسید.
کمتر از سه ماه دیگر به آغاز مدارس و دانشگاه‌‌ها باقی مانده و دانش‌آموزان و دانشجویان طلایی ترین اوقات خود یعنی فراغت را سپری می‌کنند؛ اوقات نابی که متأسفانه برخی از جوانان و نوجوانان آن را با پرسه زدن در کوچه‌ها و خیابان‌های شهر بی‌هدف و بی‌برنامه سپری می‌کنند.
اگر پلی به گذشته و اوقات فراغت خود و پدر و مادرهایمان بزنیم متوجه تغییراتی در این برهه می‌شویم، در گذشته قسمتی از اوقات فراغت افراد با بازی‌های بومی و محلی، کار در خانه، یادگیری یک حرفه و کسب و کارهای خرد می‌گذشت و کودکان و نوجوان روزهای شاد و پرانرژی را برای خود و اطرافیان ایجاد می‌کردند، روزهایی که یادآور خاطرات تلخ و شیرین بود.
پیچیده شدن همهمه کودکان در کوچه پس کوچه‌های شهر
روزهای داغ تابستان که فرا می‌رسد همهمه بچه‌های محله بلند می‌شود و بازی‌های دسته‌جمعی مانند فوتبال و والیبال و لی‌لی بازی در نقاط مختلفی از شهر رونق می‌گیرد، زمان برایشان فرقی ندارد هر زمانی که اراده کنند برای بازی به کوچه می‌آیند و فضای کوچه را متحول می‌کنند، هر چند در این بین نیز برخی افراد از این اقدام کودکان معترض‌اند و بازی کودکان را مانعی برای استراحت خود می‌دانند اما در این بین قهقهه و شادی‌های کودکانه چنان صفایی به کوچه می‌بخشد که همان افراد معترض نیز در برابر شادی کودکان سر فرود می‌آورند.
در اوج گرمای تیرماه سری به یکی از محلات قدیمی شهر بیرجند زدم؛ صدای هیاهوی کودکان در کوچه پیچیده و تا چند کوچه بعد از آن نیز به گوش می‌رسد، صدای پسری به گوش می‌رسد که دوستش رضا را صدا می‌زند و به او اشاره می‌کند توپ را به علی پاس بدهد، پاسکاری توپ بین دو تیم همچنان ادامه می‌یابد تا اینکه سوت نیمه اول به صدا در می‌آید و دو تیم بعد از یک بازی نفس‌گیر و نتیجه تساوی به استراحت می‌پردازند.
کودکانی محروم از امکانات و راضی به حداقل‌ها!
نیمه اول بازی که به اتمام رسید دو گروه به اصطلاح رقیب اما دوست دست در دست هم فشرده و بعد از خدا قوتی کوتاه به گوشه‌ای از کوچه می‌روند تا استراحت کوتاهی داشته باشند، به جمعشان می‌روم؛ سن وسالی ندارند و بین 9 تا 11 سال هستند اما انگیزه‌ای دارند به وسعت دریا، عشقشان فوتبال است و به دلیل نداشتن زمین ورزشی و تجهیزات به حداقل‌ها رضایت دادند.
در جمعشان می‌نشینم و سؤالاتم را یکی یکی از آن‌ها می‌پرسم، مجال حرف زدن نمی‌دهند و هر کدامشان یک چیزی می‌گویند؛ از آن‌ها می‌خواهم تا یک نفر به نیابت از همه آن‌ها سخن بگوید، اشاره‌ای به محمدامین دارند، محمدامین که تک‌تک دوستان خود را می‌شناسد به معرفی آن‌ها می‌پردازد.
با توجه به اینکه طی این ایام کلاس‌های ورزشی و هنری زیادی در سطح مساجد شهر و سایر نهادهای دیگر برگزار می‌شود، علت عدم حضور این کودکان در این کلاس‌ها را جویا می‌شوم، که عرفان در جواب سؤالم با بغض کودکانه‌اش می‌گوید: این کلاس‌ها پول می‌خواهد و ما پولی نداریم که بدهیم.
حسرت‌های کودکانه/ گلایه‌مندی کودکان از مسؤولان
در جوابش اشاره‌ای به کلاس‌های برگزار شده در سطح مساجد می‌کنم و رایگان بودن کلاس‌ها را به آن‌ها اطلاع می‌دهم که رضا می‌گوید: کلاس‌هایی که در مساجد برگزار می‌شود مناسب ما نیست و بیشتر در خصوص بافتنی و خیاطی و غیره است که مخصوص خانم‌ها است و کلاس خوبی مثل فوتبال ندارد.
وی بیان می‌کند: اگر بخواهیم به کلاس‌های خصوصی داخل شهر برویم باید هزینه کلاس را بدهیم؛ ما که پول نداریم، پدرانمان کارگرند و پولی ندارند که بدهند، ما هم دوست داشتیم مثل بقیه هم‌کلاسی‌ها و بچه‌های بالا شهر به کلاس‌های ورزشی خوبی برویم اما وقتی پولی نداریم مجبور هستیم همین‌جا بازی کنیم.
صادق با همان سن و سال اندکش دستی به نشانه اعتراض بلند می‌کند و اجازه حرف زدن می‌خواهد و می‌گوید: حتی یک مسؤولی پیدا نمی‌شود که بیاید یک سالن ورزشی برای ما بسازد که برویم ورزش کنیم، یک زورخانه داریم که برخی شب‌ها باز است و برخی شب‌ها نه و به هر کسی نیز اجازه ورود نمی‌دهند!
تا وقت هست کودکان و نوجوانان را دریابیم
درد دل‌های زیادی در دلشان نهفته است فقط گوشی برای شنیدن نیاز است، هر چند برخی از مسؤولان وقتی برای شنیدن این مسائل ندارند اما این‌ها آینده‌سازان جامعه هستند و اگر به خواسته‌های آن‌ها رسیدگی نشود و مورد بی‌توجهی قرار گیرند چه بسا در آینده‌ای نه چندان دور به آسیب‌های اجتماعی دچار شوند و آن زمان دیگر کار از کار گذشته و از دست هیچ کداممان کاری برنمی آید جز آه و افسوس!
بعد از استراحت کوتاهی که داشتند وارد زمین بازی شده و به ادامه بازی می‌پردازند، دقایقی از شروع بازی را نظاره می‌کنم و به استعدادها و ظرفیت‌های بالقوه‌ای که در این نقطه از شهر خاک می‌خورد می‌اندیشم که صدای هورای کودکان رشته افکارم را پاره می‌کند.
دستی به نشانه خداحافظی تکان داده و به راهم ادامه می‌دهم؛ چند کوچه‌ای را پشت سر گذاشته و در تک تک کوچه‌های این نقطه از شهر نظاره‌گر بازی گروه‌های متعدد دختر و پسر می‌شوم، کودکانی که صدایشان تا کیلومترها به گوش می‌رسد، کودکانی که شور و شوق کودکی و همبستگی در بین آن‌ها موج می‌زند.
در این بین نیز سری به کوچه‌های بالای شهر می‌زنم، کوچه‌های صوت و کور، تردد ماشین‌ها و سالن‌های متعدد ورزشی مجهز به بهترین امکانات و کودکانی که در بهترین رشته‌های ورزشی و هنری مشغول هستند به وضوح خودنمایی می‌کند.
استفاده از دوران عمر؛ رمز موفقیت انسان‌های بزرگ
یکی از رموز موفقیت انسان‌های بزرگ استفاده از دوران عمر و زندگی و به‌ویژه جوانی است و اوقات فراغت نیز بخشی از همین عمر گرانبهای انسان و فرصت‌های ارزشمند زندگی است که از انسان ربوده می‌شود.
امروزه یکی از دردهای بزرگ اجتماع غفلت عمومی از سرمایه‌ها و گنجینه‌هایی است که به لطف الهی در اختیار انسان قرار گرفته که از مهم ترین این سرمایه‌ها وقت و دوران زندگی و به تبع آن اوقات فراغت است.
با توجه به وضعیت ظاهری اجتماع که بر همه ما آشکار است و بررسی‌های آماری که برخی از دستگاه‌های مسؤول داشته‌اند، معلوم می‌شود که بخشی از مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان نسبت به لحظات ناب عمر خود به خصوص اوقات فراغت بی‌توجه بوده و هیچ برنامه خاصی برای آن ندارند که این بی‌توجهی خسارت بسیار بزرگی برای بنیان‌های علمی، معنوی و نیروهای کارآمد اجتماع خواهد بود.
لحظاتی که باید همراه با برنامه‌ریزی صحیح باشد
در عصر کنونی با توجه به نوع زندگی انسان‌ها و گره خوردن زندگی انسان به تکنولوژی ضرورت بودن لحظاتی تحت عنوان اوقات فراغت در تجدید قوای انسان و تعدیل روحیات او فوق العاده مؤثر است به شرط اینکه با برنامه‌ریزی صحیح و مناسب همراه باشد.
یکی از نوجوانان بیرجندی در گفت‌و گو با خبرنگار فارس، به برنامه خود در ماه تابستان اشاره کرد و گفت: سال‌های گذشته اوقات فراغت خود را در کلاس‌های ورزشی سپری می‌کردم اما امسال علاوه بر کلاس‌های ورزشی کلاس‌های فنی و حرفه‌ای را نیز در برنامه خود قرار داده‌ام.
احسان یزدانی با اشاره به اینکه برای حضور در کلاس‌های تابستانی اجبار و محدودیتی از جانب خانواده متحمل نشده‌ام، اضافه کرد: پدر و مادرم به این گفته که ایام تابستان فرصت ارزشمندی برای کشف استعدادهای نهفته جهت شناسایی توانایی‌های ذهن و روح است توجه ویژه‌ای دارند و هیچ وقت اجباری در کار نبوده که این بهترین حسن برای یک فرزند است که به دنبال علایق و سلایق خود برود.
والدین هدایت‌گر باشند نه تصمیم‌گیرنده!
رضا الوانی یکی دیگر از نوجوانان بیرجندی از عدم علاقه خود به کلاس زبان و کلاس‌های کمک درسی سخن می‌گوید و بیان می‌کند: هیچگونه رغبتی به شرکت در این کلاس‌ها ندارم و بیشتر به کارهای تعمیراتی علاقه دارم ولی پدر و مادرم این اجازه را نمی‌دهند.
وی با اشاره به اینکه به اجبار خانواده در دبیرستان رشته علوم تجربی را انتخاب کردم، اضافه می‌کند: پدر و مادرم تنها آرزویشان دکتر شدن من است، درست است درآمد خوبی دارد اما من هیچ علاقه‌ای به این رشته ندارم، بارها این مطلب را به آن‌ها گفته‌ام اما نمی‌خواهند این موضوع را بپذیرند و همین اجبار خانواده سبب شده که نه به رشته مورد علاقه‌ام بروم و نه بتوانم خواسته آن‌ها را برآورده نمایم.
به خواسته‌های فرزندان احترام بگذارید
این نوجوان بیرجندی توصیه‌ای به والدین داشت و اعلام کرد: هرگز فرزندان خود را مجبور به آنچه که خودتان دوست دارید نکنید، به خواسته‌های فرزندان احترام بگذارید و در رسیدن به خواسته‌ها آن‌ها را همراهی کنید، به آن‌ها میدان دهید و بگذارید به دنبال آنچه که دوست دارند بروند، زمانی که امری بر فرزند تحمیل شود امکان به خطا افتادنش بیشتر می‌شود.
زهرا مردانی یکی دیگر از شهروندان بیرجندی به کیفیت و مدت زمان کلاس‌های برگزار شده در مساجد و پایگاه‌های بسیج اشاره کرد و گفت: در برخی از مساجد آموزش‌های خوبی ارائه می‌شود و در برخی از مساجد این آموزش‌ها ضعیف‌تر و همچنین و مدت زمان کلاس‌ها نیز بسیار اندک است.
کلاس‌های تکراری!
وی با بیان اینکه در طول هفته ممکن است یک تا دو روز کلاس‌های آموزشی برگزار شود، مطرح کرد: کلاس‌هایی که در سطح مساجد و پایگاه‌ها برگزار می‌شود به نسبت قیمت آن بد نیست اما از کیفیت خوبی برخوردار نیستند و گاهاً برخی از این کلاس‌ها تکراری هستند که مورد استقبال افراد قرار نمی‌گیرند.
این شهروند بیرجندی با بیان اینکه برخی از خانواده‌ها هزینه فرستادن فرزندان به کلاس‌های خصوصی را ندارند به آموزش‌هایی که در سطح مساجد ارائه می‌شود اشاره کرد و توضیح داد: سال گذشته آموزش خیاطی و معرق‌کاری را به صورت ابتدایی فرا گرفتم اما به دلیل اینکه مربی مربوطه از مهارت و توانایی لازم برخوردار نبود نتوانست فوت و فن کار را به ما بیاموزد که این خود سبب شد بسیاری از افراد از ادامه حضور در این کلاس‌ها خودداری کنند.
وی تنوع و جذاب بودن دوره‌های آموزشی را یکی از موارد رغبت و کشش افراد به حضور در کلاس‌ها دانست و مطرح کرد: برگزاری کلاس‌های شاد و هدفمند برای کودکان و نوجوانان علاوه بر ارائه آموزش‌های مختلف سبب در امان ماندن آن‌ها از آسیب‌های اجتماعی می‌شود.
وقتی دلار و سکه شهریه تعیین می‌کند!
آقای براتی یکی از شهروندان بیرجندی در خصوص برنامه‌ریزی‌های انجام شده جهت پر کردن اوقات فراغت فرزندانش، بیان داشت: کلاس‌هایی که در برخی مراکز شهر برگزار می‌شود دارای کیفیت مطلوبی نیست و هزینه کلاس‌هایی خصوصی نیز سر به فلک کشیده که از توان برخی خانواده‌ها خارج است.
وی از علاقه‌مندی‌های فرزندانش و حضور در کلاس‌های طراحی چهره و خطاطی سخن گفت و با بیان اینکه این کلاس‌ها در مراکز دولتی و گاهاً پایگاه‌های بسیج برگزار نمی‌شود، بیان داشت: هزینه 10 جلسه کلاس طراحی چهره 480 تا 600 هزار تومان است! زمانی که اعتراض به قیمت کلاس می‌کنی در جواب هزینه کلاس را با قیمت دلار و سکه ارزیابی می‌کنند و می‌گویند نکند از بازار و قیمت سکه و دلار بی‌اطلاع هستید!
ضرورت نظارت مسؤولان بر قیمت کلاس‌های تابستانی
این شهروند از مسؤولان خواست تا در برگزاری برنامه‌های فرهنگی و تفریحی متناسب با نیاز کودکان و نوجوانان تلاش کنند و خطاب به مسؤولان متذکر شد: مسؤولان باید به فکر کودکان و نوجوانان باشند و بر قیمت کلاس‌های تابستانی نظارت و با برنامه‌ریزی‌های مناسب حداقل شهریه حضور در دوره‌های آموزشی را کاهش دهند.
مسؤول دبیرخانه کانونهای فرهنگی هنری مساجد خراسان‌جنوبی در گفت‌و گو با خبرنگار فارس، با بیان اینکه امسال نیز همانند سال‌های گذشته کانونهای فرهنگی هنری مساجد برای پر کردن اوقات فراغت جوانان و نوجوان برنامه‌های متعددی را اجرا می‌کند، بیان داشت: افزایش شادابی و نشاط و ارتقاء سلامت روحی و روانی جوانان و نوجوانان از مهم ترین مواردی است که در برنامه‌ریزی‌های اوقات فراغت مدنظر قرار گرفته است.
430 کانون فرهنگی میزبان برنامه‌های اوقات فراغت
حجت‌الاسلام ابراهیم سبزه‌کار با اشاره به اینکه کلاس‌های اوقات فراغت کانونهای مساجد از اول تیرماه آغاز و تا 15 مردادماه ادامه دارد، اظهار داشت: سال گذشته 397 باب کانون فرهنگی میزبان طرح غنی‌سازی اوقات فراغت بودند که این تعداد در سال جاری به 430 باب رسیده است.
وی از وجود 616 کانون فرهنگی مساجد در خراسان‌جنوبی خبر داد و با اعلام اینکه از این تعداد 237 کانون شهری و مابقی روستایی هستند، تبیین کرد: کانونهای فرهنگی هنری یکی از بهترین مراکز غنی‌سازی اوقات فراغت دانش‌آموزان هستند لذا خانواده‌ها می‌توانند از این ظرفیت برای پر کردن اوقات فراغت فرزندانشان بهره‌مند شوند.
مسؤول دبیرخانه کانونهای فرهنگی هنری مساجد خراسان‌جنوبی اعلام کرد: برنامه‌های کانونهای مساجد در حوزه‌های مختلف آموزشی، تفریحی، ورزشی، قرآنی و هنری است که برای گروه سنی چهار تا 30 سال برگزار می‌شود.
سبزه‌کار از رایگان بودن کلاس‌های کانونهای مساجد خبر داد و مطرح کرد: در راستای تخصصی‌سازی کلاس‌های اوقات فراغت باید از ظرفیت نهادهایی مانند فنی و حرفه‌ای و هلال احمر استفاده کنیم که در این خصوص ملاقات‌هایی با مدیران اجرایی مربوطه انجام و قرار است تفاهم‌نامه‌هایی منعقد گردد.
برگزاری کلاس‌های اوقات فراغت در 11 کانون پرورش فکری
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان‌جنوبی نیز در گفت‌و گو با فارس از برگزاری کلاس‌های اوقات فراغت در 11 کانون پرورش فکری استان خبر داد و گفت: کلاس‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با هدف تقویت مهارت‌های زندگی در بین کودکان و نوجوانان و انس بیشتر آن‌ها با کتاب برگزار می‌شود.
طاهره حمیدی به فعال بودن 25 مرکز فرهنگی و هنری ثابت و سیار در استان اشاره کرد و با بیان اینکه در صورت اعلام آمادگی کلاس‌های اوقات فراغت در این مراکز نیز برگزار می شود، مطرح کرد: همزمان با فصل تابستان و اوقات فراغت برنامه‌های کانونهای پرورش فکری کودکان و نوجوانان با رویکرد متفاوت و متنوعی به جامعه هدف عرضه می‌شود.
به دنبال پرورش استعدادهای فرهنگی و هنری خود بروید
وی استفاده درست از اوقات فراغت دانش‌آموزان را یکی از راهکارهای تقویت مهارت‌های کودکان دانست و تأکید کرد: اوقات فراغت از بهترین فرصت‌هایی است که کودکان و نوجوانان می‌توانند بی هیچ دغدغه‌ای به دنبال پرورش استعدادهای فرهنگی و هنری خود بروند.
مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خراسان‌جنوبی برنامه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان به چهار بخش هنری، ادبی، علمی و فرهنگی تقسیم بندی کرد و افزود: تدبر در قرآن، نمایش عروسکی، شعر و داستان، هنرهای بومی و سنتی، نمایش عروسکی، محاسبات ذهنی و نجومی، سفالگری، نقاشی، خوشنویسی، عکاسی و رباتیک از کارگاه‌های ویژه تابستان در کانونهای پرورش فکری در سطح استان است.
سخن پایانی
تفریح و چگونگی گذراندن اوقات فراغت وسیله مؤثری برای پرورش قوای فکری، جسمی، اخلاقی، رشد شخصیت و بروز خلاقه افراد و عامل مهمی برای جلوگیری از رفتارهای ناپسند اجتماعی به حساب می‌آید.
کارشناسان علوم تربیتی عقیده دارند اوقات فراغت معیار مناسبی برای تشخیص سلامت و استحکام ساختار تربیتی جامعه است، از این رو بهره‌برداری شایسته از زمان‌های فراغت، جامعه را به سوی سازندگی اخلاقی و شکوفایی اقتصادی هدایت می‌کند و در مقابل استفاده نامناسب از این فرصت‌ها نا هنجاری‌های اجتماعی را بیشتر خواهد کرد.
در بسیاری از کشورهای دنیا برنامه‌ریزی در خصوص اوقات فراغت از جمله برنامه‌های اولویت‌دار آن‌ها بشمار می‌رود و مختص فصل خاصی نیست این در حالی است که در کشور ما مسؤولان مدت کوتاهی مانده به فصل تابستان به فکر اوقات فراغت جوانان و برنامه‌ریزی برای آن می‌افتند در حالی که این امر به طور حتم بی‌فایده خواهد بود.
