دلیل پدیدار شدن ماه گرفتگی بر روی پوستتان نشانه از چیست ؟

ماه گرفتگی پوست و بدن چیست؟

به لکه‌هایی روی پوست که هنگام تولد روی قسمت مشخصی از بدن قابل رؤیت است ماه گرفتگی می‌گویند. ماه‌ گرفتگی‌ها از نظر اندازه، شکل، بافت و رنگ با هم تفاوت دارند. همچنین این لکه‌ها می‌توانند صاف یا برجسته باشند.

اسم علمی شایع‌ترینِ این لکه‌های پوستی که انواع مختلفی هم دارند؛ همانژیوما (hemangioma) ، لکه‌های سالمون (salmon patch) و لکه های شرابی  (port wine stain) است، ماه گرفتگی‌ها در اکثر مواقع کاملاً بی‌خطر و بدون درد هستند و باعث ایجاد هیچ مشکلی نمی‌شوند، اما بهتر است در صورت وجود ماه گرفتگی روی پوست کودک خود، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن بشوید که خطری برای کودک ایجاد نمی‌شود و در صورت تمایل زیر نظر پزشک به برداشتن این لکه‌ها (حتی لکه‌های بی‌خطر) اقدام کنید.

خرافات درباره ماه گرفتگی مادرزادی

از زمان‌های دور بسیاری از افراد گمان می‌کنند که اگر زمانی که زنی باردار است، ماه گرفتگی (خسوف) رخ بدهد و نگاه زن باردار به خسوف بیفتد و یا در هنگام خسوف دست بر شکم خود بگذارد باعث ایجاد لکه‌ای پوستی بر روی پوست جنین در شکم مادر خواهد شد. علت نام‌گذاری این لکه‌ها به «ماه گرفتگی» نیز از همین خرافه نشأت گرفته است. هنوز هم بعضی از زنان باردار هنگام ماه گرفتگی به درون اتاق یا فضایی بدون پنجره می‌روند و مانع از این می‌شوند که در طول خسوف کسی به شکمشان دست بزند!

این خرافه هیچ پایه علمی‌ای ندارد و از باور مردمان گذشته که علمی به دلایل واقعی امور نداشتند ناشی می‌ شود. البته لازم به ذکر است که در بسیاری از کشورها این خرافه وجود ندارد و صرفاً  در میان بعضی از ملل (از جمله ایران) چنین باوری وجود دارد. خرافه دیگری نیز در باب ماه گرفتگی وجود دارد و آن اینکه این لکه‌ها دارای جفت هستند! یعنی لکه‌های پوستی کسانی که دارای ماه گرفتگی هستند مثل تکه‌های یک جورچین یا پازل به هم قابل اتصال و جفت شدن هستند! این خرافه نیز مطلقاً هیچ پایه‌ای ندارد و صرفاً باوری خرافی است.

در واقع در گذشته خورشیدگرفتگی و ماه گرفتگی پدیده‌هایی بسیار عجیب و ناشی از خشم خدا تلقی می‌شدند که با خود اموری بدشگون را به همراه دارند، اما امروزه اساس علمی این پدیده‌های طبیعی روشن شده است و بنابراین باور داشتن به این خرافات توجیهی ندارد.

علت انواع ماه گرفتگی پوست و روش درمان آن ها

علت اصلی این لکه‌های پوستی قرمز، بنفش و... در واقع وجود اختلالاتی ژنتیکی در شکل‌گیری عروق زیرپوستی است. این ماه گرفتگی‌ها معمولاً حاصل اختلالات ژنتیکی است، اما این به این معنا نیست که پدر یا مادر نوزادی که دارای ماه گرفتگی است لزوماً اختلالی پوستی داشته است. البته بعضی دیگر از این لکه‌ها که قهوه‌ای هستند علتشان فرق دارد. علت ماه گرفتگی‌های قهوه‌ ای رنگ تجمیع رنگدانه‌های پوستی است و نه مشکل عروقی.

ماه گرفتگی‌های قرمز یا صورتی رنگ ممکن است پس از مدتی خودبه‌خود کمرنگ و یا به کلی محو شوند. همچنین این لکه‌ها در اکثر موارد بدون درد، خارش و عوارض دیگر هستند، اما مواردی نیز وجود دارد که این ضایعات بر روی اندام‌هایی مانند پلک یا بینی وجود دارد. در این صورت باید به درمان آن‌ها اندیشید، چراکه ممکن است در عملکرد بینایی یا تنفس اختلال ایجاد کند.

احتمال بدخیم بودن این لکه‌ها وجود ندارد و نهایتاً اگر هم نیاز به درمان داشته باشند، می‌توان از پمادهای مناسب و در آخر از لیزردرمانی برای محو کردن آن‌ها کمک گرفت. درمان‌های خوراکی نیز برای این لکه‌های پوستی وجود دارد.

توجه داشته باشید که درمان این ضایعات حتماً و حتماً باید زیر نظر پزشک متخصص انجام شود؛ پس سر خود به دنبال درمان ماه گرفتگی نروید!

جدای از ماه گرفتگی حاصل از تجمیع رنگدانه‌ها، نوعی از ماه گرفتگی عروقی نیز وجود دارد که روی پوست بدن به صورت لکه‌ای به رنگ صورتی کم‌رنگ ظاهر می‌شود. این لکه‌ها اگر روی صورت باشند به مرور زمان محو می‌شوند و اگر روی بدن باشند، ممکن است باقی بمانند اما نیازی به درمان ندارند و کاملاً بی‌خطرند.

نوع دیگری از ماه گرفتگی نیز هست که به رنگ قرمز پررنگ (شرابی) است. این لکه‌ها معمولاً در گذر زمان پررنگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شوند و بهتر است زمانی که هنوز بزرگ نشده‌اند، با پزشک متخصص برای درمان آن‌ها مشورت شود.

به طور کلی اکثر ماه گرفتگی‌ها نیاز پزشکی به درمان ندارند، اما فرد می‌تواند برای از بین رفتن آن‌ها اقدام کند. بعضی از این ضایعات که نیاز به درمان دارند نیز حتماً باید زیر نظر پزشک با روش‌های مانند لیزردرمانی، درمان خوراکی، پمادها و... بهبود پیدا کنند.

کاربرد جراحی در درمان لکه‌های ماه گرفتگی عموماً تأثیری ندارد. روش لایه‌برداری از پوست نیز نه تنها کمکی به از بین رفتن ماه گرفتگی نمی‌کند، بلکه در بعضی موارد پوست را در محدوده ماه گرفتگی تحریک و لکه‌ها را تشدید نیز می‌کند.

محدودیت سنی برای درمان لکه ماه گرفتگی پوست

برای از بین بردن لکه‌ها و ضایعات ماه گرفتگی محدودیت سنی وجود ندارد و چه بسا بعضی از لکه‌های پیش‌رونده (مانند لکه‌های شرابی) را که به مرور زمان بزرگ‌تر می‌شوند بهتر از در سنین کمتر که لکه‌ها هنوز کوچک‌اند درمان کرد.

آیا تتو ماه گرفتگی در از بین رفتن آن تأثیری دارد؟

بعضی از افراد برای از بین رفتن خال یا لکه‌های دیگر پوستی مانند ماه گرفتگی از تتوهای بی‌رنگ استفاده می‌کنند تا با این کار خال یا لکه‌ها را به مرور کم‌رنگ و محو کنند. این روش اصلاً توسط پزشکان توصیه نمی‌شود. جدای از اینکه خود تتو ممکن است باعث ایجاد حساسیت‌های پوستی شود، امکان اینکه آن بخش از پوست که دارای لکه است دقیقاً هم‌رنگ دیگر بخش‌های پوست شود خیلی کم است. همچنین اگر فرد بعداً تصمیم بگیرد تتو را از بین ببرد و لکه را با لیزر کاملاً محو کند، از بین بردن این تتوهای بی‌رنگ به راحتیِ از بین بردن تتوهای عادی نیست و غیرقابل جبران است.

علائم خطرناک ماه گرفتگی روی پوست کدامند؟

بعضی از بیماری‌های پوستی یا سرطان‌های پوست می‌توانند از لکه‌ها یا خال‌های مادرزادی نشأت گرفته باشند؛ بنابراین باید حواستان باشد که در صورت تغییر رنگ ماه گرفتگی، تغییر بافت آن و یا تغییر اندازه آن حتماً به پزشک متخصص رجوع کنید. علائمی مانند لخته‌ شدن خون در سطح ماه گرفتگی، التهاب و یا خون‌ریزی نیز جزو علائمی است که با مشاهده آن‌ها باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

آیا ماه گرفتگی پوست قابل پیش‌بینی و پیش‌گیری است؟

هنوز هیچ راه علمی‌ای برای پیش‌گیری از بروز ماه گرفتگی کشف نشده است. همان طور که گفتیم این ضایعات حتی از وجود اختلالات پوستی پیشینی در والدین کودک نیز قابل پیش‌بینی نیست و حاصل اختلالی عروقی یا تجمیع رنگدانه‌ها در بخشی از پوست نوزاد است.

سخن پایانی

به لکه‌های روی پوست که در هنگام تولد روی پوست بعضی از نوزادان وجود دارد، اصطلاحاً ماه گرفتگی می‌گویند. ریشه این اصطلاح در خرافاتی است که در باب این ضایعات پوستی وجود دارد مبنی بر اینکه زن باردار اگر هنگام خسوف به ماه نگاه کند یا دست بر شکمش بگذارد، کودکش دچار این لکه‌های پوستی خواهد شد. این خرافات هیچ پایه علمی‌ای ندارند.

این لکه‌ها در واقع ناشی از نوعی اختلال ژنتیکی در عروق زیرپوستی و یا تجمیع رنگدانه‌ها در بخشی از پوست است. ماه گرفتگی در اکثر موارد نیازی به درمان ندارد و اگر به هر دلیلی نیاز به درمان داشته باشد روش‌های مختلف و مؤثری برای درمان آن وجود دارد. این روش‌های درمان حتماً باید زیر نظر متخصصان انجام شود تا عوارضی ایجاد نکنند.

در این متن سعی کردیم علل ماه گرفتگی و انواع آن را به همراه روش‌های درمان این لکه‌ها بررسی کنیم. پسوریازیس نیز اختلال پوستی دیگری است که موجب لکه‌هایی بر روی پوست می‌شوند. اگر می‌خواهید با پسوریازیس  و راه‌های درمان آن نیز آشنا شوید خواندن مطلب «علائم بیماری پسوریازیس  و درمان آن» را به شما توصیه می‌کنیم.