فیروزآباد؛ قطب تولید گیاهان دارویی و عسل برگ

به گزارش شمانیوز: توليد و كشت گياهان دارويي از سابقه اي چند هزار ساله در ميان تمدن هاي اصلي بشر برخوردار است. تاريخ تمدن بشر در ايران، چين، مصر و يونان با كشت گياهان دارويي و تهيه عصاره ها و عرقيات متنوع از آن ها عجين است. بشر در طول قرون متمادي تجربيات انباشته تاريخي خود درباره خواص گياهان دارويي را سينه به سينه و نسل به نسل منتقل مي كرد و به درمان بيماري هاي خويش مي پرداخت. با پيشرفت سريع طب نوين بويژه در دو سه قرن اخير، استفاده از مردم در نقاط گوناگون دنيا از گيهان دارويي رو به افول گذاشت. در عين حال با روشن شدن عوارض خطرناك ناشي از مصرف داروهاي صنعتي و شيميايي، بويژه طي دهه اخير جهان با موج بازگشت مردم به مصرف گياهان دارويي روبروست و بازار آن لحظه به لحظه رو به گسترش است. عرقيات يكي از پرطرفدارترين شكل‌هاي استفاده از گياهان دارويي است. در ايران ده ها نوع نوع گياه وجود دارد كه عرق گيري شده و به صورت طبي مورد استفاده قرار مي‌گيرند. ایران؛ مهد طب سنتی و گیاهان دارویی عرقيات طبي، اسانس هاي گياهي يا داروهاي معطري هستند كه به آب اضافه مي شوند و مي‌تواند گيرنده‌هاي عصبي بويايي را تحريك كرده و بر روند ساخته شدن هورمونها، درجه حرارت و سوخت و ساز بدن، سطح هورمون‌هاي استرس و جنسي، سامانه دفاعي بدن، افكار و رفتارهاي عاطفي و جسماني تاثيربگذارند. اين مواد معطر با تحريك مغز و ترشح انتقال دهنده‌هاي عصبي موجب پديد آمدن حالات رواني خاصي در انسان مي‌شود و احساس سلامت، سرخوشي، خوشنودي و خرسندي را به وجود مي‌آورند. مصرف عرقيات مي‌تواند استرس شده و تا حدودي درد را كاهش داده و موجب تعادل عاطفي شود. از جمله عرقيات پرمصرف مي‌توان به گلاب، عرق نعنا، عرق بهارنارنج و عرق بيدمشك اشاره كرد. ايران علاوه بر اينكه خود مهد طب سنتي است، از جمله مناسب ترين اقليم ها براي توليد و پرورش گياهان دارويي محسوب مي شود. وجود اين مزيت ها به اضافه تقاضاي رو به رشد براي مصرف گياهان دارويي موجب شده است كه اين حوزه از ظرفيت هاي بالايي براي اشتغالزايي و صادرات برخوردار شود. صادرات 50 تن گیاهان دارویی از فیروزآباد شهرستان فیروزآباد که در فاصله 100 کیلومتری شهر شیراز قرار دارد، سالانه با صادرات 50 تن انواع گیاهان دارویی به خارج از کشور به عنوان قطب تولید گیاهان دارویی در کشور شناخته می شود. 10 هزار نفر از جمعیت 120 هزار نفری فیروزآباد به کار تولید و فرآوری گیاهان دارویی اشتغال دارند. مجتبی قاسم زاده، کارشناس گیان دارویی درباره کشت این محصولات در فیروزآباد، می گوید: «به دلیل اقلیم مناسب این منطقه، انواع گیاهان دارویی از دیرباز در فیروزآباد کشت می شده است. سالهاست که فیروزآباد را با گیاهان دارویی و عرقیات سنتی اش می شناسند. از سال های دور کشت گل محمدی، نسترن، کاسنی در فیروزآباد رواج داشته و در عین حال مردم از گیاهان دارویی خودرویی چون آویشن شیرازی، بادام کوهی و پسته وحشی نیز برای مصرف خوراکی و درمانی استفاده می کردند.» او که همزمان تولید کننده و صادر کننده موفق گیاهان دارویی نیز هست، خاطر نشان می کند: «کسی که می خواهد وارد عرصه تولید گیاهان دارویی شود، نیازمند برخورداری از سرمایه زیادی نیست و خیلی زود جواب می گیرد. در سال 92 به همراه برادرم به شهرهای مختلف ایران رفتیم تا وضعیت کشت گیاهان دارایی را بررسی کنیم. در نهایت گیاه استویا، معروف به «شیرین برگ» یا «برگ عسلی» را یافتیم که بومی کشور پاراگوئه است. در حالی که استویا در پاراگوئه حداکثر 1 متر رشد می کند، ما برای اولین بار در ایران در فضای باز فیروزآباد توانستیم استویا را کشت کنیم و جالب اینکه بیش از 1 متر و 30 سانتی متر رشد کرد. این مساله نشان می دهد که اقلیم فیروزآباد تا چه اندازه مستعد کشت گیاهان دارویی است.» آشنایی با «برگ عسلی» شيرين‌برگ يا استويا گياهي از تيره كاسنيان است كه برگ‌هاي آن بمب شيريني طبيعي به شمار مي‌روند. استويا بومي آمريكاي جنوبي است و تاب سرما را ندارد. گياه شيرين‌برگ، شيرين‌كننده است و جايگزين بسياري خوبي براي شكر محسوب مي‌شود چرا كه هيچ كالري به غذا اضافه نمي‌كند. اين گياه به طور معمول براي بهتر كردن طعم دارو، نوشابه و چاي استفاده مي‌شود. گياه شيرين‌برگ به طور وحشي در سرزمين‌هاي بلند مناطق مرزي بين برزيل و پاراگوئه مي‌رويد و در آن مناطق به گياه «برگ عسلي» (honey leaf) معروف است. به دليل خاصيت شيرين كنندگي و درماني شيرين‌برگ، اين گياه به شدت از نظر اقتصادي مورد توجه قرار دارد. ژاپن اولين كشور آسيايي بود كه در سال ۱۹۷۰ از استويوزايد به عنوان شيرين كننده در صنايع غذايي و دارويي استفاده كرد. پس از آن كشت استويا در چين، مالزي، سنگاپور، كره جنوبي، تايوان و تايلند گسترش يافت. اين گياه در آمريكا، كانادا و اروپا نيز رشد مي‌كند. شيرين‌برگ مناسب مناطق جنوبي ايران و نيز شرايط كشت گلخانه‌اي است. شيريني قند حاصل از دانه اين گياه ۲۵۰ تا ۳۰۰ برابر ديگر گياهان قندآور چون نيشكر و چغندر قند و ميزان قند موجود در آن ۱۵۰ برابر آنهاست. در اصفهان به روش كشت بافت تكثير شده و بسرعت وارد صنعت گزسازي گرديده است. اين قند جايگزين مناسبي براي شيرين كننده‌هاي مصنوعي چون آسپارتام، سديم ساخارين و سيكلامات بوده چون قابليت جذب كمتري دارد به كاهش قند خون و فشار خون ياري رساند. مزیت های اصلی کشت گیاهان دارویی مجتبی قاسم زاده می افزاید: «نیاز اندک به منابع آبی و ارزش بالا در بازار از مهمترین مزیت های گیاهان دارویی است. امسال در مزرعه خودم 8 تن به لیمو تولید کردم و آن را به ارزش 280 میلیون تومان به فروش رساندم. برای صادرات به کشورهای همسایه بویژه روسیه همواره با تقاضای گسترده رو به رو هستیم. عرصه کار گیاهان دارویی بسیار گسترده است اما اشتباه تصور می شود که این محصولات صرفا برای درمان بیماری ها کاربرد دارند. گیاهان دارویی علاوه بر درمان بیماری ها، کاربردهای فراوانی در صنایع غذایی، عطر سازی، آرایشی و بهداشتی و حتی صنایع نظامی دارند.» او درباره نحوه بازاریابی برای گیاهان دارویی در فیروزآباد، می گوید: «حضور فعال، برنامه ریزی شده و هدفمند در اینترنت و شرکت در نمایشگاه های متعدد و نیز توزیع رایگان محصولات به صورت اشانتیون از عوامل مهم برای موفقیت در بازاریابی گیاهان دارویی است. گیاهان دارویی هر چقدر که ارگانیک تر باشند یعنی هر چقدر که از سموم و کودهای شیمایی عاری باشند، مشتری های عمده بیشتری پیدا می کنند زیرا کارخانه هایی که محصولات را برایشان می فرستیم در آزمایشگاه های دقیق میزان ارگانیک بودن محصولات را مشخص می کنند و این مساله برایشان بسیار حائز اهمیت است.» گفتنی است ارزآوری حاصل از صادرات 50 تنی گیاهان دارویی به کشورهای خارجی برابر باصادرات 25 هزار بشکه نفت است. علاقمندان می توانند برای گرفتن مشاوره، سوالات و نظرات خود را به شماره 660000070 ارسال نمایند.