تجارت خارجی از سقوط آزاد تا صعود بی‌سابقه

دولت آیت‌الله رئیسی در حالی اقتصاد را از دولت گذشته تحویل گرفت که صادرات کالای کشور در سال 1399 نسبت به سال 1391 نصف شده و از 98 میلیارد دلار به 49٫8 میلیارد دلار رسیده بود. به عبارت ساده‌تر، تراز بازرگانی کشور در دولت گذشته یک‌دهم تراز بازرگانی در سال پایانی دولت دهم بود.

اهمال دولت گذشته سبب نصف شدن ارزش صادرات کالای کشور نسبت به پایان دولت دهم شد. بر اساس آمارهای رسمی، در آخرین سال عملکرد دولت دهم ارزش صادرات کالای کشور 98 میلیارد دلار بود. این در حالی بود که در آن زمان ایران تحت تحریم‌های گسترده قرار داشت و حسن روحانی با شعار رفع این تحریم‌ها با مذاکره به میدان انتخابات ریاست جمهوری آمد. با این حال، در آخرین سال عملکرد دولت گذشته به علت ناتوانی و ضعف دولت در برابر تحریم‌ها، صادرات کالای کشور به کمتر از 50 میلیارد دلار رسید و به عبارتی نصف شد.

فاجعه نصف شدن صادرات کالای کشور به علت بی‌توجهی دولت گذشته به بازارهای صادراتی کشور در منطقه خاورمیانه و همسایگان و از دست دادن بازار آمریکای لاتین رخ داد. دولت گذشته تمام تمرکز خود را بر بهبود تجارت با اروپا قرار داد که آنها هم به تمام وعده‌های خود بی‌توجهی کردند و دولت گذشته را با وعده‌های توخالی فریب دادند.

آیت‌الله رئیسی در حالی دولت را تحویل گرفت که تراز بازرگانی کشور در سال 1399 نسبت به سال 1391 بالغ بر 90 درصد کاهش یافته و از 30٫9 میلیارد دلار به تنها 3٫2 میلیارد دلار رسیده بود.

با توجه به این شرایط یکی از وعده‌های آیت‌الله رئیسی، توسعه تجارت با همسایگان بود که سبب افزایش صادرات غیرنفتی کشور در سال 1400 شد و درآمدهای ارزی را بهبود بخشید.

از ابتدای شروع به کار دولت آیت‌الله رئیسی با اقدامات مثبت صورت گرفته در حوزه تعامل با کشورهای مختلف به‌ویژه همسایگان و دیپلماسی متوازن، کشور شاهد رونق نسبی در حوزه تجارت خارجی بوده است.

 توجه به توسعه همکاری‌های تجاری با کشورهای منطقه دلیل رشد تجارت خارجی ایران در دولت سیزدهم است در حالی که در دولت قبل صرفاً به توسعه با کشورهای اروپایی اولویت داده شد آن هم در شرایطی که صادرات ایران به اروپا کمتر از یک میلیارد دلار بود!

همچنین طبق آخرین آمار، از زمان استقرار دولت سیزدهم و از اول شهریور ماه سال 1400 تا پایان تیرماه 1401 بالغ بر 151 میلیون و 496 هزار تن کالا به ارزش 101 میلیارد و 820 میلیون دلار بین ایران و سایر کشورهای جهان تبادل شد که از لحاظ وزنی با رشد 4 درصدی و از لحاظ ارزش با رشد 31 درصدی نسبت به مدت مشابه همراه بوده است.

در این مدت یازده ماهه و نسبت به مدت مشابه در دولت قبل، پنج میلیون و 752 هزار تن کالا و 23 میلیارد و 860 میلیون دلار تجارت بیشتر بین ایران و سایر کشورها رقم خورده است.

همچنین در 11 ماه فعالیت دولت سیزدهم حدود 113 میلیون تن کالا به ارزش 48 میلیارد و 198 میلیون دلار صادرات غیرنفتی انجام شده که 10 میلیارد و 111 میلیون دلار نسبت به مدت مشابه قبل معادل 27 درصد رشد داشته است.

با توجه به سیاست تأمین نیازهای ضروری کشور و واردات کالاهای اساسی از جمله واکسن‌های کرونا، نهاده‌های تولید، مواد اولیه و ماشین آلات و با وجود بحران‌های بین المللی 38 میلیون و 539 هزار تن کالا به ارزش 53 میلیارد و 622 میلیون دلار، از ابتدای شهریور 1400 تا پایان تیرماه 1401 وارد کشور شد که 13 میلیارد و 749 میلیون دلار بیشتر از مدت مشابه بوده که این میزان 18 درصد در وزن و 34 درصد در ارزش با رشد همراه بوده است.