دلایل گران شدن دلار

اسکناس سبز سال 93 را در کانال سه هزار تومانی آغاز کرد. در دومین ماه افزایش پیدا کرد و به 3300 تومان رسید. به این ترتیب، قیمت دلار در این ماه دوباره به قیمت تیرماه سال 92 برگشت. البته در روزهای آخر اردیبهشت تا 3200 تومان هم پایین آمد و با اندکی افزایش، خرداد ماه دوباره کاهش پیدا کرد.

با این حال، رکورد کاهش قیمت دلار به چهارمین ماه سال برمی گردد. ماهی که در آن قیمت اسکناس سبز به زیر 3100 تومان رسید. نیمه تیرماه، قیمت هر یک دلار 3093 تومان فروخته شد.

دلار در مرداد ماه، به طور کامل در کانال 3100 تومانی در نوسان بود و در آخرین روز این ماه گریزی به کانال 3000 تومانی زد و 3098 تومان فروخته شد. دقیقا از همین نقطه سقوط تا انتهای سال، قیمت دلار همین طور بالا رفت و دیگر هیچ وقت کانال 3100 تومان را به خود ندید. به این ترتیب، سرمایه گذاران که از اول سال تا نیمه سال دچار ضرر شده بودند، از شهریور ماه دوباره سعی به بازیابی خود کردند.

در آخرین ماه از نیمه اول سال، اسکناس سبز همچنان در کانال 3100 تومانی باقی ماند. البته در یکی دو روز باقی مانده از ماه وارد کانال 3200 تومانی شد. در آخرین روز دوباره افت قیمت پیدا کرد و در نهایت نیمه دوم سال را با کانال 3200 تومانی شروع شد. از ابتدای مهرماه به مدت دوماه تا ابتدای آذرماه، دلار در کانال 3200 تومان سپری کرد.

شاید بیشترین تغییر در افزایش قیمت دلار از آذرماه شروع شد. ماهی که مهلت نشست های 1+5 قرار بود تمام شود، اما دوباره تمدید شد. شاید همین تمدید دوباره هم باعث شد تا بعد از آن دلار دیگر رنگ 3200 تومانی را نبیند.

بعد از این ماه، هر مرتبه که مسئولان داخلی و خارجی صحبت از توافق هسته ای زدند، قیمت دلار دچار نوسان شد. ولی هیچ وقت کانال 3300 تومانی را ترک نکرد و با شروع سال جدید میلادی وارد کانال 3500 تومانی شد و در بیشترین حالت در هفتم دی ماه 3562 تومان فروخته شد. به این ترتیب، قله افزایش قیمت اسکناس سبز در سال 93، به اولین هفته دی ماه برمی گردد. در زمان اوج گرانی، ولي‌الله سيف، رییس کل بانک مرکزی، در چهارمين همايش سياست‌هاي پولي و چالش‌هاي بانكداري و توليد گفت: «به دليل تقاضاي زيادي كه در بازار رخ داده افزايشي در بازار داشته‌ايم؛ پيش‌بيني اين است كه بعد از ژانويه اين قضيه تقليل مي‌يابد و شرايط متعادل‌تر مي‌شود.» بنابراین پیش بینی های او درست از آب درآمد و بعد از آن، دلار کاهش قیمت پیدا کرد و تا مرز 3400 تومان هم پایین آمد.

این نوسانات قیمت در حالی اتفاق افتاد که دولت ابتدا صحبت از تک نرخی شدن ارز می کرد، اما بعد از آن، اعلام کرد، تک نرخی شدن به سال 94 موکول خواهد شد. الان هم که انتهای سال 93، به نظر نمی رسد که دولت تا دو سه ماه دیگر بتواند ارز را تک نرخی کند. چرا که در حال حاضر قیمت نفت کاهش پیدا کرده و دولت در سال آینده کسری بودجه خواهد داشت. همچنین طبق لایحه بودجه ای که دولت یازدهم تنظیم کرده، قیمت دلار دولتی در سال 94، 2850 تومان در نظر گرفته شده است. قیمتی که نسبت به سال 93، 200 تومان گران تر است. به گفته کارشناسان اقتصادی همین افزایش 200 تومانی نرخ دلار دولتی، باعث رشد قیمت دلار در بازار آزاد شود، چرا که بازار در پی تنظیم فاصله خود با نرخ دولتی برمی آید.

در کنار افزایش قیمت دلار در بازار کشور، قیمت دولتی آن هم در طول سال گذشته رشد کرد. البته فرق دلار دولتی و آزاد در این بود که اگر دلار آزاد بالا می رفت، در دوره ای هم کاهش پیدا می کرد، اما دلار دولتی هر زمانی که گران تر شد، دیگر کاهش قیمت پیدا نکرد. به این ترتیب، قیمت دلار بانک مرکزی در اولین روز سال 93 که 2510 تومان بود، تا سوم اسفند ماه به 2767 تومان رسید. بنابراین، دلار دولتی در طول سال 93، 257 تومان افزایش قیمت پیدا کرد. به عبارتی نرخ دولت دلار، در طول امسال 10 درصد گران شد.

اتفاقات سال گذشته، تنها مربوط به قیمت ارز نمی شد. بهمن ماه بود که رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد: خرید و فروش ارز توسط دلال‌ها «جرم» است.

فرمانده سابق نیروی انتظامی کشور هم درباره برخورد با اخلال‌گران بازار ارز گفت: در این خصوص پلیس با عقلانیت و شرایط سازگار با این فضا عمل خواهد کرد. او ادامه داد: چنین حوزه‌هایی حساس محسوب می‌شوند. سال 91 از ما خواستند همه دلارفروشان غیرمجاز جمع‌آوری شوند اما پس از آن دیدیم که دلار گران شد؛ چراکه دولت وقت با کمبود ارز روبه‌رو بود و این اقدام باعث بالارفتن قیمت ارز نیز شد؛ بنابراین این حوزه حساسیت‌های خاص خود را دارد.