گاف بزرگ رئیس‌کل بانک مرکزی در لندن!

سال 95 سال پرحاشیه‌ای برای رئیس کل بانک مرکزی بود. ولی الله سیف تا به امروز که حدود دو ماه و نیم از آغاز سال جاری می‌گذرد، دو سفر پرحاشیه به خارج از کشور داشته، که در هر دو سفر دردسرهای خاصی برای خودش و دولت روحانی ایجاد کرده است. رئیس کل بانک مرکزی دولت یازدهم اواخر فروردین ماه برای شرکت در اجلاس جهانی صندوق بین المللی پول به واشنگتن رفت و در آنجا برای اولین بار به صراحت دستاوردهای اقتصادی برجام را زیر سوال برد و آن را برای کشور "هیچ" تلقی کرد. اما هنوز یک ماه از این سفر و حواشی آن نگذشته بود، که رئیس کل بانک مرکزی باز هم هوس رفتن به فرنگ کرد. مقصد انتخابی سفر دوم ولی الله سیف، اروپا بود. رئیس ساختمان میرداماد تصمیم گرفت که این بار به لندن برود و در کنفرانسی با نام "اتصال مجدد ایران به جامعه مالی جهانی" با پشتیبانی موسسه "یورو مانی" شرکت کند. گاف عجیب رئیس کل بانک مرکزی در انگلیس سیف در مدت حضور خود در پایتخت انگلستان علاوه بر سخنرانی در این اجلاس چند مصاحبه هم انجام داد که یکی از آنها اهمیت خاصی پیدا کرد. رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه با نشریه انگلیسی گاردین با انتقاد از تداوم تحریم‌های دلاری در دوران پسابرجام به نکته ای اشاره کرد، که بسیار تامل برانگیز بود. وی به این نشریه گفت که محدودیت ایران در دسترسی به دلار مشکلات زیادی را به وجود آورده و کشورمان در مواردی که مستقیما هم به مبادلات دلاری نیازی نیست با مشکل رو به روست. اما مثالی که سیف در این خصوص مطرح کرد، بسیار عجیب و تخصصی بود. رئیس کل بانک مرکزی به این نشریه انگلیسی گفته که که اگر ما بخواهیم ریال عمان را به یورو تبدیل کنیم ظاهرا به دلار نیازی نداریم، اما سیستم طوری طراحی شده که باید ابتدا آن را به دلار تبدیل کرده و سپس آن را به یورو تبدیل کنیم. وی بعد از بیان این مثال از دولت‌های غربی خواسته تا راه حلی را برای این مسئله نشان پیدا کنند. حالا سوال اینجاست که چرا اظهارات سیف در گفتگو با گاردین این قدر عجیب و غیر قابل باور به نظر می‌رسد. برای پاسخ به این سوال باید اظهارات رئیس ساختمان میرداماد را مورد بررسی قرار دهیم. رئیس کل بانک مرکزی در مصاحبه با این نشریه انگلیسی در واقع به طور غیر مستقیم از عدم دسترسی ایران به سیستم مالی آمریکا یا (Utrn) گلایه کرده است. وی در توجیه این گلایه خود به تبدیل ارزها به یکدیگر و نقش واسط دلار در این خصوص اشاره کرده، در حالی که فرضیه آقای رئیس کل از بن و ریشه فرضیه غلطی است. در قواعد و مناسبات پولی دنیا همه ارزها قابلیت تبدیل مستقیم به یکدیگر را دارند و نیازی به واحد پول واسطی مانند دلار نیست. چه کسی مقصر گاف عجیب سیف در لندن است؟ شاید این گاف عجیب و غریب رئیس کل بانک مرکزی به این دلیل مطرح شده که نه تنها وی بلکه حمید قنبری مدیر اداره حقوقی بانک مرکزی هم تجربه حضور در فعالیتهای ارزی را ندارند. در واقع کسی که باید در این خصوص به ولی الله سیف مشاوره می داد، غلامعلی کامیاب معاون ارزی وی است که این روزها و به خصوص بعد از غارت 2 میلیارد دلاری دارایی های ایران توسط دولت آمریکا تصمیم گرفته که کمتر آفتابی شود. با این تفاسیر شاید بیان مثالی در این زمینه به خوبی بتواند ابعاد ماجرا را روشن کند. به عنوان مثال در سالهای پایانی دولت دهم که تحریمها شدت گرفته بود ایران برای مبادلات ارزی با کشور هند دلار را به عنوان واحد محاسبات در نظر می گرفت، اما وقتی می خواست از هند پول دریافت کند 45 درصد آن را به شکل روپیه و 55 درصد آن را به شکل یورو دریافت می کرد. یعنی در واقع در آن زمان دلار هیچ نقشی در میادلات ارزی نداشت. بنابراین به نظر می رسد مصاحبه سیف با گاردین قصد دارد پیام مهمی را مخابره کند. رئیس کل بانک مرکزی با بیان مثالی غلط در خصوص لزوم وجود دلار برای مبادلات ارزی رسما وابستگی ایران به را به سیستم مالی آمریکا یا همان Uturn اعلام می کند و به طور غیر مستقیم روی این مسئله تاکید دارد که ایران و آمریکا باید در یک گفتگوی دو جانبه مشکلات خود را در این زمینه حل کنند تا با دسترسی ایران به دلار مشکلات اقتصاد ایران حل شود. این در حالی است که امروز در دنیا بسیاری از کشورها به کم کردن سهم دلار در مبادلات ارزی خود مشغول هستند . به عنوان مثال بخشی اعظمی از اقتصاد چین بدون دلار به فعالیت خود مشغول است. بنابراین می‌توان فهمید که اقتصاد ایران هم بدون دلار قادر به فعالیتهای اقتصادی است و نباید برای دسترسی به سیستم Uturn که جایگزینهای زیادی برای آن وجود دارد، هر امتیازی را به آمریکایی ها بدهیم. باید دید رئیس کل بانک مرکزی به چه دلیل چنین گاف بزرگی را در دومین سفر بین المللی خود در سال 95 داده است و هدف او از وابسته نشان دادن اقتصاد ایران به سیستم مالی آمریکا چیست؟