رشد شاخص بورس مصنوعی است

در حالی که در هفته های اخیر شاخص بورس روند صعودی داشته اما برخی کارشناسان معتقدند این روند افزایشی عمدتا به دلیل حمایت حقوقی ها بوده است. به طور مثال نماگر بازار سهام در روز سه شنبه تا لحظات پایانی معاملات در مدار منفی قرار داشت. اما حمایت پررنگ حقوقی‌ها در سمت خرید سهام آن هم در نیم ساعت پایانی معاملات در نهایت موجب شد بازار، سبزپوش به کار خود پایان دهد. آیا رشد شاخص بورس در هفته های اخیر مصنوعی است؟ دکتر سیدحمید میرمعینی تحلیل گر و کارشناس بازار سرمایه گفت: «رشد کنونی شاخص بورس عمدتا مبتنی بر حمایت هایی بوده که از بازار شده است. این حمایت ها را نمی توان کاملا رد کرد چراکه سرمایه گذاری یکسری شرکت های حقوقی کاملا بر اساس روند بازار شکل گرفته است و بر اساس آن، ارزیابی عملکرد می شوند.» وی ادامه داد: «اما رشد شاخص به این شکل نمی تواند این سیگنال را به اهالی بازار بدهد که این رشد ادامه دار خواهد بود؛ چراکه این رشد مبتنی بر تغییرات بنیادی در اوضاع اقتصادی یا اوضاع سودآوری شرکت ها نبوده بلکه مبتنی بر یکسری ساز و کارهای معاملاتی شرکت های حقوقی یا فعالان عمده بازار سرمایه شکل گرفته است.» این تحلیل گر بازار سرمایه اظهار کرد: «البته ممکن است قسمتی از رشد شاخص در هفته های اخیر نیز مربوط به مدیریت شاخص از سوی سازمان متولی بازار سرمایه باشد که یا به توصیه مسئولان اقتصادی انجام داده اند یا خود برای ارزیابی عملکرد سازمان بورس یا برای اینکه جو ناامیدی بیشتر از این بر بازار سرمایه حاکم نشود این رشدها را ایجاد کرده اند.» وی ادامه داد: «لذا رشد شاخص بورس در هفته های اخیر بیشتر از آنکه جنبه واقعی داشته باشد و مبتنی بر مولفه های اثرگذار اقتصادی بر بازار سرمایه باشد بیشتر ناشی از یکسری از اقدامات حمایتی از بازار سرمایه بوده است.» میرمعینی در پاسخ به این سال که آیا در این صورت رشد شاخص بورس در هفته های اخیر مصنوعی بوده است؟، گفت: «بله این رشد مصنوعی است. اگر این رشد ادامه دار بود و باعث می شد جریان نقدینگی جدیدی وارد بازار سرمایه شود و طرف تقاضای سرمایه گذاری افزایش و طرف عرضه کاهش پیدا می کرد می توانست نشانه ای از واقعی بودن رشد باشد که مبتنی بر تغییرات محتوایی و بنیادی اقتصاد و بازار سرمایه است.» وی ادامه داد: «اما با توجه به اینکه علی رغم این رشد، طرف تقاضای سرمایه گذاری افزایش پیدا نکرد و از سوی دیگر فروشندگان نیز همچنان بر ساز فروش و خروج از بازار می دمند، خیلی نمی توان این رشد شاخص را دلیلی بر رونق بازار دانست و خیلی نمی توان امیدوار بود که این رشد ادامه دار باشد.» میرمعینی درباره تبعات رویکرد کنونی در بازار سرمایه و حمایت های مصنوعی از شاخص بورس گفت: «این حمایت ها باید ادامه دار و مبتنی بر برنامه باشد و هیچ وقت قطع نشود و طوری برنامه ریزی شود که سهم ها از نقدشوندگی بالایی برخوردار باشند که در این صورت ممکن است تبعات آنچنانی نداشته باشد. اما اگر این حمایت ها همچون گذشته قطع شود موجب وحشت بازار و هجوم برای فروش برخی سهم ها خواهد شد.» وی ادامه داد: «متاسفانه بازار سرمایه ایران از مشکلات ساختاری زیادی رنج می برد که یکی از مهم ترین آنها که باعث مشکلات نقدشوندگی و معاملاتی در بازار شده وجود دامنه نوسان در بازار است که رفتارهای توده وار را شکل می دهد.» وی افزود: «معمولا با رویدادهای اقتصادی مثبت یا منفی بلافاصله اکثر فعالان عمده بازار یک نوع تصمیم می گیرند و یا همه وارد صف خرید یا وارد صف فروش می شوند. اما اگر دامنه نوسان باز باشد از این موج های توده ای که برخی بدون تحلیل وارد صف ها خرید و فروش می شوند و اثرات مضاعفی بر روی خرید و فروش می گذارند جلوگیری خواهد شد و تمام رفتارهای فعالان بازار سرمایه مبتنی بر تحلیل خواهد شد.» این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: «اکنون چون حد نوسان در بازار سرمایه ایران وجود دارد که در واقع یک محدودیت برای معاملات منصفانه و روان محسوب می شود باعث شده روند معاملات خیلی حرفه ای نباشد. لذا اگر بخواهند معاملات بازار را از این حالت ناکارآمد به یک حالت کارآمد مبتنی بر تحلیل و کارشناسی سوق دهند باید این محدودیت حد نوسان برداشته شود.» میرمعینی گفت: «همانطور که عنوان شد اتفاق دیگری که در بازار سرمایه ایران وجود دارد و خیلی هم با انتقاد مواجه شده است، مدیریت شاخص است که توسط متولیان بازار سرمایه انجام می شود. یعنی علی رغم اینکه روند بازار سرمایه منفی یا مثبت است مسئولان بازار و ناظر بازار اقدام به شاخص سازی می کنند و مثلا اگر فضای بازار منفی است با چند معامله بلوکی فضای بازار را مثبت می کنند.» وی ادامه داد: «مسلما این اقدام پیام های درستی از سوی شاخص بورس برای فعالان بازار سرمایه و همچنین تصمیم گیرندگان اقتصادی ارسال نمی کند و یکی از کاربردهای شاخص که ازریابی عملکرد و ارسال پیام های مناسب برای تصمیم گیرندگان و تصمیم سازان اقتصادی است را از بین می برد.» وی افزود: «لذا باید اجازه داد فضای بازار همانطور که وجود دارد در شاخص منعکس شود و شاخص نیز همان فضا را در قالب پیام منتقل کند تا بتوان بر اساس آن تصمیم درستی اتخاذ کرد.» میرمعینی در پایان تصریح کرد: «این انتظار وجود دارد که بعد از تغییرات مدیریتی اخیر که مدیران جدید آشنا به مشکلات بازار سرمایه هستند متناسب با سند چشم انداز طی یک برنامه مسنجم و کامل مشکلات ساختاری بازار سرمایه را حل کنند تا بازار سرمایه بتواند سهم مناسبی در اقتصاد کشور داشته باشد.»