ضریب امنیتی پایین ایران چک‌های جدید

در طی ماه های اخیر، اخباری و گزارشاتی در سطح رسانه ها و محافل عمومی به گوش می رسد که موید و نشان دهنده افزایش پول های تقلبی است. ظاهرا عمده اسکناس ها و پول های تقلبی و جعلی نیز به اسکناس های 10 هزار تومانی و ایران چک های 50 هزار تومانی جدید معطوف می شود. گویا نحوه و کیفیت طرح ایران چک های جدید بگونه ای است که علیرغم مطرح شدن برخی از مباحث مبنی بر افزایش ضریب ایمنی آن ها ، اما روزنه های نفوذ جاعلان و کلاهبرداران برای جعل این چک پول ها تسهیل شده است،امری که به طراحی نه چندان مطلوب این ایران چک ها باز می گردد. قریب به یکسال پیش، ایران چک های 50 هزار تومانی جدید روانه بازار شد و البته پیرو اظهار نظر های مسئولان ذیربط،این چک پول ها به عنوان یکی از ایران چک های ایمن کشور خوانده شد. اما اکنون مشاهده می شود که بر خلاف ادعاهای مطرح شده،ایران چک های جدید با سهولت هر چه بیشتری جعل می شوند. *دریافت چک پول تقلبی از خود پردازها بر اساس گزارشات برخی از جراید و رسانه ها،توزیع و تولید ایران چک های تقلبی در بازار،بیش از گذشته به چشم می خورد و گویی دست به دست شدن این چک پول ها به حدی رسیده که حالا برخی دستگاه های خود پرداز نیز توزیع کننده این ایران چک های جعلی هستند. البته قطع به یقین هیچگونه سوء نیتی در قرار دادن این چک پول های جعلی در دستگاه های خود پرداز وجود ندارد، اما آنچه که از این چالش به ذهن متبادر می شود گویای این واقعیت است که ضریب توزیع و شیوع این تراول چک ها به حدی افزایش یافته که حتی بعضا در برخی خود پردازها نیز نفوذ پیدا کرده اند، بدون آنکه متولیان امر متوجه جعلی بودن آن شوند. قریب به یکسال پیش، امیر شکری،رئیس سازمان تولید اسکناس و مسکوکات با اشاره به انتشار خبری مبنی بر جعل ایران چک در گفتگویی با رسانه ها عنوان کرد:در طراحی ایران چک های 50 هزار تومانی جدید،بالاترین شاخص های امنیتی لحاظ شده،که امکان جعل ندارد. وی گفت:وقتی ایران چک های جدیدی وارد بازار می شود،عده ای از سودجویان تلاش می کنند با سوء استفاده از نا آگاهی مردم،اقداماتی را انجام دهند،اما در خصوص ایران چک های 50 هزار تومانی جدید،اقدامی که به معنای جعل باشد نداشته ایم. البته اظهارات این مقام مسئول در سال گذشته مطرح شده و احتمالا تا زمان موضع گیری و دفاع وی از ایران چک های جدید موردی دال بر جعل و تقلب ایران چک های جدید گزارش نشده بوده اما ادعای بالاترین شاخص امنیتی با آنچه که اخیرا از فحوا و محتوای گزارشات استنباط می شود،اظهارات این مقام مسئول را نفی می کند. *لزوم اطلاع رسانی هر چه بیشتر بانک مرکزی سرهنگ محمد رضا اکبری،معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس اگاهی ناجا در گفتگو با روزنامه جام جم گفت:باید روش های تشخیص اسکناس های جعلی از اسکناس های سالم و با اصالت توسط بانک مرکزی اعلام شود،اما در این خصوص شاهد کم کاری هایی هستیم. وی می افزاید:ضریب امنیتی ایران چک های جدید پایین است و به واقع ایران چک های قدیمی،از امنیت هر چه بیشتری برخوردارند. معاون مبارزه با جعل و کلاهبرداری پلیس آگاهی گفت:جعل به دو شیوه عملیاتی می شود که در شیوه نخست ارقام و اعداد دستکاری می شوند و در حالت دوم جعل در اسکناس ها صورت می گیرد،به این نحو که سودجویان با تهیه چاپگرهای پیشرفته و کاغذهای مرغوب به جعل اسکناس و ایران چک های جدید مبادرت می ورزند. سرهنگ اکبری معتقد است:قوانین مقابله با جعل اسناد رسمی کشور آنچنان که باید بازدارنده نیست ومی طلبد قوانین در این خصوص اصلاح شود تا با بالا رفتن ریسک چنین اقداماتی،ضریب شیوع و وقوع آن با کاهش هر چه بیشتری همراه شود. *روش های تشخیص ایران چک های اصل از تقلبی با آشنایی برخی از ویژگی های امنیتی لحاظ شده در ایران چک های 50 هزار تومانی جدید،می توان به اصالت یا مجعول بودن آن پی برد. یکی از بارزترین ویژگی ها و شاخصه های ایران چک های مذکور،به عدم بازتاب نور ماوراء بنفش بر روی کاغذ آن معطوف می شود و به واقع در سطح کاغذ از الیاف فلورسنتی نامرئی استفاده شده که در زیر نور ماوراء بنفش در چهار رنگ قابل مشاهده است. طراحی تمامی نقش های ایران چک بصورت خطی و با استفاده از فناروی های امنیتی بوده که هر خط حامل اطلاعات مرتبط با رنگ خود است در صورتی که در نمونه های تقلبی خطوط از ترکیب نقاط رنگی تشکیل شده و به راحتی به وسیله ذره بین قابل تشخیص است. از دیگر ویژگی های امنیتی ایران چک،ریز نوشته های آن هستند،ریزنوشته ها یا میکرو پرینت ها،نوشته های بسیار ریزی هستند که با ابزار بزرگنمایی قابل مشاهده بوده و تنها می توانند به وسیله دستگاه های خاص چاپ شوند. مرکب فلورسنت بکار رفته در چاپ افست با تابش نور ماوراء بنفش،بازتاب نور شدید داشته و به رنگ سبز فسفری تغیبر می کند. از سوی دیگر چاپ شماره سریال ها نیز با استفاده از مرکب قرمز و مشکی فلورسنت بوده و تحت تابش نور ماوراء بنفش به رنگ های طلایی،مایل به زرد و سبز تغییر رنگ می دهند. چاپ برجسته در سه رنگ بر روی ایران چک که با سهولت توسط انگشتان قابل لمس است از دیگر نشانه های ایران چک های با اصالت محسوب می شود. شایان ذکر است،صرفا با اتکای به دستگاه های تشخیص پول تقلبی نمی توان بصورت قطعی بر صحت آن تکیه کرد زیرا بنا بر گزارشات منتشر شده،مواردی وجود داشته که علیرغم تایید چک پول ها بواسطه دستگاههای مذکور،اما ایران چک های مورد اشاره تقلبی از آب در آمده و این امر موید تبحر و ظرافت بیشتری است که متاسفانه جاعلان در چاپ پول های تقلبی به کار می گیرند. *سخن آخر بدون تردید نظام پولی کشور یکی از حساس ترین مولفه های مناسبات موجود جاری در جامعه به شمار می رود که هر گونه خلل و نقصانی در آن با پیامدهای مخربی همراه خواهد بود. البته حقا و انصافا،دستگاه های امنیتی وانتظامی همواره با دقت نظر و تلاش بسیار،برخوردهای قاطعانه ای را با چنین مواردی لحاظ کرده اند زیرا اهمیت موضوع ایجاب می کند که در برخورد با چنین سوژه هایی نهایت تلاش،دقت و جدیت اعمال شود اما این نافی این امر خطیر نمی شود که باید با اطلاع رسانی گسترده و البته به کار بردن پیچیدگی های امنیتی مضاعف که به سهولت قابل تشخیص باشد و البته معادل سازی و جعل آن بسیار دشوار،امکان ظهور و بروز چنین مواردی به حداقل ممکن کاهش یابد.