پیشنهاد انگلیس به سازمان ملل: جلوی جنگ فضایی را بگیریم

انگلیس و آمریکا اخیرا روسیه را متهم کرده‌اند که یک سلاح فضایی ضدماهواره پرتاب کرده است، و ادعا کرده‌اند که این اقدام نقض اعتماد متقابل است و پیامدهای بسیار خطرناکی برای جامعه بین‌الملل دارد. 

پیشنهاد لندن که در نوع خود بی‌سابقه ‌است، خواهان بحث فوری در میان اعضای شورای امنیت با هدف رسیدن به توافقی جهانی برای پرهیز از اقداماتی‌است که پیامدهای وخیم غیرعمد دارند. 

انگلیس گفته ‌است کشورهایی که به این توافق بپیوندند، باید نظراتشان را درباره «رفتار مسؤولانه یا تهدیدکننده» به دبیرکل سازمان ملل ارائه دهند تا در گزارش او به مجمع عمومی سازمان ملل گنجانده شود. 

وزارت خارجه انگلیس گفت: «بسیاری کشورها از سیستم‌های فضایی نظامی برای کنترل ارتباطات در جبهه جنگ، سامانه‌های موشکی دفاعی و هجومی، و حتی سلاح‌های هسته‌ای استفاده می‌کنند. این سیستم‌ها در برابر حملات سامانه‌های مستقر در فضا و زمین و فعالیت‌های بدخواهانه سایبری آسیب‌پذیرند. اگر کشورها درباره نیات خود در فضا با هم گفت‌وگو نکنند یا به شکلی تهدیدآمیز رفتار کنند، خطر تلافی افزایش می‌یابد که به طور بالقوه پیامدهای ویرانگری خواهد داشت.» 

ادعا شده ‌است که ابتکار انگلیس «رویکرد جدیدی ارائه می‌دهد – یعنی شکستن بن‌بست فضایی در سازمان ملل، افزایش شفافیت و کاهش خطرپذیری خطای محاسبه میان کشورها که ممکن است منجر به درگیری شود.» 

گرچه بیش از نیم قرن است که استفاده از سلاح‌های کشتار جمعی در فضا ممنوع شده، اما هنوز قید و بند چندانی برای استقرار جنگ‌افزارها یا فناوری‌هایی که بتوانند به ماهواره‌ها و دیگر سامانه‌های فضایی آسیب برسانند یا نابودشان کنند، وجود ندارد. 

کشورهای غربی ادعا می‌کنند که سلاحی که روسیه ماه گذشته پرتاب کرد، مسابقه تسلیحاتی را به مرحله جدیدی کشانده ‌است. کرملین پیشتر متهم شده بود که سلاح‌های ضدماهواره آزمایش کرده، اما این اولین باری است که صحبت از سلاحی «در مدار زمین» – یعنی مستقر در فضا – مطرح می‌شود. 

آمریکا و انگلیس ادعا می‌کنند که روسیه برای پنهان کردن این عملیات، به ترفند متوسل شده ‌است. گفته می‌شود که این سلاح ضدموشکی از ماهواره «کاسموس ۲۵۴۳» شلیک شده که ظاهرا برای نقشه‌برداری و بازرسی در مدار زمین است. 

دمینیک راب، وزیر خارجه انگلیس خبر ارائه پیش‌نویس به سازمان ملل را اعلام کرد و گفت: «بریتانیا پیشگام گفت‌وگویی جهانی درباره معنای رفتار مسؤولانه در فضاست. به نظر ما، باید فورا رویکرد تازه‌ای برای افزایش اعتماد میان کشورهایی که در فضا حضور دارند در پیش گرفته شود تا از مسابقه تسلیحاتی یا مناقشه‌ای با پیامدهای فاجعه‌بار جلوگیری شود.» 

بن والاس، وزیر دفاع انگلیس هم گفت: «درگیری در فضا پیامدهای بالقوه وخیمی خواهد داشت و همه قدرت‌ها باید اهمیت این موضوع را نه برای اقتصاد خود، بلکه برای امنیت جهانی درک کنند. جلوگیری از فعالیت‌های بدخواهانه و کاهش خطر حوادث، برای امنیت بریتانیا بی‌نهایت مهم است و نیز برای عملیات نظامی موفقی که متکی به سامانه‌های مستقر در فضا است.» 

اما ابتکار انگلیس زمانی ارائه می‌شود که روابط میان انگلیس و روسیه دچار تنش زیادی است. گزارشی از سوی کمیسیون بین‌المللی و امنیت مجلس عوام انگلیس، مسکو را متهم کرد که کوشید در همه‌پرسی‌های بریگزیت و اسکاتلند و آخرین انتخابات سراسری انگلیس دخالت کند. تنها چهار کشور – روسیه، آمریکا، چین و هند – طی دهه‌های گذشته توانایی ضدماهواره‌ای خود را نشان داده‌اند. 

فضا به صورت جبهه‌ای جدید مطرح شده، چرا که شماری از کشورها واحدهای فرماندهی و کنترل برای سامانه‌های مستقر در فضا ساخته‌اند. ادعا می‌شود که پروژه‌های غیرنظامی به عنوان «عامل نفوذی» برای مقاصد راهبردی به کار می‌روند. 

رئیس سازمان فضایی روسیه از طرح آمریکا برای بازفرستادن فضانوردان به کره ماه به عنوان «پروژه بزرگ سیاسی» انتقاد کرد و هشدار داد که مشغول مذاکره با چین برای احداث یک ایستگاه عملیاتی در ماه است. 

سال گذشته، سازمان فضایی آمریکا (ناسا) برنامه‌ای به نام «آرتمیس» اعلام کرد که قرار است تا سال ۲۰۲۴ فضانورد به ماه بفرستد. 

دیمیتری روگوزین، رئیس «روس کاسموس»، سازمان فضایی روسیه، گفت که کشورش با مشارکت‌های بین‌المللی که واشینگتن بانی‌ آن باشد، موافقت نخواهد کرد. 

وی افزود: «برای ایالات متحده، این پروژه سیاسی بزرگی است. با پروژه فرود در ماه، شاهدیم که شرکای آمریکایی ما از اصول همکاری و پشتیبانی متقابل – که در همکاری ما [در ایستگاه فضایی بین‌المللی] شکل گرفته بود – کناره گرفته‌اند.

منبع: ایسنا