بانک سرمایه یا صندوق فرهنگیان کدام منبع اصلی اختلاس هستند؟

مرتضی حاجی وزیر اسبق آموزش و پرورش و عضو هیات امنای صندوق ذخیره فرهنگیان ضمن تکذیب هرگونه شایعه در مورد اختلاس در صندوق ذخیره فرهنگیان، اظهار داشت: بحث اصلی مربوط به بدهکاران بانک سرمایه است که عمده این پولها دست 5 نفر و معادل 3285 میلیارد تومان است که آن هم از سال 87 و در دولت قبل به صورت تسهیلات بدون وثیقه مکفی به افرادی پرداخت شده است. وی افزود: با توجه به سهم 45 درصدی صندوق ذخیره فرهنگیان در بانک سرمایه در بدترین حالت سهم صندوق از معوقات بانک سرمایه کمتر از1500 میلیارد تومان است که البته همین میزان نیز باید وصول شود. حاجی معتقد است عملکرد صندوق و مدیرعامل آن در سه سال گذشته در حوزه‌های سودآوری، ایجاد ارزش افزوده و افزایش خدمات به فرهنگیان عضو قابل قبول و مثبت است. *موضوع اختلاس 8 هزار میلیاردی بر حسب سلیقه سیاسی مطرح می‌شود عضو هیات امنای صندوق ذخیره فرهنگیان با اشاره به اینکه مدتی است که در فضای رسانه‌ای کشور چه رسانه‌های مکتوب و چه رسانه‌های مجازی مطالبی بعضا به نقل از اشخاص شناخته شده یا حتی ناشناس درباره اختلاس بزرگ در صندوق ذخیره فرهنگیان نقل و تکرار می‌شود، گفت: برحسب سلیقه سیاسی افراد که نوعا با ژست دلسوزی مطالبی را مطرح می‌کنند رقم‌هایی از 8 هزار میلیارد تومان تا 3500 میلیارد تومان نقل می‌شود و اگر به بعضی از رقم‌ها دقت کنیم بیشتر از کل دارایی صندوق است. یعنی وقتی گفته می‌شود 8 هزار میلیارد تومان اختلاس شده است، یعنی همه هست و نیست صندوق رفته است و هیچ چیزی در صندوق موجود نیست در حالی که صندوق به قوت خود باقی است و مشغول فعالیت‌های جاری است. وی افزود: از اینکه انگیزه اصلی کسانی که خبرها را نقل می‌کنند چیست و دنبال چه قضیه‌ای هستند، می‌گذرم زیرا اعتقاد دارم انتقاد و انطباق‌های مبالغه آمیز و مغرضانه نمی‌تواند به اصلاح امور کمک کند. با این حال از تاثیر مطالبی که گفته می‌شود در ذهن و فکر فرهنگیان و اعضای صندوق ذخیره نمی‌توان گذشت. *اتفاقات رخ داده شده مربوط به بانک سرمایه است/ اعطای وام و تسهیلات درشت به برخی افراد وزیر اسبق آموزش و پرورش با اشاره به اینکه نگرانی‌هایی که اینگونه اظهارات نسنجیده ایجاد می‌کند واقعا جدی و مهم است خاطرنشان کرد: بنابراین نیاز به شفاف‌سازی در این موضوع است و من به عنوان عضو هیات امنای صندوق جهت روشن‌تر شدن ابعاد این فاجعه‌ای که عنوان شده مطالب را به اطلاع عموم مردم و به خصوص اعضای محترم صندوق می‌رسانم. واقعیت این است که اتفاقات رخ داده مربوط به بانک سرمایه است و خود این بانک همانند بقیه بانک‌های دیگر به کسانی وام یا تسهیلات با رقم‌های درشت داده است. شخصیت‌های حقوقی که از این تسهیلات استفاده نموده‌اند به وعده خود در بازپرداخت عمل نکرده‌اند و وام خود را به موقع برنگردانده‌اند. وی تصریح کرد: در شروع کار هیات مدیره و مدیرعامل جدید صندوق این رقم خیلی بیشتر بود و کل سوابق و پرونده‌های این تسهیلات موجود است که مربوط به قبل از سال 92 است. *بانک مرکزی مخالف تشکیل کمیته نظارت بر بانک در صندوق ذخیره بود عضو هیات امنای صندوق با اشاره به اینکه بنا به قوانین بانکی، بانک‌ها در تصمیمات خود مستقل هستند، تاکید کرد: حتی مدیران فعلی صندوق ذخیره که در آغاز راه تلاش کردند کمیته نظارت بر بانک در صندوق تشکیل دهند تا بتواند از این وام های بزرگ پیشگیری نمایند و سیاست هایی را اعمال کنند با مخالفت بانک مرکزی مواجه شد و استدلال کردند که دخالت صاحب سهم در مدیریت بانک مجاز نیست و درنهایت متوقف شد. به گفته وی تنها کاری که در آن زمان هیات مدیره توانست انجام دهد این بود که بانک سرمایه را ملزم کند که از این به بعد تسهیلات خرد و متوسط پرداخت نماید و نه تسهیلات بزرگ نظیر آنچه که در سال 92 و قبل از آن در دولت سابق اتفاق افتاده است. حاجی اظهار داشت: نظارت بر کار بانک‌ها به طور مستقیم و مشخص وظیفه بانک مرکزی است، کما اینکه مدیرانی که در بانک‌ها منصوب می‌شوند همه مورد تایید بانک مرکزی هستند و یک اداره بزرگ و وسیعی هم تحت عنوان اداره نظارت بر بانک‌ها در بانک مرکزی فعالیت می‌کند و به امور بانکی هم اشراف و تسلط کافی دارد. *مطالبات بانک سرمایه مربوط به سال 87 تا 92 است وی با بیان اینکه صندوق ذخیره فرهنگیان تنها یک صاحب سهم با سهام حدود 45 درصدی در بانک سرمایه است، گفت: حتی اگر صندوق صاحب کل سهام بانک بود باز هم فرقی نمی‌کرد چون کار نظارت سیستم آن به گونه دیگری است و خیلی در اختیار سهامدار نیست. سهامدار در مجمع عمومی متناسب با گزارشی که بازرس قانونی و حسابرس بانک ارائه می‌کند، در محدوده‌ای که اساسنامه برای آن تعیین می‌کند، تصمیم می‌گیرد و نه به صورت مطلق بتواند برای بانک تصمیم بگیرد. جالب اینکه صندوق ذخیره برای انتخاب مدیران بانکی از روزی که آمده است تا به امروز مشکل داشته است و با مخالفت‌هایی یا عدم تاییدهایی در بانک مرکزی مواجه شد که البته آن هم وظیفه قانونی خود را انجام می‌دهد و امیدواریم که به درستی انجام داده باشد. عضو هیات امنای صندوق افزود: رقمی که در ابتدای کار اعلام شد که رقم اصلی آن متعلق به چند نفر است و از انگشتان دست تجاوز نمی‌کند. صندوق فداکارانه برای احیای حقوق سهامداران بانک و سهامداران خودش که فرهنگیان هستند وقت بسیار زیادی گذاشت و بخش‌هایی از آن را احیا نمود و برگرداند. بخش باقیمانده همچنان مورد پیگیری صندوق به عنوان صاحب سهم و صاحب حق از طرف فرهنگیان است که در مراجع قضایی و بانک و هرجای دیگری دنبال می‌کند تا به نتیجه برسد. وی تصریح کرد: معوقه 5 نفر به بانک سرمایه چیزی حدود 3285 میلیارد تومان است که اگر به فرض محال غیر قابل وصول باشد و زور نظام جمهوری اسلامی نرسد که این طلب را در قوه قضاییه، قوه مجریه یا کمیته مبارزه با مفاسد اقتصادی وصول نماید، در بدترین حالت 45 درصد آن مربوط به صندوق است که نسبت به عدد هشت هزار میلیاردی که برخی مطرح می‌کنند قابل مقایسه نیست. بنابراین در این قسمت اگر بخواهیم روشن‌تر بگوییم صندوق به عنوان سهام دار بانک کارش را درست انجام داده و پیگیر وصول مطالباتی است که در سال های 87 تا 92 ایجاد شده است و بخشی از آن هم به دلیل آن است که مرجعی که باید نظارت می کرد به درستی نظارت نکرده است. *دستگاه‌های نظارتی به کمک بانک سرمایه بیایند وزیر اسبق آموزش و پرورش گفت: با توجه به اینکه اشخاصی که بدهی‌های درشتی دارند تعدادشان زیاد نیست حتما بانک مرکزی و حوزه نظارت بانک مرکزی این امکان را دارد که سابقه اشخاص را در بیاورد زیرا اینها کارشان منحصر به بانک سرمایه نبوده و مشابه این رقم‌ها را از بانک‌های دیگر گرفته‌اند و متاسفانه آزادانه حرکت می‌کنند و گویی بدهکاری ندارند و در بسیاری از محافل هم حضور دارند و خودی نشان می‌دهند. وی افزود: بانک مرکزی باید اسامی آنان را در بیاورد و با استفاده از ابزارهایی که خودش دارد و یا به کمک قوه قضاییه کشور مجموع بدهی آنان را به بانک‌ها فهرست کند و مشخص کند که اینها به چه صورتی موفق شدند که تا این اندازه از بانک‌ها تسهیلات دریافت کنند در صورتی که یک زوج جوان با مصوبه دولت و تمام تشویق‌هایی که برای ازدواج صورت می‌گیرد اگر بخواهند وام ازدواج بگیرند با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. *چطور در نظام بانکی برای رقم‌های اندک محکم‌کاری می‌شود، اما برای رقم‌های کلان سخت‌گیری وجود ندارد *محال است بدون پشت صحنه بشود تسهیلاتی با این مبالغ دریافت کرد حاجی تاکید کرد: چطور می‌شود که در نظام بانکی در رقم‌های اندک اینقدر محکم کاری می‌شود که البته باید باشد ولی برای رقم‌های کلان و فاجعه آمیز این سخت گیری‌ها وجود ندارد. من فکر می‌کنم و پیشنهاد می‌کنم به بانک مرکزی البته جسارت نمی‌کنم و دخالتی در کارشان نمی‌خواهم بکنم زیرا در صلاحیت من نیست و ادعایی در این امر ندارم ولی فکر می‌کنم می شود این چند اسم را روی کاغذ آورد. وی گفت: در حال حاضر همه اطلاعات سیستم‌های بانک‌ها الکترونیک است و اطلاعات شفاف است. اینها هر کدام اسامی شان مشخص است و شرکت‌هایی که برای آنان اقدام کردند مشخص است. بعضا شرکت‌های کاغذی هستند و ماهیت درستی ندارند و می‌توانند پشت پرده این پرداخت‌ها را مشخص کنند زیرا محال است بدون پشت صحنه بشود تسهیلاتی با این مبالغ دریافت کرد. رییس شورای سیاستگذاری صندوق با اشاره به تلاش‌های مدیران موسسه برای اخذ مطالبات گفت: صندوق ذخیره فرهنگیان و مدیرانش مدعی عملکرد آن مدیران و گیرندگان تسهیلات هستند و با کمال تاسف و باز هم با کمال تاسف بیشتر برخی‌ها آمدند جای مدعی و متهم را عوض کردند، یعنی مدیران صندوق ذخیره که مدعی هستند که چرا چنین اتفاقاتی افتاده و در پی توضیح خواستن از نحوه تصمیم‌گیری مدیران بانک آن زمان هستند الان بعضی‌ها به عمد و یا به اشتباه مدعی را به اختلاس متهم می‌کنند. وی افزود: در حالی که چنین چیزی درست نیست و این مدیران نسبت به آنچه که در بانک اتفاق افتاده پیگیر هستند و انتظار می‌رود در صورتیکه مقامات قضایی هم همت کنند این موضوع به سرانجام برسد. به نظر من در برخی از سایت ها و خبرگزاری‌ها واقعیت وارونه نشان داده شده است. *حق فرهنگیان است که با شفایت از صندوق ذخیره اطلاع داشته باشند حاجی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: صندوق ذخیره فرهنگیان یک موسسه بزرگ اقتصادی است همه هم این را می‌دانند. این موسسه متعلق به فرهنگیان است و فرهنگیان هم حق دارند از هر چیزی که در این صندوق می‌گذرد با شفافیت اطلاع داشته باشند. این حق را باید صندوق به رسمیت بشناسد و راه‌هایی برای اینکه این شفافیت اطلاعات و به روز بودن آن تا جایی که به بعضی قراردادها و فعالیت‌های تجاری لطمه ای وارد نمی‌کند در حد عرف فعالیت‌های تجاری در معرض دید اعضای صندوق قرار دهد. وی با اشاره به نحوه فعالیت و نظارت هیات امنای صندوق گفت: مجمع عمومی چون خود ابزار نظارتی مستقیم ندارد دو ابزار در اختیارش است یکی بازرس قانونی و حسابرس. حسابرسان موسسات حقوقی شناخته شده و مورد تایید وزارت اقتصاد و دارایی هستند، کار بلدند، بیطرفند، قسم خورده‌اند و گزارش آنان مورد وثوق سازمان مالیاتی و وزارت اقتصاد و مراجع مختلف کشور است و براساس این اطلاعات که از حسابرس و بازرس قانونی منعکس می‌شود مجمع عمومی تصمیم می‌گیرد که موسسه عملکردش مثبت است، منفی است، عالی است یا معمولی است و به دنبال آن هم تصمیم می‌گیرند برای اصلاحاتی که باید انجام شود حال چه در مدیران چه در مقررات، در سیاست و هر چیز دیگر. عضو هیات امنای صندوق یادآور شد: در صندوق ذخیره، مجمع عمومی آن، هیات امنای موسسه است. هیات امنا صندوق طبق اساسنامه توسط وزیر آموزش و پرورش تعیین می‌شود که معمولا ترکیبی از افرادی است که با مسائل بازرگانی، تجاری و اقتصادی و همچنین کسانی است که با مسله اجتماعی و با حوزه های اجتماعی نیازهای فرهنگیان آشنایی دارند. *حضور «حاجی» و «مظفر» در صندوق ذخیره یکی از جناح اصول‌گرا و دیگری اصلاح‌طلب وی گفت: برخی می‌گویند که آقای حاجی آنجا چکار می‌کند، آقای مظفر آنجا چکار می‌کند؛ در پاسخ باید گفت که یکی از خواسته‌های دیرینه فرهنگیان و اعضای صندوق این بوده که از بین فرهنگیان کسانی باید انتخاب شوند که در صندوق بر این کار نظارت داشته باشند. من باورم این است که دکتر فانی وزیر فعلی آموزش و پرورش با این نگاه وارد عمل شده است زیرا وزاری پیشین آموزش و پرورش اطلاعاتشان از نیاز های فرهنگیان و خواسته‌های آنان وسیع و نسبتا کامل است. حاجی افزود: وزیر می‌دانستند که اگر بخواهند در بین فرهنگیان نماینده انتخاب کنند به دلیل پراکندگی و گسترش فرهنگیان عملا ممکن نیست از این رو افرادی را که فکر می‌کردند تا حدودی وجهه‌ای برای فرهنگیان داشته باشند انتخاب کردند و خوب یکی از آنها به جناح اصلاح طلب و یکی منتسب به جناح اصول گرا هستند و با این ترکیب شمولیت را رعایت کردند. نمی‌خواهم بگویم که من نماینده خوبی برای معلمان و اعضای صندوق در هیات امنا هستم ولی استدلال پشت این تصمیم، قابل قبول است. *خوشحال می‌شویم از نمایندگان معلمان در صندوق باشد عضو هیات امنای صندوق تصریح کرد: باور من این است که اگر چیزی به نام سازمان معلمان مثل نظام صنفی معلمان که فراگیر باشد و با پشتوانه قانون تشکیل شده باشد مشابه سازمان نظام پزشکی، نظام پرستاری، نظام مهندسی و ... شکل بگیرد، راه حل بسیار متین و منطقی برای حضور نماینده معلمان در صندوق پیدا خواهد شد. اما مادام که این امر شکل نگرفته است وزیر آموزش و پرورش باید افراد را خودش تعیین کند. وی تاکید کرد: قطعا خیلی هم خوشحال می‌شویم که ساز و کار انتخاب نماینده معلمان ساز و کار قانونی مشخصی باشد و آنها در هیات امنا حضور داشته باشند و مستقیما از منافع همکاران حمایت کنند. *سودآوری 23 هزار میلیاردی صندوق در سال‌های گذشته وزیر اسبق آموزش و پرورش در بخش دیگری تصریح کرد: عملکرد موسسه را بر اساس سه شاخص مورد ارزیابی قرار می‌دهم که شامل سودآوری، ایجاد ارزش افزوده و در نهایت گسترش خدمات حین خدمت برای فرهنگیان عضو است. اول اینکه علی رغم تنگناهای اقتصادی سال‌های گذشته و با توجه به اینکه بسیاری از شرکت‌ها دچار زیان بوده‌اند، موسسه عملکرد قابل قبولی داشته و توانسته 23 هزار میلیارد ریال سودآوری ایجاد کند. اگر یک کارشناس بیطرف صندوق را با صندوق‌های مشابه مقایسه کند مسلما صندوق ذخیره فرهنگیان جزو چند صندوق برتر است. وی افزود: دوم اینکه در زمینه ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت نیر باید گفت که در این سه سال ارزش دفتری این دارایی‌ها به بیش از 7700 میلیارد تومان رسیده که مرهون سرمایه گذاری‌های موسسه در حوزه های مختلف از جمله ساختمان و پتروشیمی است که سودآوری تضمین شده‌ای ایجاد می‌کند. بنابراین عملکرد موسسه در حوزه ایجاد ارزش افزوده نیز کاملا قابل دفاع است. رییس شورای سیاستگذاری صندوق اظهار داشت: سوم اینکه تغییر رویکرد موسسه از یک نهاد مالی به نهاد مالی و خدماتی است که در زمان زیادی از ایجاد ساز و کار اجرایی آن نمی‌گذرد و شرکتی که بدین منظور تاسیس شده در ابتدای راه است. با این حال ارائه خدمات و تسهیلات به فرهنگیان در این دوره به طور جدی دنبال شده و ادامه پیدا می‌کند. حاجی همچنین تاکید کرد: در موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان شاهد موفقیت‌ها و پیشرفت‌ها و همچنین نواقصی هم هستیم که البته قابل رفع شدن و بهبود است. با این حال صندوق به حال خودش رها نشده و نظارت جدی و نسبتا خوبی بر عملکرد آن وجود دارد. حالا ممکن است پیش بینی هایی شده که محقق نشده است یا اینکه مدیرانی که انتخاب شده‌اند نتوانسته‌اند انتظارات مدیران ارشد موسسه را برآورده سازند. با تمام این جوانب، عملکرد صندوق در سه سال گذشته مثبت و قابل دفاع است. به گفته وی، منفی نگری موجود در فضای مجازی با واقعیت‌های امروز صندوق فاصله دارد اما اگر انتقادات به صورت سازنده مطرح شود می‌تواند در جهت رفع کاستی‌های موسسه بسیار مثمر ثمر باشد. *موافق 100 درصدی تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان هستم حاجی با بیان اینکه تحقیق و تفحص حق قانونی نمایندگان مجلس شورای اسلامی است تصریح کرد: بنده موافق 100 درصد تحقیق و تفحص از موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان هستم. تا جایی که خاطرم هست در دولت قبل نیز موضوع تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره به طور جدی مطرح شد ولی نمی‌دانم چرا این مهم فراموش شد و اجرایی نشد. عضو هیات امناء موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان با بیان اینکه تحقیق و تفحص از آنجایی که به شفاف سازی کمک می‌کند امری بسیار پسندیده است، گفت: کاش در دولت قبل تحقیق و تفحص انجام می‌شد و موارد مطروحه فهرست می‌شد تا آشکار می‌شد اتفاقات اشاره شده دست پخت چه کسانی است. وی خطاب به نمایندگان مجلس شورای اسلامی توصیه کرد: یادمان باشد موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان یک بنگاه بزرگ اقتصادی است و پروژه‌هایی در سطوح مختلف داخلی و خارجی در حوزه بورس، بانک، بیمه، صنعت و ... دارد و بدیهی است جوسازی و نحوه نقل مطالب در مورد یک بنگاه اقتصادی تاثیر مستقیم بر تعامل سرمایه‌گذاران و ادامه همکاری آنان دارد علاوه بر اینکه رقبا را نیز برای مقابله بر می‌انگیزد و میدان را برای جولان آنان باز می‌کند لذا در هر شرایطی باید منافع فرهنگیان را مد نظر داشته باشیم. وی افزود: نقل مطالب و تهیه گزارش‌ها به گونه‌ای نباشد که روابط خارجی موسسه را بهم بزند و شرکا و سرمایه‌گذاران را نگران کند زیرا رقابت در عرصه تجاری مهم است. اما متاسفانه یک دفعه مصاحبه‌ای انجام می‌شود و سهام شرکت‌های صندوق و بانک در بورس تحت تاثیر قرار می‌گیرد و این آسیب زدن به صاحبان این سهام است. *هر چه زودتر تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره انجام شود، بهتر است حاجی یادآور شد: به نظرم با رعایت حقوق فرهنگیانی که سهامدار این مجموعه هستند و پرهیز از بیان مطالبی که به ارزش سهامشان در بازار و قراردادشان با شرکاء خارجی لطمه می‌زند، تحقیق و تفحص و بررسی کنند و اگر ایرادی هست بگویند که حتما باید رفع شود. هیچ مدیری حق ندارد در مقابل ایرادهای کار خودش مقاومت کند بنابراین هر چه زود‌تر تحقیق و تفحص انجام شود بهتر است، زیرا طولانی شدن این امر و تکرار و کشدار کردن این قضیه به صندوق و منافع فرهنگیان لطمه می‌زند.