برجام ایران را تغییر نداد

موسسه انگلیسی «چتم هاوس» در مطلبی پیرامون «تاثیرات برجام بر رفتار داخلی و خارجی ایران» نوشت موفقیت مهم برجام برای جامعه بین‌المللی به ویژه آن‌هایی که در مذاکرات اتمی با ایران شرکت داشتند، این بود که اطمینان یافتند فعالیت‌های اتمی این کشور مسالمت آمیز است. بر اساس این گزارش، طرف‌های درگیر در مذاکرات امیدوار بودند که ایران با توافق اتمی از انزوای سیاسی بیرون آمده و مقام‌های این کشور ترغیب شوند تا راهبردهای منطقه‌ای خود را به غرب نزدیکتر کنند. البته برای ایران رفع تحریم‌های اقتصادی آمریکا محرک مهمی برای فعال بودن در فرآیند مذاکرات بود. اما با گذشت یک سال به نظر می‌رسد نه ایران و نه غرب موفقیتی را که به آن امید داشتند کسب نکرده‌اند. بر اساس این گزارش، دولت ایران اغلب از همتایان غربی در زمینه شکست در اجرای تعهدهایشان در ارتباط با رفع تحریم‌ها گلایه می‌کند. با وجود سفر برخی هئیت‌های اقتصادی و مقام‌های ارشد سیاسی اروپایی به تهران، بانک‌های این قاره از داد و ستد با این کشور خودداری می‌کنند زیرا تحریم‌های آمریکا علیه ایران با محوریت تروریسم هنوز پا برجاست و هیچ شرکت مطرح اروپایی یا آمریکایی هنور وارد بازار ایران نشده است. در ادامه این مطلب آمده است: «غرب هنوز تغییر زیادی را در راهبردهای منطقه‌ای ایران ندیده است. در واقع ایران و روسیه زمینه‌های بیشتری برای همکاری در رویکردهای خاورمیانه‌ای خود یافته‌اند. ایران در این رابطه اخیرا اجازه داد تا روسیه از پایگاه‌ هوایی‌اش در غرب کشور (همدان) برای حمله به مواضع شورشیان ضد دولتی سوریه استفاده نماید. با وجود برخی انتقادها از این اقدام، واکنش فرماندهان نظامی ایران که از این اقدام نه دفاع نموده و نه به تکذیب آن پرداختند، پیامی محکم به غرب درباره گرایش ایران به شرق در زمینه راهبردهای منطقه‌ای بود.» چتم هاوس در ادامه با اشاره به تاثیر برجام در امور داخلی ایران بعد از توافق نوشت: «از بعد داخلی نیز این مذاکرات کمکی را به میانه روهای ایران برای قدرت گرفتن بیشتر نکرد و تندروهای ایران «حسن روحانی» رییس جمهور را در فشارهای زیادی قرار داده‌اند. رویکردهای میانه‌رو در سیاست خارجی دولت ایران و تلاش برای رسیدن به توافق اتمی به شدت از سوی محافظه کاران ایران که مخالف روابط با غرب هستند، مورد انتقاد قرار گرفت.» بر این اساس، مقام‌های ارشد محافظه کار ایران چون فرماندهان سپاه پاسداران در چند ماه گذشته از دولت در زمینه عدم برآورده کردن انتظارات از برجام و تمایل دولت روحانی به مذاکره با غرب انتقاد کرده‌اند. امری که گمانه‌زنی‌هایی را نسبت به نتیجه انتخابات بعدی ریاست جمهوری ایران شده است. در خاتمه این مطلب آمده است: «برجام تاثیری شگرفی بر مواضع منطقه‌ای ایران نگذاشته زیرا نخبگان نظامی و امنیتی محافظه کار به طور کامل کنترل امور را در دست دارند. همچنین برجام تاثیر اقتصادی قابل توجه‌ای نیز برجا نگذاشته زیرا تحریم‌های موجود آمریکا تقریبا داد و ستد بانک‌های اروپایی را با همتایان ایرانی‌شان غیر ممکن ساخته است. در واقع این توافق شکاف عمیق سیاسی بین میانه روها و اصولگرایان را رفع نکرده است. با این حال این توافق منطقه را از نبرد مهلک دیگری نجات داده است.»