آرزوی جعفر والی که برآورده نشد

هنوز شهریور به پایان نرسیده بود و آفتاب داغ تابستان جای خود را به شعله نیم سوز خورشید، در پاییز رنگارنگ نداده بود که جعفر والی هنرمند نامدار تئاتر و سینما، 18 شهریور به دعوت موزه سینمای ایران به این مکان تاریخی آمد و به گفته خودش می‌خواست در فضای موزه سینما نفسی تازه کند و تاریخ سینمای ایران را مرور کند.

مجال گفتگوی مفصل نبود چرا که این هنرمند قدیمی تئاتر و سینما درحال گشت زدن در موزه سینمای ایران بود ولی می‌شد در همراهی با این هنرمند، کلامی از ناگفته‌های او را شنید.

جعفر والی بازدید از موزه سینمای ایران را از تالار «آبی» آغاز کرد، تالاری که متعلق به پیشگامان سینمای ایران است و به گفته خودش گُله به گُله این تالار برای او یادآور بخشی از هنر و صنعت سینما بود.

والی در حالی که به عکس پیشگامان سینما نگاه می‌کرد به اردیبهشت سال 1357 رفت و به اجرای نمایشنامه‌ای به نام «روباه و عقاب» اشاره داشت و یادآور می‌شد که 38 سال پیش تئاتر «روباه و عقاب» را به کارگردانی بیژن مفید در این مکان که به نام موزه سینمای ایران است، اجرا کرده است.

این بازیگر پیشکسوت در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد که وجود مکانی به نام موزه سینمای ایران همتی است که توسط بزرگان سینمای ایران به انجام رسیده است و آرزو کرد که در آینده‌ای نه خیلی دور، فضای موزه‌ای برای هنر تئاتر ایران نیز فراهم شود.

والی خود را متعلق به تئاتر می‌دانست و می‌گفت: در گذشته تلاش بسیاری برای جمع آوری آرشیو تئاتر ایران انجام داده‌ام اما به دلیل مخالفت‌هایی که برای حضور و نمایش بخش‌هایی از آثار تاریخی این هنر وجود داشت، از اقدام برای تاسیس موزه تئاتر منصرف شدم و ترجیح دادم، مجموع داشته‌های خود از تئاتر ایران را در آرشیو شخصی‌ام نگه دارد.

جعفر والی در بخش‌هایی از صحبت‌هاش به ظرفیت‌های تئاتر کشور برای تاسیس موزه‌ای متعلق به این هنر اشاره داشت و تاکید می‌کرد که تئاتر هنری قدیمی است و سینما در هنر تئاتر ریشه دارد بنابراین این هنر هم قدمت و هم وسعت بیشتری از سینما دارد.

این هنرمند قدیمی در میان گشت و گذارهای خود به تالار «معاصران» و غرفه‌های موجود از هریک از سینماگران ایرانی رسید و با نگاهی دقیق به غرفه عباس کیارستمی می‌گفت که نمایش آثار هنرمندان سینما در غرفه‌های شیشه‌ای اتفاق خوبی است چون بیننده با بخشی از زندگی هنری و حرفه‌ای آنها آشنا می‌شود.

جعفر والی درباره داشته‌های شخصی‌اش بیان کرد که در طول زندگی تئاتری خود 450 اجرا داشته و عکس‌های مختلفی از همه اجراها به همراه سایر بازیگران، عوامل دارد و همه عکس‌های خود را از عکاسان می‌گرفته و در آرشیو شخصی‌اش نگهداری می‌کرده است و هر از چندگاهی به عکس‌ها رجوع و خاطراتش را مرور می‌کرده است و همیشه آرزو داشته است، موزهای برای تئاتر ایران بود تا بعد از رفتناش مجموع داشته‌های هنری و حرفه‌ای خودم را برای آیندگان به امانت می‌گذاشت.

آرزوی تاسیس موزه تئاتر حسرتی است که جعفر والی از آن صحبت کرد، موزه‌ای که ایجادش در زمان حیات این هنرمند رخ نداد و بر هیچ کس پنهان نیست که به استناد همین گپ کوتاه اسناد ارزشمندی از هنر تئاتر ایران نزد این هنرمند و البته هنرمندان دیگر که در عرصه تئاتر فعال بودند، موجود است که باید مکانی مناسب برای نگهداری داشته باشند.

جعفر والی که از ۱۸ آذر ماه به دلیل مشکلات ریوی در یک بیمارستان بستری شده بود و بعد به بیمارستان «تهران کلینیک» منتقل شد، حوالی ساعت ۱۰ صبح ۲۷ آذر ماه در بیمارستان درگذشت.

این هنرمند که با همراهی ایرج راد و هرمز هدایت درصدد اجرای نمایش «در گوش سالمم زمزمه کن» در جشنواره تئاتر فجر بود، پیش‌تر نمایش‌های «آی باکلاه آی بی‌کلاه»، «چوب به دست‌های ورزیل» و «گاو» را اجرا کرده است.

او در سال‌های اخیر با بازی در دو نمایش«اتاق شماره شش» نوشته خسرو حکیم رابط بر اساس اثری از چخوف و «ویتسک؛ یک داستان ناتمام» نوشته بوشنر هر دو به کارگردانی ناصر حسینی‌مهر روی صحنه رفت.

مراسم خاکسپاری جعفر والی فردا 29 آذر ماه ساعت 9 صبح از مقابل تالار وحدت انجام می‌شود.