برای انتخاب یک رپرتوار موسیقی در ارکستر ملی محدودیت‌هایی وجود دارد
موسیقی کلاسیک در همه دنیا رشد بسیار سریعی داشته است، بنابراین انتخاب یک رپرتوار موسیقی کلاسیک متنوع، کار دشواری نیست اما در ارکستر ملی محدودیت‌هایی وجود دارد.
به گزارش شما نیوز ،
بنیاد فرهنگی و هنری رودکی به دلیل امکانات و شرایطی که در اختیار دارد مهم‌ترین موسسه هنری نیمه‌دولتی کشور است که ظرفیت‌های بالقوه بسیاری در حیطه‌های مربوط به تئاتر و موسیقی و حوزه‌های بینارشته‌ای میان این دو دارد. اما این بنیاد در سال‌های اخیر همواره با چالش‌های مختلف در زمینه تحقق برنامه‌هایش روبه‌رو بوده است. از تعطیلی فعالیت ارکسترهای ملی و سمفونیک تا بازگشایی مجدد و حواشی آن‌ها گرفته تا کمبود بودجه‌ها و مشکلات مربوط به پرداخت دستمزد نوازندگان و تعمیر و نگهداری و به‌سازی ابنیه تحت اختیار بنیاد، همه و همه چالش‌ها و حاشیه‌های زیادی تاکنون به‌وجود آورده‌اند و در مطبوعات و رسانه‌های ریز و درشت به کرات این مشکلات به شیوه‌های مختلف و با رویکردهای متفاوت مطرح شده است. علی‌اکبر صفی‌پور اوایل سال ۹۵ به‌عنوان مدیرعامل بنیاد فرهنگی و هنری رودکی برگزیده شد و همان زمان و در ابتدای پذیرش این مسئولیت، اهداف و برنامه‌های خود را با رسانه‌ها در میان گذاشت. اکنون پس‌از گذشت حدود یک سال و نیم با او گفت‌و‌گو کرده‌ایم تا بدانیم چه میزان از این اهداف و برنامه‌ها محقق شده‌اند و اگر کاستی‌هایی وجود داشته‌اند در چه بخش‌هایی و به چه علت‌هایی بوده‌اند. این گفت‌و‌گو را در ادامه می‌خوانید.
از بدو ورودتان به بنیاد رودکی تاکنون، چه میزان به ایده‌آل‌هایتان در برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌ها نزدیک شده‌اید و اساسا چه میزان از پیش‌بینی‌هایتان محقق شده است؟
از سال گذشته تا امسال در کنار یکدیگر بوده‌ایم و فکر می‌کنم در این حدود یک سال و نیم اتفاقات خوبی افتاده و شاید اتفاقاتی هم افتاده که خوشایند برخی نبوده است. یعنی در ارزیابی و نقد این عملکرد ممکن است برخی نمره مطلوب بدهند و برخی خیر. آنچه درباره بنیاد رودکی می‌توانم به شما بگویم این است که این بنیاد به‌واسطه فضاها و امکاناتی که در اختیار دارد بخشی از جامعه هنری محسوب می‌شود، بنابراین اگر فعالیت‌های هنری به‌طور کلی توانسته باشد نمره خوبی بگیرد، طبیعتا بنیاد هم به‌همان نسبت نمره مطلوبی را دریافت می‌کند، یا احیانا اگر در هنر ما ضعف و کاستی وجود داشته باشد، بنیاد هم از آن مستثنی نیست ولی جمع‌بندی بنده در این یک سال و نیمی که حضور داشته‌ام این بوده که بنیاد از بحران‌های موجود خارج شده است. مثال بارزش هم مسائل و مشکلاتی بود که ارکسترها به آن مبتلا بودند. خوشبختانه این روزها هر دو ارکستر روزهای خوبی را می‌گذرانند و دیگر، هم نوازندگان و هم رهبران ارکستر و هم کسانی که علاقه‌مند برنامه‌های ارکسترها هستند، می‌دانند که ماهانه دست‌کم دو تا چهار برنامه در کشور برگزار می‌شود و نوازندگان برای دریافت حقوق و مزایایشان مشکلی ندارند.
اکنون نوازندگان ارکسترهای ملی و سمفونیک از میزان دستمزدها و نحوه پرداخت‌ها راضی هستند؟
من اعتقاد دارم انسان وقتی به پله‌ای رسید، اگر راضی باشد بازنده می‌شود. باید نسبت به موفقیت‌های به‌دست آمده اطلاع‌رسانی کنیم اما قطعا باید تلاش کنیم روزهای بهتری داشته باشیم. باید حواسمان باشد که در یک ایستگاه متوقف نشویم. لذا ما در این مدت از فضاهای اداری بیرون آمده و مشکلات اداری را حل کرده‌ایم و اکنون بنیاد در کنار ارکسترها، برنامه‌گذارها و فضاهای فرهنگی که در کشور وجود دارد، تلاش می‌کند خودش را با رویکرد بهتری عرضه کند؛ با هنرمندان بهتر کنار بیاید؛ فضا را به سمت تخصصی شدن پیش ببرد و... شاید مهم‌ترین برنامه ما در چشم‌اندازمان این باشد که باتوجه به مرتفع شدن مشکلات اولیه‌مان، تلاش کنیم در فضای تخصصی، کارهای بهتری انجام دهیم.
باتوجه به سابقه درخشان این نهاد، انتظارها از بنیاد رودکی بسیار بالاتر از این‌هاست. درباره ارکستر ملی و برنامه اخیر آن یعنی انتخاب مهدی وجدانی به‌عنوان رهبر مهمان، فارغ از قوت‌و‌ضعف‌های آن اجرا انتقاداتی مطرح است؛ ازجمله این‌که روابطی بوده و ضوابط در این انتخاب دخیل نبوده است. پاسخ رسمی بنیاد در این خصوص چه بود؟
ببینید به هر حال ما باید از این فضاها فاصله بگیریم و خوشبختانه این اتفاق افتاده است. برنامه‌ریزی اکنون ارکسترهای ما، سفرهای داخلی و خارجی، دعوت از اساتید بزرگ برای برگزاری مسترکلاس برای نوازندگانمان، ــ که در حال برگزاری هستند و هر ماه با دعوت از اساتید بزرگ بین‌المللی در مرکز آموزش بنیاد رودکی برای نوازندگان ارکستر و حتی نوازندگان آزاد مسترکلاس برگزار می‌کنیم ـــ دعوت از رهبران جدید و مهمان برای حضور در ارکستر است که در همه دنیا اتفاق می‌افتد و در ایران هم باید جا بیفتد و پذیرفته شود. شاید در این عرصه کم کار کرده‌ایم، زیرا من اعتقاد دارم اگر در ماه رهبر دائمی دو برنامه اجرا می‌کند، دست‌کم باید یک برنامه هم توسط رهبر مهمان اجرا شود تا هم علاقه‌مندان برنامه‌های متنوع‌تری ببینند و هم امکان مقایسه و نقد فراهم شود. لذا وقتی این فرصت ایجاد شود، عرصه‌ای فراهم می‌شود که جوانان ما هم از فضاها و امکانات موجود استفاده کنند؛ چه اشکالی دارد؟ وقتی شعار می‌دهیم راحت است ولی وقتی بخواهیم عمل کنیم کار سخت می‌شود.
اغلب انتقادات بر این پایه بود که چرا از فرد دیگری این جوانگرایی آغاز نشده است؟
شاید در این مورد انتقادکنندگان حق داشته باشند و چه بسا اگر این دقت را می‌کردیم و با عزیزان دیگری این برنامه را آغاز می‌کردیم انتقادات کمتری صورت می‌گرفت هرچند این کارها انجام شده و امسال پژمان معمارزاده و سهراب کاشف با ارکستر سمفونیک اجرا داشته‌اند. یعنی این اولین حضور جوانان هم نبوده است.
به‌هر حال حساسیت‌ها بسیار زیاد است.
به‌جهت حضور مهدی وجدانی در مجموعه معاونت هنری این حساسیت‌ها به‌وجود آمد، اما مطلب مهم این است که افراد را به‌علت شغلشان نباید محکوم کرد. این‌که بگوییم چون او کارمند یک بخش است هیچ کار دیگری نباید انجام دهد، درست نیست. تجربه هم نشان داد که برنامه خوبی انجام شد. برای مهدی وجدانی که برای اولین بار رهبری این ارکستر را به‌عهده می‌گرفت و روی صحنه آمد برنامه خوبی بود. من با خیلی از اهالی موسیقی که همان شب اجرا را دیدند صحبت کردم و اکثریت آن‌ها از کیفیت اجرا راضی بودند. تلاش کنیم در نگاهمان به افراد بخش‌های مختلف را تفکیک کنیم. ممکن است بنده در برخوردهای شخصی و در واکنش‌هایم کاستی‌هایی داشته باشم اما ممکن هم هست در کارم متخصص باشم. همه افراد چنین وضعیتی دارند. حرف خوبی هم زده شد و ما گفتیم ابتدا ببینید و بعد قضاوت کنید. خواهش من از جوان‌ها این است و از همین فرصت استفاده می‌کنم تا از همه عزیزانی که در این زمینه تجربه دارند، چه آن‌ها که در داخل کشور هستند و چه کسانی که خارج از کشور فعالیت می‌کنند، دعوت کنم با ما تماس و ارتباط بگیرند تا مطمئنا از حضور آن‌ها هم در ارکستر استفاده کنیم. از آهنگسازان عزیزی که قطعاتی را ساخته‌اند خواهش می‌کنم قطعاتشان را برای اجرا در ارکستر ملی تحویل دهند. به‌هر حال نگهداری و اداره کردن ارکستر ملی سخت‌تر از ارکستر سمفونیک است، به این علت که قطعات بسیار زیادی در موسیقی کلاسیک وجود دارد و موسیقی کلاسیک در همه دنیا رشد بسیار سریعی داشته است، بنابراین انتخاب یک رپرتوار موسیقی کلاسیک متنوع، کار دشواری نیست اما در ارکستر ملی محدودیت‌هایی وجود دارد.
آقای شهبازیان سال گذشته می‌گفتند قصد دارند دامنه رپرتوار ارکستر ملی را گسترده‌تر در نظر بگیرند و از موسیقی ملل و قطعات غیر ایرانی هم استفاده کنند اما گویا عملا این موضوع محقق نشده؛ درست است؟
واقعیتش این است که ما این دو ارکستر را تفکیک کردیم و تلاش می‌کنیم ارکستر ملی واقعا به موسیقی ملی خودمان بپردازد؛ این برای ما افتخار است چون دنیا ما را با موسیقی خودمان می‌شناسد؛ موسیقی‌ای که مختص به کشور ایران و نواحی مختلف آن است. ما حتما تلاش می‌کنیم موسیقی نواحی در برنامه ارکستر ملی قرار بگیرد.
چنین چیزی محقق می‌شود؟
بله. همین الان هم که ارکستر ملی به استان‌ها می‌رود، یکی از کوشش‌های فریدون شهبازیان این است که بتواند پارتیتورهای قطعات محلی را تهیه کند، ارکسترالشان کرده و با ارکستر اجرایشان کند. این اتفاق مهمی است که در کشور در حال رخ دادن است.
دو سال پیش قرار بود یک سلسله ضبط قطعات با مشارکت یک کمپانی خارجی اتفاق بیفتد. سرنوشت ضبط قطعات آهنگسازان ایرانی به کجا رسید؟
ما تلاش می‌کنیم استودیوی بنیاد رودکی را احیا کنیم. به‌هر حال بنیاد در طبقه پنجم و ششم تالار وحدت فضای خوبی برای شکل‌گیری یک استودیو جهت ضبط اجراهای مهم گروه‌ها و ارکسترها دارد. اگر این اتفاق بیفتد مطمئنا نیاز ما را به خارج از کشور بسیار کم خواهد کرد و کمک بزرگی به هنرمندان است. من قول می‌دهم اگر فعالیتم در بنیاد رودکی ادامه داشته باشد این کار را انجام دهم.
این یکی از دغدغه‌های جدی بنیاد رودکی است. به ابنیه زیر نظر بنیاد رودکی اشاره کردید؛ بناهای بسیار مهمی هستند مثل تالار حافظ، تالار وحدت، رودکی و همچنین برج آزادی. آیا بودجه به‌اندازه کافی برای تعمیر و نگهداری و اوورهال‌های لازم در اختیار بنیاد قرار می‌گیرد. چه فعالیت‌هایی برای بهتر نگاه داشتن این ابنیه انجام شده است؟
ما برای به‌روز نگه داشتن ساختمان‌هایمان هم مجموعه آزادی و هم مجموعه تالار وحدت در حال تلاش هستیم. بخش مهمی از درآمدهای اختصاصی بنیاد و کمک‌هایی که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت می‌کنی مدر بخش بازسازی و نگهداری این بناها هزینه می‌شود. در حال تلاش مضاعفی هم هستیم که بتوانیم بودجه‌های اختصاصی بیشتری برای بازسازی مجموعه آزادی بگیریم. طرح‌های خوبی هم در این زمینه آماده کرده‌ایم و امیدواریم با کمک دولت و سازمان میراث فرهنگی اتفاقات خوبی بیفتد.
تالار حافظ قصد ندارد تخفیف بیشتری به هنرمندان تئاتر بدهد؟!
پیشنهاد من این است از روابط عمومی بخواهید فهرست عملکرد اجراهای امسال تالار وحدت و حافظ در حوزه تئاتر را منتشر کند تا مشخص شود چه برنامه‌هایی داشته‌ایم، چقدر تخفیف داده‌ایم، چقدر رایگان اجرا کرده‌ایم و چقدر درآمد داشته‌ایم. مطمئنا از همه گروه‌های تئاتر حمایت‌های ویژه کرده‌ایم که توانسته‌اند اجراهایشان را برگزار کنند، یعنی آن‌ها یا تخفیف گرفته‌اند و یا رایگان برنامه برگزار کرده‌اند.
