امکان‌سنجی برگ درختان کُنار و کهُور به عنوان زیست شناساگر آلودگی
با روند رشد مناطق صنعتی اعم از شهرک‌های صنعتی، مناطق ویژه اقتصاد بازرگانی و... در جهان و ایران یکی ازمسائل و نیازهایی که خود را بیشتر نشان می‌دهد، توجه به ایجاد فضاهای باز و سبز دراین مناطق است تا به این وسیله انتشار آلاینده‌های ناشی از فعالیت مناطق صنعتی تا حدود زیادی کنترل شده و از ایجاد تخریب در محیط زیست اطراف تا حد امکان جلوگیری شود. از این رو انتخاب و ترکیب مناسب گونه‌های گیاهی و طراحی علمی آنها علاوه بر اینکه به قابلیت‌های این گیاهان در کاهش آلایندهها می‌افزاید به ثبات و پایداری سیستم نیز کمک کند.
به گزارش خبرنگار شمانیوز و به نقل از روابط عمومی فولاد خوزستان: در این مصاحبه، امکان‌سنجی استفاده از برگ درختان کنار و کهور به عنوان زیست شناساگر آلودگی فلزات سنگین در فولاد خوزستان که به وسیله یکی از همکاران در این شرکت مورد پژوهش قرار گرفته، بیان می‌شود.
از این رو به سراغ حیدر عباس زاده چالشتری کاردان نت ساختمانی رفته و درباره پژوهش یادشده با وی به گفت و گو نشستیم.
لطفا درباره هدف خود از اجرای چنین پژوهشی برای مخاطبان ما توضیح بفرمایید:
آلاینده‌های منتشر شده از صنایع در صورت ورود به زنجیره غذایی می‌تواند سلامت انسان را با مخاطره جدی مواجه نموده و از این رو پایش محیطی آنها ضروری به نظر می‌رسد. بنابراین پژوهش یادشده با هدف ارزیابی قابلیت پایش زیستی آلودگی (آهن، سرب و کادمیوم) توسط برگ درختان قرار گرفته که در حاشیه شرکت فولاد انجام پذیرفت.
این مطالعه با چه روشی انجام شد؟
در این مطالعه توصیفی، پس از تعیین ایستگاه‌های نمونه‌برداری، ۹۰ نمونه از برگ درختان کنار و کهور و همچنین ۹۰ نمونه از خاک موجود در پای درختان برداشت شد. پس از آماده‌سازی و هضم نمونه‌ها در آزمایشگاه، محتوی فلزات سنگین در آنها توسط دستگاه جذب اتمی خوانده شد و سپس ضریب تجمع زیستی (غلظت زیستی Bio concentration Factor) فلزات محاسبه شد. پردازش آماری نتایج نیز با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS انجام پذیرفت.
لطفا درباره یافته‌های این پژوهش توضیح دهید.
بیشینه میانگین غلظت عناصر (mg/kg) در برگ‌های شسته نشده گونه‌های کنار و کهور برای آهن به‌ترتیب ۳/۲۰۲ ± ۳/۲۱۸۰ و۱/۳۱۵ ± ۹/۲۲۳۷، برای سرب به‌ترتیب۹/۶ ±۶/۷۶ و ۵/۴± ۳/۱۱۴ برای کادمیوم به‌ترتیب ۸/۱۶ ± ۲/۶۹ و ۸/۶ ± ۲/۱۰۷ بود. از طرفی مقادیر BCF در همه ایستگاه‌ها و برای همه عناصر، بزرگ‌تر از یک بود.
با استناد به مقادیر محاسبه شده درBCF عناصر به چه مطلب می‌توان پی برد؟
می‌توان اذعان کرد که گونه‌های کنار و کهور از قابلیت تجمع و انباشت آلودگی برخوردار بوده و می‌توان از آنها در مناطق آلوده صنعتی و شهری به‌عنوان گونه بیش اندوز (Hyper accumulator) در برداشت و استخراج گیاهی (Phytoextraction) بهره برد.
برای خوانندگان ما بفرمایید که این طرح از چه زمانی آغاز و تا کی به طول انجامید؟
این پژوهش از سال ۱۳۹۵ آغاز و در اواخر ۱۳۹۶ پایان یافت. پس از پایان مطالعات مقاله در چهارم اسفندماه ۹۷برای مجله سلامت و محیط زیست ارسال شد. در ۲۵ اردیبهشت ماه سال جاری ویرایش گشته و پس از پذیرش آن در ۲۸ اردیبهشت ماه ۹۸، در روز ۲۹ اردیبهشت ماه در مجله سلامت و محیط زیست انتشار یافت.
بفرمایید که چنین طرحی برای شرکت‌های صنعتی همچون فولادخوزستان چه مزیتی دارد؟
با توجه به اینکه دو نمونه گیاهی کُنار و کهور توانایی جذب بالای آلودگی محیط بوسیله برگ‌های خود دارند، می‌توانند از آلودگی جلوگیری نموده و با میزان بالای مقاومت در مناطق گرمسیری، به آب زیادی احتیاج ندارند. با کاشت این نوع درختان در جنگل‌های اطراف فولاد و حاشیه شهرها مانند کمربندی سبز از آلودگی این مناطق کاسته می‌شود. همچنین این گونه برای محیط زیست هیچگونه حساسیتی ایجاد نکرده و آلودگی تنها جذب برگ این درختان شده و بر میوه آن ها تاثیری نمی‌گذارد. کنار و کهور به خاطر مقاومت بسیاری که در برابر گرما دارند، به میزان آبیاری پایینی نیاز داشته و از این دیدگاه برای شرکت صرفه اقتصادی خواهند داشت.
آیا برای استفاده از این گونه ها اقدامی هم شده است؟
صحبتی با سرپرست فضای سبز شرکت انجام شد که بر اساس آن قرار شد، در طراحی فضای سبز شرکت از این گونه ها استفاده بیشتری شود. که در حال انجام است.
درباره چگونگی حمایت و استفاده بهینه از فضای سبز برای مخاطبان ما توضیح بفرمایید:
مطالعه دقیق بر روی گونه‌های زیست بومی منطقه و استفاده از آنان، باعث حفظ گونه‌های جانوری خواهد شد. جذب آلاینده‌های صنعتی بالا می‌رود و از بیماری‌های تنفسی و گوارشی پیشگیری و در مصرف آب نیز صرفه‌جویی می‌شود.
