ورشکستگی سهام داران خرد و سود سهام داران بزرگ

به گزارش شمانیوز به نقل از سایت خبری بانک و صنعت؛ در حالی که این روزها دنیا شاهد سقوط بورس‌های جهانی است در ایران این بازار به سرعت رشد کرده و جذابیت بازار بورس باعث شده مردم سرمایه‌های خود را به این سمت سوق دهند بطوری که براساس آخرین آمار ارائه شده، تعداد ثبت نام کنندگان در سامانه سجام 18 برابر افزایش یافت و به طور کلی تعداد کدهای بورسی صادر شده به 48 میلیون و 363 هزار کد رسیده است.

در این میان اما سوالی که مطرح می‌شود این است که بازار سرمایه می‌تواند محل امنی برای کسب سود باشد ؟

در همین رابطه محمود جامساز تحلیلگر مسائل اقتصادی گفت: اقتصاد ایران یک بازار بانک محور بوده و موسسات تولیدی، خدماتی و کشاورزی تسهیلاتشان را از بانک‌ها دریافت می‌کردند. بانک‌ها دو نوع هستند؛ بانک‌های تخصصی و تجاری.

بانک‌های تجاری به موسسات تجاری وام می‌دهند و بانک‌های تخصصی که شامل بانک‌های صنعت و معدن، کشاورزی و... هستند به حوزه‌های مرتبط با این تخصص‌ها است وام می‌دهند.

وی افزود: برخی کشورها از جمله آلمان دارای نظام جامع بانکی اند که بانک‌های تخصصی و تجاری به کل بخش خصوصی تسهیلات ارائه می‌کنند. اما در کنار این بانک ها؛ بازار سرمایه نیز وجود دارد که مخصوص تامین مالی سرمایه گذاری‌های تولیدی، کشاورزی، خدماتی و... بمنظور تامین، تولید و رشد اقتصادی است.

جامساز اظهار کرد: متاسفانه بورس در ایران از چندان عمقی برخوردار نبوده؛ بعد از تاسیس قانون عملیات بانکداری بدون ربا، بانک‌ها دو نوع قرارداد منعقد می‌کردند؛ یک نوع قراردادهایی که مربوط به امور مبادلاتی بود و دیگری قراردادهای مربوط به امور مشارکتی. قرارداد امور مشارکتی بیشتر برای بانک‌ها منافع داشت بنابر این بانک‌ها بیشتر نیاز سرمایه گذاری‌های موسسات را از طریق امور مشارکتی تامین می‌کردند اما هیچگونه نظارتی وجود نداشت که این سرمایه‌ها به سمت تولید هدایت شود و بیشتر به خارج از حوزه تولید هدایت می‌شد در نتیجه به رشد اقتصادی کمک نمی‌کرد و باعث تورم می‌شد.

نظارت ناکارآمد عالی بانک مرکزی

این تحلیلگر مسائل اقتصادی ادامه داد: بانک‌ها نیر با توجه به اینکه نظارت عالی بانک مرکزی ناکارآمد است، موسسات بسیار زیادی را خودشان تاسیس کرده بودند، حتی موسساتی که یک روزه تاسیس شده بود و این موسسات بطور غیررسمی با بانک‌ها در ارتباط بودند اما در حقیقت ارتباط بانک‌ها و قدرت‌های پشت بانک ها، رانت‌های دولتی و فرادولتی بودند که بیشترین تسهیلات را دریافت می‌کردند.

رشد منفی اقتصادی در کشور ادامه دارد

وی با اشاره به رشد اقتصادی منفی پیاپی دو ساله کشور ، افزود: امسال نیز رشد اقتصادی منفی خواهیم داشت که نشان دهنده این است که منابع تسهیلاتی به سمت بخش‌های تولیدی حرکت نکرده؛ لذا بازار سرمایه که باید تامین سرمایه و نیازهای سرمایه گذاری موسسات واقعی بخش خصوصی را برعهده داشته باشد، در ایران آنچنان طرفداری نداشته و بیشتر به بازار سفته بازی و معاملات قمارگونه تبدیل شده بود. در سال 84 این چنین وضعی پیش آمد و دولت یازدهم از بازار سهام پشتیبانی کرد و بازار سهام بدون اینکه با بخش واقعی اقتصاد در ارتباط باشد ارزش اسمی سهام به شدت بالا رفت و بازده سهام در برخی موارد منفی بود و به این ترتیب قیمت‌های حبابی به وجود آمده بود که این حباب ترکید و در این سال بسیاری از سهامداران خرد نابود شدند و دولت وقت نیز هیچ گونه کمکی به آنها نکرد.

جامساز ادامه داد: در حال حاضر نیر شاهد آن بودیم که بورس در یک سال اخیر به شدت رشد کرد مخصوصا در شرایط کرونا که تمام شاخص بورس‌های جهان سقوط کرد، شاخص بورس ایران به شدت بالا رفت و این امر بسیار تامل برانگیز است.

عوامل بالا رفتن قیمت در بورس

وی افزود: در همین زمان نیز سهام عدالت آزاد شد. اکنون ارتباطی بین آزادسازی سهام عدالت و کاهش سود بانکی به 15 درصد که مردم پول‌های خود را از بانک‌ها بعنوان سپرده بردارند و با تبلیغات فریبنده دولت وارد بورس کنند و عامل دیگر نیز ورود شرکت‌های دولتی است ، در شرایطی که مکانیزم عملکردشان در بورس به این صورت است که هیچگاه مالکیت را از دست نمی‌دهند و خودشان مالکیت شرکت‌های دولتی را در اختیار دارند و اجازه نمی‌دهند که به دست بخش خصوصی بی افتد. این سه عامل کاهش سود بانکی، آزادسازی سهام عدالت و ورود درصدی از سهام شرکت‌های دولتی باعث شد که قیمت‌های بورس به شدت بالا برود و ارزش معاملات به دوازده هزار میلیارد تومان برسد که نشان می‌دهد که دولت علاقمند درآمدی را از بورس کسب کند.

به اعتقاد این تحلیگر مسائل اقتصادی علت بالا رفتن شاخص‌ها مربوط به مداخلاتی است که دولت از راه‌های مختلفی از طریق پخش اطلاعات نامتقارن، اعمال نفوذ و دستورهای پنهان که کارگزاران و یا عوامل بورس دریافت می‌کنند و با توجه به اینکه از هر معامله دولت نیم درصد مالیات دارد، دولت یک حسابی باز کرده که کسری بودجه خود را از محل بورس تامین کند.

سرمایه‌های بورس کجا می‌رود؟

جامساز در ادامه گفت: به دلیل اینکه که کشور رشد اقتصادی منفی دارد و طبق پیش بینی صندوق بین المللی پول رشد اقتصادی امسال نیز منفی 6 درصد است، وقتی رشد اقتصادی منفی است سرمایه گذاری به سمت بخش واقعی اقتصاد نمی‌رود، پس سرمایه‌های بورس کجا می‌رود؟ یعنی بورس زمانی که سهام عرضه می‌کند و یا حتی سهام اولیه را عرضه بکند این سهام برای اینکه کارخانه‌ای راه اندازی شود، بخش تولیدی، کشاورزی و خدماتی راه بی افتد سرمایه گذاری می‌شود در امر تولید، توسعه تولید و ایجاد اشتغال شود.

وی تصریح کرد: وقتی این سرمایه گذاری‌ها در این سمت حرکت نکرده و تولید نزولی شده اشتغال نیز از بین می‌رود، بیکاری افزایش یافته، قدرت خرید پایین آمده همچین تورم بالا رفته نشان می‌دهد که این بورس حبابی است و با بخش واقعی اقتصاد هیچ انطباقی ندارد و آینده این بورس آینده خوبی نیست و احتمال اینکه به زودی حباب سهام بترکد وجود دارد و عده بسیار زیادی از سهام داران خرد در این میان از بین می‌روند و ورشکست می‌شوند و تنها سهام داران بزرگ هستند که در این بازار سود خواهند کرد.