عضو هیئت مدیره و معاون مالی و اقتصادی نقش منطقه ویژه خلیج فارس در توسعه صادرات غیرنفتی

اهمیت تامین زیرساخت ها را برای جذب سرمایه گذاری به خصوص در منطقه ویژه خلیج فارس چگونه ارزیابی میکنید؟

 

برای جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی، باید ابتدا زیرساخت های اساسی را برای حضور آنها فراهم کرد تا سرمایه گذاران نیازی به صرف هزینه اضافی برای تامین زیرساخت های مورد نیاز خود از جمله آب، برق،  گاز  و راههای دسترسی نداشته باشند. به همین دلیل، سرمایه گذاران همواره در مناطقی حضور می یابند که پتانسیل های بیشتری داشته باشند. منطقه ویژه خلیج فارس، که از دهه هشتاد شروع به فعالیت کرده، به تدریج زیرساخت های خود را برای حضور گسترده سرمایه گذاران داخلی و خارجی مهیا کرده و به محل جذب سرمایه گذاری به خصوص در حوزه صنایع معدنی و فلزی تبدیل شده است.

 

مهم ترین زیرساخت ها و جذابیت ها برای حضور صنایع فلزی در منطقه ویژه خلیج فارس کداماند؟

زیرساخت ها و جذابیت های منطقه ویژه خلیج فارس را از چند جنبه می توان بررسی کرد؛ یکی از نظر مسائل قانونی و دیگری از نظر محل استقرار و سایت این منطقه. نزدیکی به دریا نخستین و مهم ترین مزیت اساسی منطقه ویژه خلیج فارس به شمار میرود؛ زیرا تامین آب، به عنوان یکی از نیازهای ضروری صنایع انرژی بَر، از طریق شیرین سازی آب دریا امکان پذیر است. نزدیکی به بزرگترین بندر کشور یعنی شهید رجایی، که حدود 60 درصد از صادرات و  واردات  کشور از طریق آن انجام می شود، دیگر مزیت مهم منطقه ویژه است؛ زیرا این بندر می تواند به عنوان محلی برای صادرات محصولات فولادی در نظر گرفته شود. یکی دیگر از ویژگی های مهم این منطقه، اتصال به راهآهن سراسری و نزدیکی به معادن بزرگ  سنگ آهن  همچون گل گهر است که تامین کننده مواد اولیه صنایع فولادی حاضر در منطقه ویژه خلیج فارس محسوب می شود.

از نظر قانونی نیز، با توجه به اینکه منطقه ویژه خلیج فارس جزو مناطق ویژه تجاری به حساب میآید، از مزیت هایی اختصاصی برخوردار است. معافیت های قانونی به ویژه در حوزه صادرات و واردات و همچنین معافیت های مالیاتی ده سالهای که برای استقرار صنایع بزرگ لحاظ شدهاند مهم ترین مشوق هایی هستند که منطقه ویژه خلیج فارس را متمایز می سازند و برای حضور و تشویق سرمایه گذاران صنایع معدنی و فلزی در این منطقه جذابیت به وجود میآورند. نکته مهم این است که در منطقه ویژه خلیج فارس، واردات ماشین آلات، تجهیزات و قطعات مورد نیاز برای احداث یک واحد تولیدی کاملا از پرداخت عوارض و سود گمرکی معاف است. در نتیجه، سرمایه گذاری در این منطقه به خصوص نسبت به سرزمین اصلی، با توجه به هزینه پایین واردات ماشین آلات، کم هزینه تر انجام می شود.

 

با توجه به تغییر رویکرد اقتصادی کشور به سمت  اقتصاد  غیرنفتی، منطقه ویژه خلیج فارس چه نقش اساسی ای را می تواند در این خصوص ایفا کند؟

در سال 1389 که تحریمهای  سازمان ملل  بر کشور تحمیل شد، حدود 5/2 میلیارد دلار صادرات از طریق منطقه ویژه خلیج فارس صورت گرفت. از این میزان حدود 2/1 میلیارد  دلار  آن مربوط به صادرات محصولات شرکت هایی بود که در منطقه ویژه خلیج فارس استقرار داشتند. اگر رقم یادشده در آن زمان را با صادرات غیرنفتی کل کشور مقایسه کنیم، مشخص می شود که منطقه ویژه خلیج فارس در آن مقطع زمانی سهم بسزایی در صادرات غیر نفتی کشور ایفا کرده بوده است. امکان استقرار صنایع کوچک و بزرگ بسیاری در منطقه ویژه خلیج فارس وجود دارد و در عین حال، شرکت های مستقر در این منطقه، که عمدتا رویکرد صادراتی دارند، طرحهایی توسعهای در راستای افزایش تولید و تکمیل زنجیره تولید دارند. به این ترتیب، منطقه ویژه خلیج فارس این پتانسیل را دارد تا سهم خود را در توسعه اقتصاد غیرنفتی افزایش دهد.

پیش بینی می شود که امسال حدود 5/3 تا 4 میلیون تن فولاد در منطقه ویژه خلیج فارس تولید شود و بر اساس برنامه ریزی ها، قرار است این منطقه محل استقرار تولید 10 میلیون تن فولاد باشد. وقتی که تولید  فولاد  در این مقیاس انجام شود، قطعا بخش عمدهای از آن صادر خواهد شد که به توسعه صادرات غیرنفتی کشور و افزایش سهم صنایع معدنی در اقتصاد کمک زیادی خواهد کرد. ضمن اینکه استقرار صنایع بزرگ منجر به توسعه اشتغال، هم در استان هرمزگان و هم در کل کشور، خواهد شد.

در شرایط سخت تحریمی، منطقه ویژه خلیج فارس رسالت خود را در خصوص افزایش صادرات و  اشتغال  به خوبی انجام داده است، اما باز هم می توان شاهد بهبود سرمایه گذاری و تولید در این منطقه بود. به همین دلیل، باید زیرساخت ها را متناسب با چشمانداز منطقه ویژه خلیج فارس توسعه داد تا میزان تولید و سرمایه گذاری نیز افزایش یابد.

چه زیرساخت هایی در منطقه ویژه خلیج فارس باید ایجاد شوند که با فعالسازی آنها بتوان رونق اقتصادی را دوچندان ساخت؟

مهم ترین اصل در رونق اقتصادی منطقه ویژه خلیج فارس توسعه زیرساخت هاست. یکی از مهم ترین زیرساخت های دارای اولویت در این منطقه، برق است. از سال گذشته مذاکراتی برای تولید هفتصد مگاوات برق در منطقه انجام شده است. باید توجه داشت که برای صنایع انرژی بَر مانند فولاد و آلومینیوم، برق یکی از زیرساخت های حیاتی تلقی می شود و اگر بتوانیم میزان برق مورد نیاز را تامین و یا پست های  برق  را در منطقه برقرار کنیم، زمینه اصلی برای تولیدات صنایع انرژی بَر فراهم می شود.

خوشبختانه از نظر تامین گاز، با توجه به عبور خط لوله گاز به منطقه ویژه خلیج فارس، مشکلی وجود ندارد؛ ضمن اینکه تامین آب نیز در حال حاضر امکانپذیر است. با این حال، برای توسعه این زیرساخت نیز در حال مذاکره برای انتقال پساب تصفیه خانه بندرعباس به منطقه ویژه خلیج فارس هستیم. این پروژه هم از نظر اقتصادی و هم از نظر زیست محیطی بسیار مهم است؛ زیرا از یک سو فاضلاب شهر بندرعباس وارد دریا و موجب آلودگی سواحل استان می شود و از سوی دیگر، باید توجه داشت که کشور ما آب و هوای خشک دارد و جزو کم آب ترین کشورهای  جهان  محسوب می شود و از این رو، کمبود منابع آبی با توجه به گسترش صنایع و شهرها قابل لمس است. به همین دلیل، صنایع باید تلاش کنند که از منابع جایگزین آب همچون پساب شهرها استفاده کنند؛ زیرا پساب یک منبع پایدار محسوب می شود و می توان با هدایت آن به سمت صنایع، به خوبی از این منبع استفاده کرد.

منطقه ویژه خلیج فارس به دنبال آن است که از طریق تشکیل کنسرسیوم میان شرکت های مستقر، انتقال پساب بندرعباس به منطقه صورت گیرد تا آب مورد نیاز این صنایع تامین شود. در حال حاضر، تخمین زده می شود که 80 هزار متر مکعب در روز پساب در تصفیه خانه بندرعباس وجود داشته باشد که با انتقال آن به منطقه ویژه خلیج فارس، بخش عمدهای از نیاز صنایع برطرف می شود.

تاثیر منطقه ویژه خلیج فارس را بر اقتصاد استان هرمزگان و معیشت مردم چگونه ارزیابی میکنید؟

مزایای استقرار صنایع بزرگ در منطقه ویژه و استان هرمزگان بر کسی پوشیده نیست. استقرار صنایع بزرگ در منطقه ویژه منجر به افزایش تولید شده است و هرچه میزان تولید بیشتر شود، اشتغال در کشور توسعه خواهد یافت. ضمن اینکه با افزایش تولید، قیمت ها در کشور متعادل خواهد شد. طبعا اشتغال ناشی از توسعه صنایع، بسیار گسترده تر و پایدارتر از اشتغال در سایر حوزههاست.