سوختن جنگل های زاگرس در آتش + تصاویر تلخ از سوختن حیوانات
این چندمین روز است که بخشی از منابع طبیعی و جنگل‌های ایران در بیش از سه استان کشور از جمله فارس، کهگلیویه و بویر احمد، خوزستان و بوشهر طعمه حریق شده است. حریقی که در نبودِ بالگردها و تجهیزات اطفای حریق حتی به مناطق حفاظت‌شده نیز گسترش یافته است.
مناطق حفاظت‌شده خائیز جنگل های زاگرس از ظهر روز جمعه در آتش می‌سوزد، اما جز محیط‌بانان که با دست خالی از بلوط‌های زاگرس دفاع می‌کنند، بالگردی برای نجات نیامده یا اگر آمده کار را نیمه‌تمام گذاشته است. مسئولان عدم تخصیص بودجه لازم برای هزینه‌کرد بنزین بالگردها را دلیل بر این ماجرا می‌دانند و گسترش آتش از استانی به استان دیگر را به گردن کم‌کاری مسئولان استان دیگر می‌اندازند. با این حال اما تشکل‌های مردم‌نهاد و فعالان محیط‌زیست راه دیگری را برگزیده‌اند و در یک اقدام تازه قصد دارند تا شکایتی در مراجع قضایی برای متولیان اطفای حریق باز کنند. چندین روز است که از سوختن بخشی از جنگل های زاگرس گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد می‌گذرد و این آتش جنگل های زاگرس علاوه بر اینکه به بخشی از استان فارس گسترش پیدا کرده، حالا بخشی از مناطق حفاظت‌شده خائیز جنگل های زاگرس در 2 استان کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان نیز گرفتار آتش شده‌اند.
به گزارش شمانیوز به نقل از ابتکار: محمد داس‌مه، دبیر کمیته حقوقی انجمن دوستداران طبیعت و محیط‌زیست استان خوزستان و از وکلای محیط‌زیستی استان درباره آتش افتاده به جان مناطق حفاظت‌شده خائیز می‌گوید: «آتش از ساعت 3 بعدازظهر در منطقه آزاد آغاز شده و روی سطح زمین بوده و به منطقه حفاظت‌شده خائیز در حوزه شهرستان بهبهان می‌رسد و آتش از تنگه شیخ و چمران به سمت چاه ریگک و از ارتفاعات به سمت شهرستان دهدشت و روستای آب‌کاسه و از طرف دیگر به سمت پادوک (حدفاصل گچساران و دهدشت) گسترده شده است. چندین هزار هکتار در بهبهان و چندین هزار هکتار
در دهدشت در سایه بی‌کفایتی مسئولان سوخته و تا این لحظه که با شما صحبت می‌کنم خبری از بالگرد آبپاش نیست. حتی یک دمنده و آتش‌کوبی نداریم.»
او ادامه می‌دهد: «اگر دمنده و آتش‌کوب داشتیم، آتش که در پایین دست و روی سطح زمین بود می‌توانستیم آن را مهار کنیم ولی متاسفانه اهمال‌کاری مسئولان سبب شد که آتش وسعت گیرد و به منطقه حفاظت‌شده خائیز برسد.» او می‌گوید: «در حالی که آتش با سرعت منطقه حفاظت‌شده خائیز را از بهبهان تا دهدشت درمی‌نوردد، فرماندار وعده داده صبح بالگرد می‌آید. همه نظاره‌گر هستند. فارغ از حتی یک آتش‌کوب یا دمنده. آتش برای یک لحظه خاموش نشده است.»
داس‌مه از جمله کسانی است که با انتشار تصاویری از یک محیط‌بان، از خطراتی که جان محیط‌بانان مناطق درگیر با آتش را تهدید می‌کند خبر می‌دهد. او در توئیتی نوشته است: «علی آتش‌دان محیط‌بان منطقه حفاظت‌شده خائیز که از ارتفاع در موقع اطفای حریق پرت شده و به طرز معجزه‌آسایی زنده مانده است.»
ساعت 6 بعدازظهر روز گذشته اما محمد داس‌مه از اعزام بالگردها به منطقه حفاظت‌شده خائیز خبر داد. او گفت: «در کمال تاسف بالگردی که به بهبهان اعزام شده بود صرفا دو سرویس 8 نفره را به ارتفاعات منتقل کرد و با متغذر شدن به اینکه سوخت ندارد منطقه را ترک کرد.»
جنگل‌های کشور 3سال است که پاسوز پرداخت‌نشدن مطالبات وزارت دفاع از سازمان برنامه و بودجه شده و این مشکل حالا در عدم حضور بالگردها در اطفای آتش مناطق حفاظت‌شده نمایان شده است.
علی عباس‌نژاد فرمانده یگان حفاظت جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در گفت‌وگوی روز چهارشنبه هفتم خردادماه در برنامه مثبت سلامت این ماجرا را اینکه شرح داده است: «قانون این را تصریح کرده است که وزارت دفاع و نیروهای مسلح در بحث آتش‌سوزی باید به کمک سازمان جنگل‌ها و مراتع بیایند.
به همین منظور سال 1395 توافق‌نامه سه‌جانبه‌ای بین وازرت جهاد، وزارت دفاع، وزارت کشور و سازمان مدیریت بحران تنظیم شده است که براساس آن 16 پایگاه برای این امر تجهیز شود. این کار انجام شده و وزات دفاع بالگرد و امکاناتی را برای اطفای حریق تدارک دیده است. از آنجا که وزارت دفاع بالگرد ندارد پس باید با نیروی انتظامی، هلال‌احمر، سپاه، هوانیروز و حتی وزارت نفت قرارداد همکاری ببندند. آیا نباید در سازمان برنامه و بودجه و دولت بودجه‌ای برای هزینه این کار در نظر گرفته شود؟»
او گفته: «در سال گذشته جلسه‌ای بود و برآورد شد که حداقل 30 میلیارد تومان برای تهیه تجهیزات مهار آتش‌سوزی موردنیاز است. بیش از 10 دستور از معاون اول رئیس‌جمهوری برای پرداخت هزینه 30 میلیارد تومان موجود است. همچنین در سال گذشته در هیئت دولت نیز مصوب شده است که 20 میلیارد تومان این بودجه پرداخت شود اما در برنامه و بودجه این کار انجام نشد.»
حالا او معتقد است که در سازمان برنامه و بودجه دست عمدی در کار است که در بحث اطفای حریق به خوبی عمل نکنیم. از همین روست که برخی از فعالان مدنی در شبکه‌های اجتماعی خواهان این شده‌اند که بخشی از بودجه 1000000 میلیون ریالی بودجه برای سال 99 که برای حفظ جنگل‌های زاگرس اختصاص یافته به خرید بالگرد اختصاص داده شود.
یوسف فرهادی‌بابادی، فعال محیط‌زیست که آغازکننده کمپین مطالبه‌گری برای خرید هواپیماهای آبپاش برای اطفای حریق در جنگل‌های زاگرس است، می‌گوید: «یکی از نقدهایی که به برخی از جریان‌ها وارد است تقلیل مفهوم «دفاع از سرزمین» به «دفاع از مرزهای جغرافیایی کشور» است.
این نگاه تقلیل‌گرایانه با کمک نگاه‌های شوینیستی (افراط در وطن‌پرستی) توانسته است طرفداران چند آتشه را نیز کسب کند اما برای یک فعال محیط‌زیست خصوصا کنشگر زاگرس مهربان، مفهوم دفاع از سرزمین با مفهوم «پایداری سرزمین» پیوندی ناگسستنی دارد.
از این رو تلاش‌های نیروهای مسلح در مرزها نمی‌تواند ما را از نقد اهمال‌ها و کم‌کاری‌های این نیرو که به ناپایداری سرزمینی درون مرزها می‌انجامد معاف کند.»
او ادامه می‌دهد: «بحثی که این روز‌ها به یکی از خبرهای دلخراش ایران تبدیل شده و گویا با آغاز فصل گرما ادامه خواهد داشت آتش‌سوزی‌های جنگل است که نمونه اخیر آن در آتش‌سوزی‌های جنگل‌های ایلام و کهگیلویه و بویر احمد قابل مشاهده است. اما دردناک‌تر از این جنگل‌سوزی‌ها، اهمال‌ها و قصورهایی است که از طرف دستگاه‌های مسئول در اطفای حریق قابل مشاهده است.»
این فعال محیط‌زیست می‌افزاید: «جنگل‌های زاگرس با وسعت بیش از پنج‌میلیون هکتار یکی از مهم‌ترین رویشگاه‌های ایران هستند که تامین چهل درصد آب کشور، تنوع زیستی جانوری و گیاهی بالا، اهمیت در تعدیل آب‌و‌هوا و اثرات اقلیمی، حفظ منابع خاک و جلوگیری از فرسایش از جمله کارکردهای این جنگل‌ها است.
بر اساس مطالعات انجام‌شده ۱۰ تا ۳۰درصد معیشت خانوارهای روستایی در زاگرس نیز به این جنگل‌ها وابسته است. جنگل‌هایی که هر ساله یا با آتش‌سوزی از بین می‌روند یا با سدسازی؛ در حال حاضر به‌طور میانگین در منطقه زاگرس هرکدام از سدها حدود 2 هزار هکتار از رویشگاه‌های جنگلی را با قرارگیری در دریاچه سدها تخریب کرده است، علاوه بر آن جاده‌های دسترسی در زمان احداث سد، به تخریب‌ها افزوده است.»
فرهادی‌بابادی با اشاره به وظیفه فعالان محیط‌زیست و فرزندان زاگرس مهربان می‌گوید: «آیا ما به عنوان دغدغه‌مندان واقعی زاگرس مهربان از تمامی ظرفیت‌های قانونی برای صیانت از جنگل‌های زاگرس استفاده کرده‌ایم. در موضوع آتش‌سوزی‌های جنگل‌های کشور خاصه جنگل‌های زاگرس شاهد اهمال وزارت دفاع در مهار آتش‌سوزی‌های زاگرس هستیم؛ اهمال‌کاری‌هایی که بعضا به پرداخت نشدن بودجه وزارت دفاع در مهار آتش‌سوزی‌های قبلی توسط این نیرو بازمی‌گردد. اما آیا این گلایه‌های اقتصادی و موانع بروکراتیک می‌تواند دلیلی باشد برای عدم واکنش
به‌موقع نیروهای مسلح در برابر مهار آتش‌سوزی؟»
به گفته او، ماده ۴۷ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع و تبصره آن پاسخی است به این پرسش. ماده‌ای که براساس آن، هر کس در جنگل عمداً آتش‌سوزی ایجاد کند به حبس مجرد از 3 تا 10 سال محکوم خواهد شد و در موقع آتش‌سوزی در جنگل‌ها کلیه ماموران دولتی موظفند با کلیه وسایل ممکنه دولتی و شهرداری که در اختیار دارند در آتش‌نشانی کمک کنند.
حال با وجود این قوانینی که البته نتوانسته به در امان ماندن بلوط‌های ایران از آتش جلوگیری کند، باید سکوت تشکل‌های محیط‌زیستی را نیز اضافه کرد. سکوتی که به اعتقاد یوسف فرهادی، فعال محیط‌زیست، باید شکسته شود. حالا که مراتع طبیعی و جنگل‌های بیش از 3 استان ایران درگیر آتش شده‌اند، فعالان محیط‌زیست خوزستان دست به کار شده‌اند تا در دادسرا شکایتی تنظیم کنند.
حالا اما داس‌مه، وکیل پایه یک دادگستریی خبر داده است که روز شنبه اولین شکایت تنظیم و به مراجع قضایی ارائه خواهد شد.
او می‌گوید: «شواهدی وجود دارد که حکایت از اهمال‌کاری مسئولان در اطفای این حریق دارد.»
او ادامه می‌دهد: «آتش دیروز ساعت 3 ظهر در مرتع برخی از دامداران بوده است و براساس اظهارات یکی از نیروهای منابع طبیعی این آتش را می‌شد با اندک تجهیزاتی خاموش کرد و کوتاهی دستگاه‌های متولی باعث شد که این آتش به چاه‌ریگک، تنگه‌شیخ و ارتفاعات آب‌کاسه یعنی از مناطق آزاد به مناطق حفاظت‌شده هم در بهبهان و هم در کهگیلویه و بویراحمد رسید.
برحسب اظهارات فرمانده کهگیلویه و بویراحمد، بهبهان در اطفای حریق کم‌کاری کرده است. لذا چون ضمانت اجرای کم‌کاری در تبصره ذیل ماده 47 جرم تلقی می‌شود، ما شکایتی را در دادسرای عمومی انقلاب بهبهان مطرح می‌کنیم که پس از کشف حقیقت و اتمام تحقیقات مقدماتی مقصران و مدیران و دستگاه‌هایی که در اطفای این حریق کم‌کاری کرده‌اند مشخص شود.»