بیماری لوپوس چیست ؟ + علائم اولیه
علائم بیماری لوپوس معمولاً خود را در ابتدای دوران بزرگسالی نشان می‌دهد. بنابراین هر فردی که در سنین نوجوانی تا اوایل دهه‌ی سی زندگی خود قرار دارد، می‌تواند به این بیماری مبتلا شود.
لوپوس (Lupus) یک بیماری خودایمنی است که علاوه بر التهاب و تورم، نشانه‌های زیاد دیگری هم دارد. نشانه‌های بیماری لوپوس در افراد مختلف متفاوت است و هر فرد بیمار به شکلی خاص با این عارضه دست به گریبان خواهد بود. برخی از افراد تنها علائم خفیف این بیماری را دارند و برخی دیگر بسیاری از علائم وخیم این بیماری را نشان می‌دهند. علائم بیماری لوپوس در بسیاری از افراد به سرعت ظاهر شده و بعد از مدتی بهبود پیدا می‌کنند، بنابراین معمولاً علائم بیماری لوپوس به راحتی نادیده گرفته می‌شوند.
از آن‌جایی که نشانه‌های اولیه این بیماری در بیماری‌های دیگر هم دیده می‌شوند، بروز آن‌ها در بدن به معنی ابتلای فرد به بیماری لوپوس نیست.
علائم اولیه‌ی بیماری لوپوس
علائم اولیه‌ی بیماری لوپوس عبارتند از:
- خستگی
- تب
- ریزش مو
- بثورات پوستی (rash)
- مشکلات ریوی
- مشکلات کلیوی
- التهاب مفاصل
- مشکلات گوارشی
- مشکلات تیروئیدی
- خشکی دهان و چشم‌ها
1- خستگی
90 درصد افراد مبتلا به لوپوس احساس خستگی بیش از حد را به پزشک معالج خود گزارش می‌دهند. برخی از افراد چرت کوتاه عصرگاهی را برای رفع خستگی خود انتخاب می‌کنند، ولی خوابیدن بیش از حد در عصر در نهایت به بی‌خوابی (insomnia) در شب می انجامد.
اگر فرد در طول روز فعال باشد و فعالیت‌های روزانه‌ی خود را به درستی انجام دهد، می‌تواند سطح انرژی بدن خود را در سطح مناسبی قرار دهد. البته رسیدن به این هدف چندان ساده نیست و فرد باید برای رسیدن به این هدف بسیار تلاش کند. اگر فرد بیش از حد احساس خستگی کند، بهتر است که با پزشک معالج خود مشورت کند. برخی از عواملی که باعث ایجاد خستگی بیش از حد شده اند، به راحتی قابل درمان هستند.
2- تب بدون علت مشخص
یکی دیگر از علائم بیماری لوپوس که در مراحل اولیه ظاهر می‌شود تب خفیف بدون داشتن علت مشخص است. فرد معمولا بین 36.9 درجه سانتی گراد تا 38.3 درجه سانتی گراد تب می‌کند و از آن‌جایی که درجه تب خفیفی دارد، احساس نیاز برای مراجعه به پزشک ندارد. افراد مبتلا به لوپوس به صورت مرتب این نوع از تب را تجربه می‌کنند.
تب خفیف می‌تواند نشانه‌ای از وجود التهاب یا عفونت باشد. اگر فرد مرتب تب خفیف داشته باشد، باید هر چه سریع‌تر به پزشک معالج خود مراجعه کند.
3- ریزش مو
موهای کم پشت معمولا از جمله علائم بیماری لوپوس هستند که در مراحل اولیه‌ی این بیماری دیده می‌شوند. ریزش مو ناشی از التهاب پوست سر است. برخی از افراد مبتلا به لوپوس در حجم و اندازه‌ی زیادی موی خود را از دست می‌دهند و شدت ریزش مو در افراد دیگر به آهستگی خواهد بود.
علاوه بر موی سر، موی ابرو، موی ریش، موی بدن و مژه‌ی افراد مبتلا به لوپوس هم می‌تواند دچار ریزش شود. از طرفی افراد مبتلا به لوپوس مشکلی به نام موی لوپوسی (lupus hair) را تجربه خواهند کرد که در آن مو از حالت عادی آن شکننده تر خواهد بود.
اگر لوپوس درمان شود، در نهایت موی تازه به جای موی از دست رفته رشد خواهد کرد ولی اگر روی سر فرد ضایعه‌ایی پوستی ایجاد شود، موی از دست رفته احتمالاً دیگر رشد نخواهد کرد.
4- ضایعات و دانه‌های پوستی
یکی از آشکار ترین علائم بیماری لوپوس بثورات پوستی است که به شکل و ظاهر یک پروانه بر روی تیغه‌ی بینی و هر دو گونه ظاهر می‌شوند. چیزی در حدود ۵۰ درصد افراد مبتلا به لوپوس این بثورات پوستی را بر روی سطح بدن خود تجربه می‌کنند. این بثورات می‌تواند ناگهان و یا در هنگام قرار گیری در معرض آفتاب ظاهر شوند. گاهی هم این بثورات قبل از شدت یافتن باقی علائم بیماری لوپوس ظاهر می‌شوند.
از طرفی لوپوس باعث ایجاد ضایعاتی در سایر نقاط بدن می‌شود که باعث ایجاد احساس خارش نمی‌شوند. در موارد نادر لوپوس می‌تواند باعث ایجاد کهیر (hives) در بدن شود. بسیاری از افراد مبتلا به لوپوس به نور خورشید و حتی نورهای مصنوعی بسیار حساس هستند. در مواردی نوک انگشتان دست و پای افراد مبتلا بی رنگ خواهد شد.
5- مشکلات ریوی
التهاب ریوی از جمله دیگر علائم بیماری لوپوس است. ریه‌ها ملتهب شده و تورم ناشی از این التهاب حتی به رگ‌‌های ریوی هم سرایت می‌کند، حتی در مواردی این التهاب دیافراگم را هم درگیر می‌کند. همه‌ی این مشکلات درد بسیار زیادی را در هنگام تنفس در قفسه‌ی سینه ایجاد خواهد کرد. از این عارضه تحت عنوان درد سینه‌ی پلوریت یا التهاب پرده‌ی جنب (pleuritic chest pain) یاد می‌شود.
با گذشت زمان مشکلات تنفسی ناشی از بیماری لوپوس به کاهش حجم ریه خواهد انجامید. دردهای سینه‌ی مداوم و نفس کم آوردن از جمله علائم این مشکل هستند. ماهیچه‌های تشکیل دهنده‌ی دیافراگم بسیار ضعیف شده و در تصاویر سی‌تی اسکن بالاتر از حالت عادی دیده خواهند شد.
6- التهاب کلیوی
فرد مبتلا به لوپوس به نوعی خاص از التهاب کلیوی تحت عنوان نفریت (nephritis) مبتلا خواهد شد. این التهاب اجازه نمی‌دهد که کلیه‌ها به آسانی مواد سمی و اضافی را از خون فیلتر کنند. معمولاً 5 سال بعد از شروع بیماری لوپوس، فرد به نفریت مبتلا خواهد شد.
علائم این التهاب کلیوی عبارتند از:
- ورم پا
- فشار خون بالا
- خون در ادرار
- ادرار تیره
- تکرر ادرار خصوصاً در شب
- درد پهلوها
علائم اولیه ممکن است قابل توجه نباشند، بنابراین لازم است که کلیه‌ها بعد از ابتلای فرد به لوپوس به دقت تحت نظر باشند. اگر التهاب کلیوی درمان نشود در نهایت منجر به end-stage renal disease (ESRD) خواهد شد.
7- مفاصل دردناک و متورم
التهاب می‌تواند باعث درد، خشکی، بی‌حسی و تورم مفاصل به خصوص در صبح شود. این مشکل در ابتدا خفیف است و به تدریج بدتر خواهد شد. اگر داروهای مسکن معمول در این مورد اثربخش نباشند فرد باید به پزشک مراجعه کند. پزشک بررسی می‌کند که این مشکل مفصلی در نتیجه‌ی لوپوس رخ داده یا آرتریت و التهاب مفاصل (arthritis) عامل آن است.
8- مشکلات گوارشی
برخی از افراد مبتلا به لوپوس به تناوب سوزش سر دل (heart burn) و رفلاکس اسیدی معده (acid reflux) و دیگر مشکلات گوارشی را تجربه می‌کنند.
برخی داروهای آنتی اسیدی که بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک می‌توان به آن‌ها دسترسی پیدا کرد، برای درمان علائم نه چندان حاد بیماری لوپوس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اگر فرد مبتلا به تناوب از سوزش سر دل و رفلاکس اسیدی معده شکایت داشته باشد، به او توصیه می‌شود که مقدار غذای خود را کم کرده و از مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار خودداری کند. از طرفی فرد نباید بلافاصله بعد از خوردن غذا دراز بکشد. اگر این علائم ادامه داشته باشند، فرد باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند.
9- مشکلات تیروئیدی
ابتلای افراد مبتلا به لوپوس به بیماری تیرووئید خود ایمنی عارضه‌ی شایعی است. تیروئید مسئول کنترل متابولیسم بدن است. اگر تیروئید به درستی کار خود را انجام ندهد اندام‌های مهم و حیاتی بدن هم‌چون مغز، قلب، کلیه و کبد نمی‌توانند به درستی کار خود را انجام دهند. از طرفی مشکلات تیروئیدی می‌تواند باعث کاهش و افزایش وزن، خشکی پوست و مو و تغییر خلق و خو شود.
زمانی که غده‌ی تیرویید به اندازه‌ی کافی کار خود را انجام ندهد، فرد به کم کاری تیرویید یا هیپوتیروئیدیسم (hypothyroidism) مبتلا خواهد شد. برعکس اگه این غده بیش از اندازه فعال شود، فرد به پرکاری تیرویید یا هاپیرتیروئیدیسم Hyperthyroidism مبتلا خواهد شد. برای اینکه سرعت متابولیسم بدن به حالت طبیعی خود برگردد، فرد درمان‌های مورد نیاز را دریافت خواهد کرد.
10- خشکی دهان و چشم‌ها
اگر فرد به لوپوس مبتلا باشد، احتمالاً این نشانه‌ی معروف بیماری را تجربه کرده است. علت این است که بسیاری از افراد مبتلا به لوپوس از سندروم شوگرن (Sjogren’s disease) – نوعی بیماری خود ایمنی – هم رنج می‌برند.
در سندروم شوگرن غدد اشکی و غدد بزاقی عملکرد درست خود را از دست داده و سلول‌های لنفوسیت‌ها (lymphocytes) در این غدد تجمع می‌کنند. برخی زنان مبتلا به لوپوس و سندروم شوگرن از خشکی پوست و ناحیه‌ی تناسلی هم شکایت می‌کنند.
سایر علائم بیماری لوپوس
لیست علائم بیماری لوپوس بسیار طولانی است. آفت دهانی، گره‌های لنفی بزرگ شده، درد عضلانی، درد سینه، پوکی استخوان و افسردگی از دیگر علائم بیماری لوپوس هستند.
در موارد نادر کم خونی، سرگیجه و تشنج از جمله علائم این بیماری هستند. خوشبختانه همه‌ی علائم گفته شده در همه‌ی افراد رخ نمی‌دهد، در حالی که یک علامت جدید از بیماری ظاهر می‌شود، علامت دیگر از بین می‌رود.
منبع : هلث لاین