تعداد متخصصان ایرانی مقیم آمریکا؛ از ادعا تا واقعیت

به گزارش خبرنگار شمانیوز و به نقل از بنیاد ملی نخبگان؛ با توجه به حساسیت نگاه جامعه به موضوع مهاجرت مغزها و نخبگان و نقش مهم این موضوع در نظام انگیزشی کشور، همواره موضوع مهاجرت متخصصان و محققان یکی از پاشنه‌های آشیل برای حاشیه‌سازان و مغالطه‌گران بوده و براساس آن ادعاهای بی‌منبع و نادرستی را مطرح کرده‌اند.

در یکی از این ادعاهای مطروحه، عنوان شده است:  طبق آمار صندوق بین‌المللی پول هم‌اکنون بیش از ۲۵۰ هزار مهندس و پزشک ایرانی در آمریکا هستند. طبق آمار رسمی اداره گذرنامه، در سال ۸۷ روزانه ۱۵ کارشناس ارشد، ۴ دکترا و سالانه ۵۴۷۵ نفر لیسانس از کشور مهاجرت کردند.

این ادعا در حالی مطرح می‌شود که صندوق بین‌المللی پول در هیچ گزارشی به این داده‌ها در خصوص ایران اشاره نکرده است. تنها در گزارشی که در سال ۱۹۹۸ توسط این صندوق منتشر شده است، تعداد ایرانیان با تحصیلات دانشگاهی در آمریکا ۱۰۵ هزار نفر ذکر شده است که از عدد ادعا شده برای پزشکان و مهندسان در این کشور کمتر است.

از سوی دیگر، بنا بر آمار مؤسسه سیاست‌گذاری مهاجرت آمریکا وMedicus Firm در سال ۲۰۱۵، ۲۵۴۰۰۰پزشک و جراح مهاجر در امریکا مشغول به کار بوده‌اند، در این میان حدود ۹۰۰۰ پزشک و جراح مهاجر ایرانی بوده‌اند. علاوه بر آن، آماری از تعداد ایرانیان شاغل در علوم و مهندسی در آمریکا در دست نیست.

بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۰، در آمریکا ۵۰.۹ درصد از مهاجران ایرانی در آمریکا حائز مدرک لیسانس و یا بالاتر بوده‌اند. همچنین در سال ۲۰۰۰، نرخ مشارکت مهاجران ایرانی در بازار کار آمریکا ۶۳ درصدبوده است و  ۵۱.۸ درصد از شاغلین ایرانی در امریکا در  مشاغل مدیریت و مشاغل حرفه‌ای، ۲۷.۵ درصد در مشاغل مرتبط با فروش و مشاغل دفتری و ۹ درصد در مشاغل خدماتی مشغول به فعالیت بودند.

علاوه بر آنچه از نظر رفت، اداره آمار آمریکا تعداد ایرانیان در این کشور را در سال ۲۰۱۷ ، ۳۹۵۵۹۳ تخمین زده است.  به این ترتیب می‌توان تعداد کل ایرانیان تحصیل‌کرده در آمریکا را در سال ۲۰۱۷ در حدود ۲۰۰ هزار نفر تخمین زد. همچنین با استفاده از آمار سرشماری سال ۲۰۰۰ و تخمین جمعیت سال ۲۰۱۷ تعداد شاغلین ایرانی در همۀ مشاغل مدیریتی و حرفه‌ای را می‌توان حداکثر ۱۲۹ هزار نفر تخمین زد.

صندوق بین‌المللی پول نیز در هیچ گزارشی به این داده‌ها در خصوص ایران اشاره نکرده است؛ تنها در گزارشی که در سال ۱۹۹۸ توسط این صندوق منتشر شده، تعداد ایرانیان با تحصیلات دانشگاهی در آمریکا ۱۰۵ هزار نفر ذکر شده است که از عدد ادعا شده برای پزشکان و مهندسان در این کشور کمتر است.

بنا بر آمار و اطلاعات منتشرشده از سوی موسسه سیاست‌گذاری مهاجرت آمریکا در سال ۲۰۱۵، ۶۵۶۰۰۰ پزشک و جراح در ایالات ‌متحده مشغول به کار بوده‌اند که از این تعداد ۲۵۴۰۰۰ نفر مهاجر هستند. مطابق با آمار Medicus Firm، بنگاهی که پزشکان را برای مشاغل تخصصی استخدام می‌کند از ۲۵۴,۰۰۰ پزشک و جراح مهاجر در ایالات ‌متحده آمریکا حدود ۹۰۰۰ نفر از این پزشکان از ایران ، ۳۵۰۰ نفر از سوریه و بیش از ۱۵۰۰ نفر از عراق هستند.

طبق آمار بنیاد ملی علوم آمریکا در سال ۲۰۱۸، تعداد ایرانیانی که در بازه زمانی ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵ موفق به دریافت ویزای تحصیلی در زمینه‌های علوم و مهندسی در مقطع دکترا شده‌اند، تنها ۳۰۶۳ نفر است.

با توجه به تعداد ۹۰۰۰ نفری پزشکان و جراحان ایرانی در آمریکا، سهم ۱۳۰۱۰۰۰ نفری دیگر کشورهای آسیایی از تعداد مهندسان و دانشمندان بازارکار آمریکا که مشخص نیست چه تعداد آن مربوط به کشور ایران است و همچنین تعداد نه‌چندان قابل‌توجه ایرانیانی که در بازه زمانی ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵ موفق به دریافت ویزای موقت تحصیلی آمریکا در مقطع دکترا شده‌اند؛ بعید به نظر می‌رسد که آمار ارائه‌شده ۲۵۰۰۰۰ هزار نفری از مهندسان و پزشکان ایرانی مقیم آمریکا مبنای علمی داشته باشد.

بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۰، در آمریکا ۵۰.۹ درصد از مهاجران ایرانی در آمریکا حائز مدرک لیسانس و یا بالاتر بوده‌اند. همچنین در سال ۲۰۰۰، نرخ مشارکت مهاجران ایرانی در بازار کار آمریکا ۶۳ درصد بوده است و  ۵۱.۸ درصد از شاغلین ایرانی در امریکا در  مشاغل مدیریت و مشاغل حرفه‌ای، ۲۷.۵ درصد در مشاغل مرتبط با فروش و مشاغل دفتری و ۹ درصد در مشاغل خدماتی مشغول به فعالیت بودند. اداره آمار آمریکا تعداد ایرانیان در این کشور را در سال ۲۰۱۷ ، ۳۹۵,۴۲۹ تخمین زده است.

به این ترتیب می‌توان تعداد کل ایرانیان تحصیل‌کرده در آمریکا را در سال ۲۰۱۷ در حدود ۲۰۰ هزار نفر تخمین زد. همچنین با استفاده از آمار سرشماری سال ۲۰۰۰ و تخمین جمعیت سال ۲۰۱۷ تعداد شاغلین ایرانی در همۀ مشاغل مدیریتی و حرفه‌ای را می‌توان حداکثر ۱۲۹ هزار نفر تخمین زد.

همچنین شواهدی مبنی بر انتشار آمار و اطلاعات مهاجرتی از سوی اداره گذرنامه وجود ندارد.