بازار مد در خدمت تجمل گرایی

در شرایط فعلی که جامعه ایران با نوعی از خود بیگانگی و آشفتگی در نوع پوشش و حجاب مواجه بوده و شبکه‌های ماهواره ای و تبلیغاتی در این عرصه یکه تازی می‌کنند، باید توجه بیشتری به الگو پردازی و طراحی لباس داخلی شده و با عرضه آن در بازار لباس امکان توسعه فرهنگی در حوزه جلوگیری از تجمل گرایی و مد گرایی بیش از پیش پدید آورد. خلاء طراحی و تولید لباس مناسب برای جوانان در داخل و قاچاق پوشاک از خارج کشور و همچنین مافیایی شدن بازار فروش، همگی دست به دست هم داده تا به ندرت بتوان لباسی منطبق بر فرهنگ و ارزش‌های مذهبی و عرفی در بازار یافت. به نظر می‌رسد آنچه که برای فعالان اقتصادی در حوزه پوشاک اهمیت اول را دارد، تنها درآمد زایی بیشتر و کسب سود بوده و کمتر توجهی به عواقب ناگوار بازار آشفته داخلی دارند. از طرفی دیگر مسئولان فرهنگی کشور آن طور که باید برای تنظیم بازار و جلوگیری از این هرج و مرج فرهنگی، اقدام مقتضی صورت نداده اند. مقوله نوع پوشش در تجمل گرایی، یک مقوله زنجیره ای و سلسه وار بوده که بسیاری از متغیرها در طول این فرایند اثرگذار خواهند بود. دلایل و زمینه های تجمل گرایی در لباس مولفه‌های متعددی برای گرایش جوانان به مد و پوشش‌های غربی وجود دارد که بدون توجه به آنها نمی‌توان نوع پوشش را تغییر داد. چرایی گرایش جوانان بیش ار هر چیز به نیازهای درونی افراد باز می‌گردد و حتی اگر خانواده و یا مدارس به بهتربن نحو هم عمل کنند اما نیاز‌ها مورد توجه قرار نگیرد باز هم دچار خلاء در این زمینه خواهیم بود. بازار مد در خدمت تجمل گرایی استقلال طلبی، تنوّع دوستی، هیجان خواهی، نقد گذشته و نوگرایی از جمله ویژگی‌های دوران جوانی است. تمایل به امروزی شدن و نوگرایی به درجات مختلف در هر نوجوان وجود دارد و گواه نیاز وی به شکستن قالب‌های موجود، فاصله گرفتن از هنجارهای پیشین و رسیدن به هویتی متمایز از کسانی که پیش از او بوده اند و همچنین گرایش به فاصله گرفتن از والدین است. این نیاز، زمانی که نمود بیرونی به خود می‌گیرد و در رفتار جوان منعکس می‌شود، به صورت مدگرایی ظاهر می‌گردد. عوامل دیگر مدگرایی همانندسازی، چشم و هم چشمی با دوستان و اقوام و جلب است. مهمترین عاوملی که برای گرایش به انتخاب پوشش گران قیمت و تجملی وجود دارد، احساس نیاز به دیده شدن و مهم بودن است. این اتفاق در بانوان بیشتر دیده می‌شود و گاها تصور می‌کنند که اگر خود را به شکلی بیارایند که توجه دیگران را جلب کنند، آنگاه توانسته اند از قدرت درونی خود استفاده کنند. اما راهکار موجود چسیت؟ در داخل کشور باید بر اساس نیازهای جوانان به طراحی مد بر اساس فرهنگ و عرف داخلی پرداخته شود تا کمتر شاهد گرایش به مدهای غربی باشیم. در ایران تنوع فرهنگی کم نیست و باید از همه ظرفیت‌ها برای جذابیت در تولید لباس استفاده شود. مطمئنا اگرطرح‌های جدید تبلیغ و در بازار عرضه شود با استقبال جوانان مواجه خواهد شد. محصولات موجود در بازار و بسط تجمل گرایی بازار عرضه و تقاضا برای پوشاک و لباس در جامعه بسیار زیاد بوده و وارد کنندگان برای کسب درآمد بیشتر لباس هایی را تولید و وارد می‌کنند که به اصطلاح مد روز و تجمل گرا باشد. از سوی دیگر رسانه‌های جمعی به خصوص شبکه‌های ماهواره ای و مجازی به طور رایگان به تبلیغ و گسترش مدهای غربی کمک می‌کنند. مصرف کنندگان بر نحوه تولید و عرضه پوشاک و لباس در بازار نقش بسیار مهمی داشته و تا زمانی که آنها لباس‌های بیشتر را مصرف کنند و به دنبال مد روز باشند؛ تولید کنندگان از این جوی که در جامعه حاکم است سو استفاده کرده و برای کسب درآمد بیشتر هر روز لباس هایی را با مدهای متنوع ، تازه، نو و متمایل به غرب تولید و یا وارد می‌کنند. متاسفانه گروهی از مردم که به دنبال مد نیستند و طرفدار لباس‌های سازگار با فرهنگ جامعه هستند دچار مشکل‌های بسیار می‌شوند. رسانه‌ها در ترویج مد گرایی و تجمل گرایی در جهت دهی به افکار عمومی نقش مهمی ایفا می‌کنند. نیاز به رویکردی جدید آنچه که مشخص بوده و نظر بسیاری از کارشناسان را به خود جلب نموده، وضعیت نا مناسب در گرایش مردم به خصوص جوانان به تجمل گرایی و بعد از آن مد گرایی است. برای اصلاح این مهم باید در رویکردهای خود تغییراتی فزاینده اعمال کنیم و ارزش اشرافی گری را از کم رنگ کنیم. در این مسیر باید ساده زیستی و اخلاق مداری را به جامعه ایران بازگرداند و برنامه هایی تدارک دید تا تبلیغات رسانه ای غرب برای تشویق به مصرف گرایی، مد گرایی و در نهایت تجمل گرایی بی اثر شود. شاید مهمترین دستگاه مقابله با تجمل گرایی و مد، صدا و سیما و رسانه‌های تصویری هستند که به طور دائم با مردم در ارتباط اند. صدا و سیما در ارایه الگوهای مناسب به جامعه در نوع پوشش، به همراه سایر دستگاه‌های فرهنگی نقش تایین کننده ای دارند. امید است با توجه به این هجمه‌های متعدد فرهنگی، مسئولان اقدامات عملی را نیز بیش از پیش جدی بگیرند.