پایتخت داعش در آستانه سقوط

گزارش‌های منتشره حاکی از آن است که ارتش سوریه به پیشروی علیه گروه تروریستی داعش در استان رقه ادامه می‌دهد. نیروهای ارتش سوریه روز دوشنبه کنترل منطقه «زکیه» در 40 کیلومتری پایگاه هوایی راهبردی الطبقه را به دست گرفته‌اند. نیروهای ارتش سوریه در پی پیشروی‌های اخیر به شهر رقه، پایتخت خودخوانده داعش در سوریه نزدیکتر شده‌اند. این شهر از سال 2014 در اشغال تروریست‌های داعش بوده است. نیروهای ارتش سوریه همچنین پیش‌تر موفق شده بودند تا شهر بیر امباج و روستای ابو اعلا در استان رقه را آزاد کنند. گزارش‌های منتشره حاکی است در درگیری‌های اخیر در استان رقه ده‌ها تروریست کشته شده‌اند. نیروهای ارتش سوریه در 2 روز گذشته موفق شدند 40 کیلومتر به سمت شهر رقه پیشروی کنند. سوریه از سال 2011 (1389) صحنه ناآرامی‌های مرگبار است؛ براساس گزارش مرکز پژوهش‌های سیاسی سوریه که در تاریخ 22 بهمن 1394 منتشر شد، حدود 500 هزار نفر از مردم سوریه به صورت مستقیم و غیرمستقیم در جریان این ناآرامی‌ها کشته و بیش از 2 میلیون نفر زخمی شده‌اند. به گفته برخی تحلیلگران، گروه تروریستی داعش با وجود مواجهه با مشکلاتی از قبیل کاهش تعداد اعضاء، بحران شدید مالی و کاهش مناطق تحت تصرف خود در آستانه شکست کامل قرار گرفته است. مساله ای که اکنون مطرح است تمرکز بر نقشه احتمالی داعش پس از سقوط فلوجه و رقه است. چرا رقه سقوط کرد بعد از پیروزی های پیاپی سوریه در مقابل تروریست‌ها و آزادسازی شهرهای اشغال‌شده از دست گروه‌های مختلف تروریستی، کارشناسان غربی مانند همیشه شروع به اتهام زنی بی‌دلیل به جبهه مقاومت و بشار اسد کردند. به طور مثال در مورد شهر رقه (پایتخت فعلی خلافت خودخوانده داعش در سوریه) این اشکال را به میان آوردند که چرا باید سقوط کرده و به دست داعش می‌افتاد. آنان مقصر اصلی سقوط رقه و افتادن به دست داعش را دولت بشار اسد معرفی می‌کردند. اما حقیقت چیز دیگری است. رقه پیش از آن که به دست داعش بیفتد، در سال 2013 توسط تروریست‌های جبهه‌النصره و ارتش آزاد سوریه اشغال شد و این در حالی بود که در این شهر عمدتا حامیان بشار اسد زندگ می‌کردند. اما تروریست‌های ارتش آزاد و جبهه‌النصره که توان ورود از جنوب را به رقه نداشتند، از مرز شمالی و از طریق ترکیه وارد سوریه و مناطق کردنشین شدند و از بعد از اشغال برخی مناطق کردی، رقه را به اشغال در آوردند. بنابر این مقصر اصلی سقوط شهر مهم رقه، دولت سوریه نبود. زیرا مردم این شهر و حتی قبایل بادیه نشین اطراف آن از حامیان بشار اسد بودند و تروریست‌های النصره و ارتش آزاد، با حمایت ترکیه رقه را به اشغال در آورده و بعد از مدتی در جنگ با داعش، کنترل آن را از دست دادند. کار تا آنجا جلو رفت که کردها در نامه‌ای که در سال 2013 به مقامات انگلیسی نوشته‌اند، ضمن اشاره به ورود سلفی‌های النصره و ارتش آزاد از خاک ترکیه به مناطق کرد نشین و جنایات آنها، از دولت انگلستان خواسته‌اند که از ناتو بخواهد ترکیه را که از اعضای ناتو است، از حمایت سلفی‌ها و تروریست‌ها بازدارد. آیا نقشه B داعش در راه است تدوین یک نقشه احتمالی موسوم به نقشه ب از سوی داعش هنوز در هاله‌ای از ابهام است و نظرات ضد و نقیضی از سوی کارشناسان در این خصوص وجود دارد. آستین لانگ (Austin Long)، مشاور امنیتی سابق ارتش آمریکا و نیروهای چندملیتی در جنگ عراق، اظهار داشت: «گروه تروریستی داعش بعد از پیشروی‌های خیره‌کننده در چند سال گذشته، اکنون به دردسر بزرگی دچار شده است.» او گفت داعش با از دست دادن مناطق تحت اشغال خود، به گروهی چریکی تبدیل خواهد شد و در فرصت مناسب اقدام به حملات تروریستی خواهد کرد. با بازپس گیری بخش هایی از مناطق تحت اشغال داعش از جمله شهر الرمادی و هیت از سوی نیروهای عراقی، این گروه تروریستی متحمل ضرر و زیان های گسترده‌ای شده است. اکنون نیز نیروهای عراقی خود را برای بازپس گیری کامل شهر فلوجه، بزرگترین شهر عراق که در سال 2014 از سوی داعش اشغال شد، آماده می‌کنند. کارشناسان معتقدند ابوبکر البغدادی، سرکرده این گروه تروریستی، هرگز تسلیم نخواهد شد. احتمالا با این شکست‌ها، او به مکانی مخفی در زیر زمین یا به کشوری مانند لیبی خواهد گریخت. شاید سعی در تشدید و افزایش حملات تروریستی در بغداد داشته باشد و یا حمله‌ای را علیه مکه یا ریاض صورت دهد. این موضوع روشن است که این گروه برای اثبات وجود خود، همچنان به اقدامات تروریستی ادامه خواهد داد. هنگامی‌ که داعش به زباله‌دان تاریخ پیوند بخورد، گروه‌های اسلامی باید نظم را افزایش دهند و در نتیجه هیچ آزاری به اقلیت‌ها یا مخالفان نخواهد رسید. این به‌حق است که یک حکومتِ اسلامی خواسته شود، اما باید این مساله روشن شود که به طورِ طبیعی این مردمِ سوریه هستند که باید درباره‌ی حکومت خود تصمیم بگیرند نه گروه‌های نظامی با اسلحه و یک نبردِ بزرگِ غیرِمنطقی؛ زیرا سوریه پیش از این نیز وجود داشته است. راه‌های داعش برای دفاع از پایتخت‌های خود الرقه پایتخت سوری داعش و موصل به عنوان پایتخت عراقی داعش برای تروریست‌ها به اندازه ای مهم هستند که برای حفظ هرکدام از آنها تاکتیکی را در نظر گرفته‌اند. برای مثال برای مقابله با حمله ارتش و نیروهای مردمی عراق در موصل ؛ اطراف این شهر را با خندق محصور کرده‌اند. برای حفر خندق در اطراف مرکز استان نینوا تروریست‌های تفکیری داعش از ساکنان موصل می‌خواهند که از هر خانواده حداقل یک نفر مشارکت کند. در پی شکست‌های اخیر داعش این گروه تروریستی دست به دو تدبیر احتیاطی زده است. نخستین تدبیر، ایجاد یک کمربند دفاعی مطمئن به دور پایتخت این سازمان تروریستی است. داعش با فراخواندن گسترده نیروهای خود از تدمر (استان حمص سوریه) و الانبار عراق، استحکامات دفاعی خود را در پادگان تیپ 93 ارتش به شدت افزایش داده است. اما شاید مهم ترین اقدام داعش که نشان‌دهنده شدت وحشت این سازمان از آسیب پذیری خود است، انتقال خانواده‌های سران تروریست این گروه به شمال حلب می‌باشد. این نکته به خوبی می‌تواند نشان دهد این گروه از درون تا چه اندازه آسیب‌پذیر است که می‌داند حتی امنیت پایتخت خود را نمی‌تواند تأمین کند. سازمان دیدبان حقوق بشر سوریه نیز با تأیید انتقال خانواده‌های سران داعش به شمال رقه اعلام کرد: طی یک دستور تشکیلاتی مقرر شد تمامی سران خارجی و غیرسوری داعش که خانواده‌هایشان در رقه سکونت دارند، در اسرع وقت خانواده‌های خود را به شمال حلب انتقال دهند. حتی تأکید شده که این یک دستور تشکیلاتی است و کسی حق تخلف از آن را ندارد و تنها سران عراقی می‌توانند خانواده‌های خود را به دیرالزور یا موصل منتقل کنند. پایتخت داعش در آستانه سقوط / آیا نقشه تروریست‌های تکفیری داعش برای محافظت از شهر راهبردی رقه اخیرا دست به اقدام قابل تاملی زده‌اند. آن ها با استفاده از چادر سرتاسر خیابان‌های این شهر را پوشانده‌اند تا پهپادهای روسی و آمریکایی و سوری نتوانند مواضع آن ها را شناسایی کنند. این اقدام داعش، پهپادهای آمریکایی نظیر US MQ-9 Reaper را که 17 میلیون دلار قیمت دارند و قادر به اجرای عملیات مراقبت از ارتفاعات بسیار بلند و انجام ماموریت حمله نظامی است، ناکارامد کرده است. گفتنی است عناصر داعش اقدام به ایجاد خاکریزها و مواضع دفاعی جدید در نقاط مهم شمال شهر رقه و اطراف هتل فروسیه و ایستگاه سوخت الرشید و مدرسه المعری تا مزرعه حطین کرده که خارج از شهر رقه قرار دارد. شبکه العالم گزارش داد: گروه تروریستی داعش برای پنهان شدن از دید پهپادهای شناسایی، خیابان‌های شهر رقه را با چادر، پوشانده است. عناصر گروه تروریستی داعش که در شهر رقه، تحت محاصره هستند، برای در امان ماندن از پهپادهای جاسوسی، که اطلاعاتی دقیق از تردد این عناصر مخابره می کنند، اقدام به چادر کشیدن بر خیابان های این شهر کردند. به نظر می‌رسد طرح تروریست‌های داعش برای رقه به دلیل محافظت از فرماندهان میدانی این گروه تروریستی باشد؛ هرچند که در این زمینه به توفیق نائل نشدند و فرماندهان داعش یکی پس از دیگری در بمباران ها کشته می شوند. با توجه به این نکات و به خصوص دستور صادره مبنی بر انتقال خانواده‌های غیرسوری نشان می‌دهد اولا داعش به این نکته پی برده که هیچ نقطه امنی در سراسر قلمرو خود نمی‌تواند بیابد و نمی‌تواند یک نقطه امن برای تجمیع خانواده‌های سران خود ایجاد کند؛ ثانیا داعش در برابر گروه‌های مقابل به شدت آسیب پذیر شده است که دست به تدابیر احتیاطی ویژه‌ای می‌زند که در تاریخ آن بی‌سابقه است. گفتنی است طی دو هفته اخیر، نیروهای ارتش سوریه با حمایت ویژه هوایی روسیه و حضور چریک‌هایی از گروه های کردگرا، از کوبانی به عمق داخلی رقه حمله برده‌اند و توانستند شهرهای تل ابیض، منطقه سولوک و ده‌ها روستای مجاور آن را از اشغال داعش آزاد کنند و به 40 کیلومتری شمالی رقه برسند. سپر انسانی؛ راه حل داعش در مواجهه با دشمن داعش در برابر حملات هوایی از مردم به عنوان سپر انسانی استفاده می کند و همین امر عملیات نظامی برای عقب راندن این گروه از رقه و فلوجه را با مشکل مواجه می‌کند. به نقل از عبدالعزیز الحمزه یکی از دست اندرکاران کمپین رقه در سکوت سربریده می‌شود ، می‌افزاید: تروریست‌های داعش در کنار مردم غیرنظامی در ساختمان‌های مسکونی سنگر می‌گیرند و در هر ساختمان چند طبقه ممکن است دو یا چند واحد به محل استقرار این تروریست‌ها تبدیل شده باشد. مردم غیرنظامی درمیان دو طرف درگیری به گرفتار شده‌اند، زیرا داعش به آنها اجازه خروج از شهر را نمی‌دهد. داعشی‌ها مرتب اعلام می‌کنند که شرایط موجود در رقه و موصل مثل بهشت است و همه چیز عادی است؛ ولی واقعیت غیر از این است. مردم آنجا گرفتار هستند و اکثر اوقات شب‌ها را در کوچه و خیابان و بدون سرپناه می‌گذرانند. چرا داعش به صورت گسترده تلاش می‌کند پایتخت‌های خود را حفظ کند اگر شهرهای موصل و رقه از سوی ارتش و نیروهای مردمی آزاد شود؛ این باور در ارتش و نیروهای مردمی به نهایت می‌رسد که می‌توانند دژ خلافت داعش در تمامی استان‌های سقوط کرده عراق و سوریه را سرنگون کنند و لذا فعالیت نیروها در اثر این باور دوچندان خواهد شد و آغاز فروپاشی تدریجی داعش کلید خواهد خورد. داعش از بیم سقوط رقه در شمال سوریه و موصل عراق، به دست نیروهای ارتش سوریه و ارتش عراق و حشدالشعبی دستور به لغو مرخصی نیروهایش و افزایش دوره کاری آن‌ها داده و حتی از مقام‌های ارشد خود نیز درخواست کرده همگی در پست‌های خود حاضر باشند تا نیروی مناسب را برای دفاع از این دو شهر را داشته باشد. الکسی بوروداوکین نماینده روسیه در مقرسازمان ملل متحد در ژنو نیز از آمادگی ارتش سوریه برای آزاد سازی مناطق تحت اشغال گروه تروریستی داعش خبر داد. وی گفت، ارتش سوریه برای حمله به مواضع تروریست‌های داعش در شهرهای دیرالزور و رقه آماده می‌شود و نیروی هوایی ارتش روسیه نیز قطعا آن‌ها را حمایت می‌کنند. رقه و موصل به دلیل پایتخت بودن برای داعش و مرکزیت داشتن از اهمیت ژئوپلتیک بسیاری در تحولات سوریه و عراق دارند و آزادسازی این دو شهر یک ضربه سنگین به تروریست‌های داعش خواهد بود. پیشروی‌ صدها کیلومتر مربعی ارتش و نیروهای وطنی سوریه در ریف شرقی و شمالی حلب باعث شده تا تروریست‌ها هر چه بیشتر در تنگنا قرار بگیرند و شکست‌شان بیش از پیش نزدیک شود و هر زمان سیکل این نبرد تکمیل گردد، نوبت استان رقه خواهد بود.