زندگی با طعم دود

کلانشهر تهران هر چه پیش می‌رود بیشتر به پارکینگ ماشین‌ها تبدیل می‌شود. هر روز صبح و عصر شاهد کارناوال ماشین‌هایی هستیم با رانندگان و مسافران خسته و خواب‌آلود که تنها سبز شدن چراغ راهنمایی و رانندگی را انتظار می‌کشند تا در امتداد خیابان‌های طول و دراز این شهر به مقصد برسند. در این شهر که ماشین از سر و کله آن بالا می‌رود همواره باید به دنبال راه گریزی بود تا شاید بشود این دقایق عمر را بیشتر احساس کرد. همین دلیل هم باعث شده اتوبان و بزرگراه‌سازی یکی از راه‌حل‌های آن باشد. بزرگراه امام‌علی یکی از عظیم‌ترین پروژه‌هایی بود که در چند سال گذشته به سرانجام رسید و در حال حاضر سیل بی‌شماری از ترافیک شهر تهران را یک‌تنه به دوش می‌کشد. اتوبانی که شمالی‌ترین نقطه تهران را به جنوبی‌ترین محله‌ها وصل می‌کند و این را علاوه‌بر انتقال روزانه سیل عظیمی از جمعیت دانشجو و نیروی کار، می‌توان انتقال یک جریان فرهنگی و اجتماعی نامید. بزرگراه‌هایی از این دست هرچه هم که باشند، باز هم حلال این گره کور ترافیکی نخواهند بود. بار دیگر انبوه آدم‌های خسته و سرگردان در اتوبان‌ها باید وارد مسیرها و خیابان‌هایی شوند که درنهایت آنها را به خانه‌ها و آپارتمان‌هایشان می‌رسانند. به‌عنوان مثال، همین اتوبان امام علی در مسیر خود به تقاطع‌هایی می‌انجامد که در دل هر کدام آنها داستان زندگی شمار زیادی از افراد نهفته است. آنها که رفته‌اند و آنهایی که همچنان پابرجا مانده‌ و جا خوش کرده‌اند. این اتوبان دیگر جزئی از زندگی افراد شده است. عبور انشعاباتی از آن از جلوی پنجره اتاق آپارتمان‌های بلند و خانه‌هایی که دیوار به دیوار بزرگراه احداث شده‌اند، همه گواه همزیستی زندگی انسان و آهن سرد است. خیلی از آدم‌های خسته‌ای که از دل همین بزرگراه‌ها خود را به خانه‌های خود می‌رسانند، با ورود به خانه به دنبال آرامشی هستند که در کنارش بتوانند تجدید قوا کنند برای آغاز روزی تازه. ولی این برای ساکنان خانه‌هایی که در کنار بزرگراه‌ها و اتوبان‌ها زندگی می‌کنند، تازه شروع ماجراست. سر و صدای حرکت خودروهای بزرگ و کوچک و قیژقیژ موتورسیکلت‌ها و صدای بوق گوشخراش آنها حتی تا پاسی از شب می‌تواند آرامش را از ساکنان بزرگراه‌ها سلب کند. آلودگی بارزترین مشکل خانه های کنار اتوبان دانشمندان دانشگاه لستر پس از انجام یکسری تحقیقات به این نتیجه رسیدند که کودکانی که محل سکونتشان در مجاورت خیابان های اصلی شهر قرار دارد ، بیشتر از سایر کودکان در معرض ابتلا به سرفه قرار دارند. ترافیک و مشکلات حمل و نقل مسئله ای است که امروزه در شهر تهران به صورت بحران در آمده است و در حال حاضر ملموس ترین و حادترین مسئله شهری تهران بوده است و به شکل نارسایی هایی از قبیل تاخیر در زمان سفر ، تصادفات ، آلودگی صوتی ، هوا و زیست محیطی خود نمایی می نماید . کمبود وسایل حمل و نقل عمومی و آلودگی های ناشی از ترافیک های سنگین در ساعات مختلف روز به دلیل افزایش جمعیت باعث ایجاد مزاحمت ها برای بافت مسکونی شده است. حمل و نقل به طور بسیار پیچیده ای با جمعیت و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی از سویی و توزیع مکانی جمعیت و تولید از سویی دیگر پیوند خورده است . بارزترین مشکل و مسئله اتوبان برای ساکنین اطراف آن آلودگی هو ا و آلودگی صوتی است و امروزه در تهران و یا در ایران داشتن پنجره دو جداره که مانع از رسیدن گرد و خاک و آلودگی هوا و همچنین سرو صدا به خانه می شود . مسئله ای است که در صدا و سیما در تصویرهای انیمیشنی به آن توجه می شود ولی هنوز در تهران شاید مناطق بالای شهر فقط مجهز به این گونه امکانات شده اند و شاید دلیل آن این است که هزینه بالایی را برای پایتخت نشینان در بر دارد نسبت به پنجره های معمولی . به همین خاطر در همه خانه در تهران اصول ایمنی رعایت نشده است به گفته یکی از کسانی که خانه مسکونی‌اش در کنار اتوبان است بدون پنجره دو جداره زندگی در کنار اتوبان ممکن نیست . آلودگی هوا و آلودگی صوتی در زمان ساعات شلوغی شهر مانند 9 تا 7 صبح و 6 تا 9 شب به اوج خود می رسد . همچنین مسائل دیگر شهری مانند توسعه پیدا نکردن کیفیت ساختمان سازی در تهران است که کمتر از استانداردهای موجود برای ساخت و ساز درتهران و همچنین ایران استفاده می شود . و این خود مشکلات ناشی از ترافیک آلودگی هوا و صوتی است را برای ساکنین اطراف اتوبان‌ها افرایش می دهد . مدیریت شهری تهران باید در نظر داشته باشد که قبل از احداث اتوبان‌ها و بزرگراه هایی که در کنار بافت مسکونی قرار دارند فاصله مورد نیاز را رعایت کند و درعین حال با در نظر گرفتن هزینه‌ای برای دوجداره کردن خانه‌های اطراف این بزرگراه‌ها به عنوان یکی از متولیان حفظ سلامت شهروندان به این مهم توجه ویژه داشته باشد هرچند که این موضوع تاکنون مغفول مانده است و در طرح‌های ساخت بزرگراه‌ها و اتوبان‌ها حفظ آرامش و سلامت حاشیه نشینان اتوبان جایی نداشته است.