پای "رکود" به معادن استان زنجان باز شد
شبکه مردمی اطلاع رسانی(شمانیوز): پس از تعطیلی بیش از ۲۰۲ واحد صنعتی استان زنجان سایه سنگین رکود به معدن هم باز شده است به‌طوری که به‌دلیل مشکلات مشتریان مواد اولیه معدن انگوران با شرکتهای حمل و نقل حدود ۳۵۰هزار تن خاک در این معدن دپو شده است.
250 معدن در استان زنجان با اشتغالزایی برای 2هزار و 25 کارگر وجود دارد که 600 تا 650 نفر از این کارگران در معدن سرب و روی انگوران مشغول به کار هستند البته عناصر نقره، کادمیم، کبالت و ژرمانیوم در معادن انگوران زنجان وجود دارد که در آینده مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
معدن و کارخانه سرب و روی انگوران در منطقه دندی شهرستان ماهنشان استان زنجان واقع شده که در نوع خود بزرگ‌ترین تولید کننده سرب و روی ایران و بزرگ‌ترین معدن سرب و روی خاورمیانه با سابقه تاریخی محسوب می‌شود که شکل نوین استخراج از آن به اواخر دهه 40 خورشیدی برمی‌گردد.
به‌گفته منصور شبانی، مدیر مجتمع سرب و روی انگوران، معدن انگوران زنجان 60 سال سابقه بهره‌برداری در حوزه‌های مختلف را داشته که میزان ذخایر این معدن در بخش روباز 8میلیون تن و در بخش زیرزمینی 4میلیون تن روی با عیار بالا است.
با احتساب استخراج سالانه یک‌میلیون تن ماده معدنی عمر باقی‌مانده معدن انگوران که از نظر عیار بالای فلز محتوی از معادن نادر در جهان است دوازده سال دیگر به پایان می‌رسد.
ظرفیت تولید معدن انگوران سالانه 700هزار تن اکسید سرب و روی و مخلوط سولفوره سرب و روی بوده که این میزان تولید برای کارخانه‌های تولید شمش سرب و روی به کار گرفته می‌شود.
استخراج از معدن سرب و روی انگوران به دو شیوه روباز و زیرزمینی انجام می‌گیرد که در بخش زیرزمینی معدن انگوران سولفوره و در بخش روباز سرب و روی استخراج می‌شود.
بر اساس اظهارات مسئولان 9میلیون تن از ذخایر در معدن انگوران زنجان باقی مانده است که 2میلیون تن آن در بخش زیرزمینی و 7میلیون تن دیگر در بخش روباز استخراج می‌شود.
در حال حاضر هم حدود 78 کارخانه سرب و روی، خریدار مواد معدنی معدن انگوران هستند.
در معدن انگوران زنجان که تقریباً تا اوایل انقلاب بهره‌برداری از آن به‌طور کامل و مفید صورت نمی‌‌گرفت پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران برنامه‌ریزی لازم برای استخراج مواد انجام شد.
تمام تولیدات معدن انگوران حتی 30 درصد نیاز داخلی را تأمین نمی‌کند. در واقع نیاز کشور 3 برابر تولید در این معدن است و در حال حاضر 83 درصد خاک این معدن در استان و 17 درصد آن در دیگر استان‌های کشور مصرف می‌شود.
بر اساس اظهارات شبانی این معدن به‌طور مستقیم برای 600 نفر و به‌ازای هر یک کارگر هم پنج نفر شغل غیرمستقیم اشتغالزایی ایجاد کرده است.
وی با بیان اینکه رکود قطعاً به‌طور غیرمستقیم در بخش معدن تأثیر داشته است، عنوان می‌کند که بر اساس برنامه‌های معدن انگوران مقرر شده تا پایان امسال 750هزار تن ماده معدنی در این معدن تولید شود اما با تلاشهای انجام گرفته تا پایان آذرماه این میزان تحقق یافته است.
مدیر مجتمع سرب و روی انگوران به کاهش حدود 600 دلاری قیمت شمش روی از ابتدای سال تاکنون اشاره کرده و می‌گوید: متأسفانه قیمت این کالا از 2هزار و 250 به یک‌هزار و 650 دلار رسیده است چرا که خاک معدن انگوران بر مبنای قیمت شمش قیمت گذاری می‌شود و درنتیجه این موضوع سبب شده تا با کاهش درآمد مواجه شویم زیرا مشتریان ما که خاک تولیدی این معدن را خریداری می‌کنند در حال حاضر دچار مشکلاتی شده‌اند.
سجاد نباتچیان، رئیس خانه صنعت و معدن استان زنجان هم که دلیل اصلی رکود را بی‌پولی دولت می‌داند معتقد است: وقتی 85 درصد اقتصاد مملکت از اقتصاد ما دولتی است انتظار چنین مشکلاتی را هم باید داشته باشیم.
به‌گفته شبانی در حال حاضر به‌دلیل مشکلات به وجود آمده بین خریداران و شرکتهای حمل و نقل خاک تولید شده در معدن انگوران 350هزار تن خاک در معدن دپو شده که برای 250هزار تن آن حواله صادر شده اما از سوی خریداران تحویل گرفته نشده است.
در این میان یوسف مرادلو، مدیرعامل شرکت خالص‌سازان روی استان زنجان یکی از مشتریان خاک روی تولید شده از معدن انگوران است که مشکل اصلی فعالیت گروه صنعتی خالص‌سازان را ناشی از کمبود مواد اولیه و نگاه تبعیض آمیز مسئولان و عدم‌رعایت عدالت در توزیع ماده معدنی و سیاسی کردن اقتصاد این بخش از صنعت و ایجاد رانت می‌داند.
وی با اشاره به افت شدید قیمت شمش روی در دنیا معتقد است که رکود داخلی تأثیر چندانی در فعالیتهای این شرکت نداشته بلکه سوءمدیریت در تحویل ماده معدنی و عدم‌هماهنگی کانالهای مرتبط با توزیع، تحویل و حمل ماده معدنی، صدمه میلیاردی به شرکت وارد کرده است.
وی که مدعی ضایع شدن حق مسلم در یکی از کارخانجات تحت پوشش این گروه است عنوان می‌کند: چندین سال است که 50 درصد سهمیه به این کارخانه تحویل می‌شود اما به‌دلیل رانتی که برای گروه خاصی ایجاد شده و نگاه ویژه‌ای که از سوی مسئولان به این گروه خاص وجود دارد و از طرفی این گروه خاص که قسمتی از خوراک کارخانجات را تأمین می‌کند هیچ‌گونه توجهی به کیفیت نداشته و صدمه میلیاردی به صنعت وارد کرده است.
وی که از توجه نکردن مسئولان به درخواست‌های این شرکت ناخرسند است، تقاضای مبارزه با هرگونه «فساد و رانت و ویژه خواری» را کرده و عنوان می‌کند: «اقتصاد را سیاسی نکنید، تبعیض روا مدارید، اجازه دهید فعالیتهای اقتصادی قوی این بخش از صنعت نیز روال عادی خود را داشته و روند رقابتی داشته باشد. لطفاً کفه ترازو را به‌نفع کسی بالا نبرید، مسیر صادرات محصول و واردات مواد اولیه را روان‌تر کنید، فکری به حال نقدینگی صنعت نیمه‌جان کشور بکنید، بهره‌های بانکی کشنده است».
مرادلو تأکید می‌کند که « اعمال تبعیض کشنده‌ترین و انگیزه‌کش‌ترین و ناکارآمدترین نوع مدیریت است».
شرکت خالص‌سازان روی استان زنجان در بازار جهانی سهم مطلوبی را به‌لحاظ کمی و کیفی دارد و در حال حاضر به‌طور متوسط 97 درصد از تولیدات گروه خالص‌سازان روانه بازارهای جهانی در سراسر جهان می‌شود.
مسئولان شرکت خالص‌سازان روی زنجان معتقدند برای افزایش تولید و تداوم فعالیت نباید به معدن انگوران و دولت تکیه کنند بلکه با همت و برنامه‌ریزی مدون ماده معدنی موردنیاز خود را از بازارهای خارجی تهیه کنند.
در شرایطی که برخی از مسئولان از تأثیرپذیری معادن استان از رکود و برخی از سوء مدیریت در توزیع مواد اولیه به کارخانجات ذی‌ربط خبر می‌دهند، کارگران معدن که عمده آنها پیمانی و قراردادی هستند بنا به دلایل مختلف بیکار شده‌اند.
شبانی با بیان اینکه خوشبختانه کارگری به‌دلیل رکود در معادن در بخش دولتی و پیمانی تعدیل نشده است در پاسخ به بیکاری بیش از 100 کارگر عنوان می‌کند: از اواخر سال گذشته تا اوایل امسال 110 نیروی کار را به‌صورت موقتی و با هدف جبران عقب‌ماندگی تولید 900هزار تنی وارد کار کردیم و البته به این کارگران از قبل اعلام شده بود که به‌محض رسیدن به تولید مدنظر دیگر نیازی به نیروی کار نیست.
این در حالی است که یکی از کارشناسان سازمان نظام مهندسی معدن استان زنجان از اخراج 120 کارگر شاغل در معدن انگوران خبر داده و تعدیل نیروی انجام شده در این معدن را حاکی از تأثیر کامل رکود بر معادن قلمداد می‌کند.
مرادلو هم که تمایلی برای از میان آوردن تعدیل نیرو ندارد در وهله نخست اعلام می‌کند که بیشتر کارگرهایش خود را تعدیلی کرده‌اند.
وی که از اعلام میزان کارگران مشغول در شرکت خالص‌سازان روی استان زنجان خودداری می‌کند، تعدیل نیروی انسانی را ناشی از عدم‌تحویل ماده معدنی بر اساس مجوز و حق مسلم این شرکت که به‌نوعی تحریم ناشی از سیاسی کردن کار و ایجاد رانت است، می‌داند.
در شرایطی که مهدی حمیدی، رئیس نظام مهندسی معدن استان زنجان فعالیت معادن با زیر 30 درصد ظرفیت را ناشی از شرایط نامساعد آب و هوایی و مشکل رکود در بازار که سبب کمبود نقدینگی و عدم‌توانایی در وصول مطالبات عنوان می‌کند، بسیاری از مسئولان ذی‌ربط از به میان آوردن کلمه رکود و تأثیر آن بر معادن اجتناب کرده و از تعدیل نیروی کار در این بخش‌ها اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند.
این در حالی است که یکی از کارشناسان خانه صنعت و معدن استان زنجان اعلام می‌کند که به‌طور یقین میزان بیکاران حوزه معدن بسیار بالا بوده و دستان اداره‌کل تأمین اجتماعی استان زنجان در انتشار میزان افراد تحت پوشش بیمه بیکاری بخش معدن و صنعت به‌شدت می‌لرزد.
