دعوای 6 کارگردان بر سر ساخت 3 فیلم

سینمای ایران در این روزها با یک واقعه تقریبا کم نظیر مواجه شده است، مدتی است که تعدادی از کارگردانان تمام توان خود را روی ساخت یک سوژه معطوف کرده‌اند. اگر مروری به اخبار این روزهای سینمای ایران داشته باشیم، شاهد این واقعه کم‌نظیر خواهیم بود. دو کارگردان همزمان معطوف ساخت فیلمی درباره یک اتومبیلران زن می‌شوند. یکی از آن‌ها سال‌ها در ایران زندگی کرده است ‌و دیگری یکی از کارگردانان مقیم آمریکا است‌. یا واقعه‌ای که اواخر سال‌های 60 برای یک هواپیمایی ایرانی رخ داد سوژه دو کارگردان شده است، یکی ایرانی و یک ‌آمریکایی که سال‌هاست برای هالیوود فیلم ساخته و تهیه‌ کرده است، علاقمند به ساخت فیلمی علیه کشورش شده است. از سوی دیگر دو کارگردان ایرانی همزمان خود را برای ساخت فیلمی درباره «کوروش» آماده می‌کنند.

این سوال در ذهن هر فرد پرسشگری ایجاد می‌شود چگونه است که کارگردانان با وجود سوژه‌های مختلف، تمام توان خود را صرف ساخت پروژه‌‌هایی با یک موضوع و مضمون می‌کنند. در این سینما که مسئولین مدعی هستند حالش خوب است و اکثر سینماگران معتقدند حال این روز سینما خوب نیست، چه خبر است؟

در زیر مرروی داریم بر سه سوژه فیلم که قرار است توسط 6 کارگردان ساخته شود:

1 - ساخت فیلم درباره حمله به هواپیمای مسافربری ایران توسط فرانک و اسدی

جنایت آمریکا و حمله ناو وینسنس به هواپیمای مسافربری کشور ایران، اتفاقی است که باعث شهادت تعدادی از هموطنان‌مان شد که متاسفانه سینمای ایران از آن غافل مانده و تاکنون هیچ فیلمی درباره این واقعه ناجوانمردانه ساخته نشده است.

«سعید اسدی» کارگردان سینمای ایران فیلمنامه‌ای را با این موضوع با عنوان «مرثیه‌ای برای یک دوست» را آماده کرده بود. وی مدعی است که سال‌هاست روی فیلمنامه کار کرده و به دلیل و انگیزه ساخت این فیلم به ایران آمده است.

روز 12 تیرماه همزمان با سالروز واقعه جانگداز سقوط هواپیمای مسافربری خبر دیدار «سید‌احمد میرعلایی» مدیر‌عامل بنیاد سینمایی فارابی با «سعید اسدی» کارگردان و «قاسم قلی‌پور» تهیه‌کننده پروژه «مرثیه‌ای برای یک دوست» و آغاز تولید این فیلم با موضوع شهادت مظلومانه تعدادی از هموطنان‌ در این فاجعه ضد بشری منتشر شد و تهیه‌کننده فیلم اعلام کرد فیلمنامه فیلم به بنیاد فارابی ارایه شده است.

«سعید اسدی» در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس در همان روز گفت: حضورم در ایران به منظور ساخت فیلم است اما تولید فیلم یک پروسه طولانی دارد. هنوز هیچ چیزی نمی‌دانم. جلسه ما روز گذشته اولین جلسه بود و ما در مرحله آغازین هستیم.

قاسم قلی‌پور هم در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس اعلام کرد: فیلمنامه آماده شده و نسخه نهایی بازنویسی تحویل فارابی شده است اما در خصوص «مرثیه‌ای برای یک دوست» باید منتظر شویم تا فیلم ساخته شود. به امید خدا کار جدی است اما باید دعا کنیم فیلم ساخته شود.

از گفته‌های کارگردان و تهیه‌کننده برمی‌آمد تلاش و عزم جدی برای ساخت فیلم دیده نمی‌شود‌. کمتر از سی روز رئیس سازمان سینمایی کشور در گفت‌و‌گو با یکی از خبرگزاری‌های از ساخت فیلمی با موضوع ناو وینسنس با حضور یک کارگردان آمریکایی خبر داد. کارگردانی که همراه با «شان استون» سال گذشته به ایران آمد و در تمام دیدارها و مصاحبه‌ها همراهش حضور داشت. وی گفت‌: حدود یک سال قبل آقای «اسکات فرانک» از سوی یک شرکت هالیوودی که بیشتر در کانادا مستقر است، فیلمنامه‌ای را درباره هواپیمای مسافربری ایرباس ایران که در سال 67 توسط ناو آمریکایی سرنگون شده بود به ما ارایه دادند و من شخصا این فیلمنامه را مطالعه کردم. فیلمنامه ارایه شده از سوی این کمپانی آمریکایی دارای اشکالاتی بود و ما هم درباره آن نقطه نظراتی داشتیم و نهایتا قرار شد با یکی از دوستان دوباره روی این فیلمنامه کار شود. اکنون فیلمنامه مجددا آماده شده است و آن را در دست بررسی داریم.

وی در ادامه گفت: به زودی وضعیت ساخت این فیلم سینمایی مشخص می‌شود. اگر فیلمنامه اصلاح شده خوب شده باشد، آن را از امسال در دستور کار قرار می‌دهیم تا هرچه سریع‌تر روند ساختش شروع شود.

با مرور این سخنان، این مسئله به ذهن متبادر می‌شود که گویا رئیس سازمان سینمایی از طریق مشاوران به خاطر آورده است که در جلسات مکرر با «شان استون» قول‌هایی را داده است.

اما دو روز قبل «سعید اسدی» کارگردان فیلم سینمایی «مرثیه‌ای برای یک دوست» در گفت‌و‌گویی اعتراض خود را به ساخت فیلم درباره ناو وینسنس همزمان با تولید پروژه خود‌ اعلام کرد. او معتقد است که 17 سال است به ایران آمده و به دنبال ساخت این پروژه بوده است اما همیشه با کم‌توجهی روبرو شده است. او مدعی است به کارگردان آمریکایی پول هم ارایه شده است.

«قاسم قلی‌پور» تهیه‌کننده «مرثیه‌ای برای یک دوست» در گفت‌وگو با خبرنگار سینمایی فارس گفت: پس از اعلام ساخت فیلم توسط بنیاد سینمایی فارابی در سالروز این واقعه (12 تیرماه)، چند وقت بعد نیز خبر ساخت فیلمی توسط یک آمریکایی درباره این موضوع منتشر شد که با حمایت آقای شمقدری صورت خواهد گرفت.

وی در ادامه گفت: من هم پیگیری کردم و با پیگیری‌هایم به من گفتند آن پروژه خیلی جدی نیست و شما به کارتان ادامه دهید. اما اگر ‌دو فیلم ‌در این زمینه ساخته شود، ما دچار چالش‌های متعددی خواهیم شد. نباید فیلمسازی که سال‌ها در ایران زندگی کرده و به این انگیزه به ایران آمده است نادیده گرفته شود. چگونه یک فیلمساز آمریکایی فیلمی برعلیه آمریکا می‌سازد؟

وی درباره روند تولید فیلم گفت: پروژه ساخت فیلم سنگین است. تحقیقات ما همچنان ادامه دارد، کار سنگینی است و امیدواریم بتوانیم کار را برای سال 91 آماده کنیم‌.

قلی‌پور درخاتمه گفت: ما تلاش می‌کنیم تا روند تولید را پیگیری کنیم. مگر آن‌که جریان دولتی تشخیص بدهد که دیگر همکاری نکنیم، ما از تصمیم‌گیری‌های پشت پرده اطلاعی نداریم.

با مرور مصاحبه‌های مختلف به این نتیجه می‌رسیم سازمان سینمایی کشور با مدیران زیرمجموعه‌های خود هماهنگ نیست و معلوم نیست در جلسات مدیران که حداقل هفته‌ای یک بار برگزار می‌شود چه مطالبی گفته می‌شود و درباره چه تصمیم‌گیری‌هایی صحبت می‌شود. پروژه سنگینی که نیاز به هزینه‌ای میلیاردی دارد چگونه ممکن است توسط دو کارگردان آن هم یکی ایرانی و دیگری آمریکایی دنبال شود؟

2 - ساخت فیلم درباره دختر اتومبیلران توسط نیک‌نژاد و اطیابی

علاوه بر سوژه فیلم حمله به هواپیمای مسافربری ایرباس توسط ناو آمریکایی، «لاله» فیلم دیگری است که آن هم دچار چنین ماجرایی شده است و همزمان یک کارگردان ایرانی و یک کارگردان ایرانی هالیوودی قصد ساخت فیلمی درباره یک دختر اتومبیلران را دارند که این امر باعث واکنش‌های متعددی از سوی سینماگران ایرانی و حتی کمیسیون فرهنگی مجلس شده است زیرا قرار است از بودجه بیت‌المال برای فیلم هزینه شود.

ابتدا «اسدالله نیک‌نژاد» کارگردان ایرانی که سال‌ها در هالیوود کار کرده، پس از بازگشت به ایران اعلام کرد قصد دارد فیلمی درباره «لاله صدیق» دختر اتومبیلرانی که در مسابقات رالی قهرمان شده، بسازد. این فیلم با حمایت سازمان سینمایی و با بودجه 7 میلیارد تومانی ساخته می‌شود و در حال حاضر گروه تولید فیلم مشغول انجام کارهای پیش‌تولید هستند.

پس از انتشار خبر تولید این پروژه جنجالی که کار آن به کمیسیون فرهنگی مجلس هم کشیده شد و نمایندگان هم مثل سینماگران به ساخت فیلم اعتراض کردند، «مسعود اطیابی» تهیه‌کننده و کارگردان سینما هم اعلام کرد می‌‌خواهد درباره یک دختر اتومبیلران فیلم بسازد. او مدعی شده این فیلم را با حمایت بخش خصوصی و با بودجه نه چندان زیاد می‌سازد.

3 - ساخت فیلم درباره «کوروش» توسط جعفری‌جوزانی و حمیدنژاد

به گزارش فارس، نمونه دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، فیلم سینمایی «کوروش» است که این فیلم نیز توسط دو کارگردان ایرانی که هر یک صاحب سبک هستند دنبال می‌شود و دولت هنوز ‌در این پروژه که یکی کارهای پرهزینه است اعلام حمایت نکرده است.

«مسعود جعفری‌جوزانی» کارگردان فیلم سینمایی «شیر سنگی» و سریال «در چشم باد» تصمیم دارد از زندگی کوروش کبیر فیلم بسازد. از طرف دیگر «عزیزالله حمیدنژاد» کارگردان فیلم سینمایی «اشک سرما» هم می‌خواهد درباره همین موضوع فیلم بسازد.

یک بار یکی از کارگردان‌ها مصاحبه می‌کند و می‌گوید من زودتر تصمیم ساخت گرفتم و یک بار دیگر کارگردان دیگری می‌گوید فیلم من ربطی به آن فیلم دیگر ندارد. چه کسی راست می‌گوید الله اعلم...

گویا این روزها موازی‌کاری مدیران سینمایی به سینماگران هم سرایت کرده است و کارگردانان روی پروژه‌هایی با هزینه‌های بالا و با مضامینی یکسان زوم کرده‌اند. البته در مورد ساخت فیلم درباره حمله به هواپیمای مسافربری ایران، ساخت فیلم‌های بیشتری هم مانعی ندارد اما اگر قرار است سازمان سینمایی از ساخت دو فیلم با یک سوژه حمایت کند، بهتر آنکه روی یک پروژه سرمایه‌گذاری کند و کار باکیفیت‌تری تولید کند.

در حالی شاهد این اتفاق هستیم که در این کشور، ما با داشتن تمدنی غنی با کمبود سوژه مواجه نیستیم. بسیاری از قهرمانان و صاحب‌نامان در کشور وجود دارند که فیلمسازان می‌توانند از زندگی آن‌ها بهره برده و سوژه مناسب برای تولید یک اثر سینمایی‌ باشد. شعرا و عرفایی که بی‌توجهی کارگردانان ما، باعث شده دیگر کشورها، آن‌ها را به بهانه آرامگاه‌شان در کشورهای دیگر تصاحب کنند. وقایع انقلاب و هشت ‌دفاع مقدس ما دارای سوژه‌های ناب و درخور توجهی است که متاسفانه مسئولین فرهنگی و سینماگران ما از آن غافل‌اند.

معلوم نیست در سینمای ما که گویا این روزها دچار فقر سوژه هم شده، چه می‌گذرد که سینماگران دو به دو روی یک سوژه کار می‌کنند...

گزارش از: زهرا قزیلی