ارزش واقعی یارانه نقدی چقدر است؟

به گزارش شما نیوز: از سال 89 طبق سیاستگذاری‌های دولت آن زمان، 45 هزار تومان به عنوان یارانه نقدی هرماه در اختیار مردم قرار می گیرد. با توجه به بالاتر رفتن هزینه ها و رشد تورم در کشور هنوز همان مبلغ به صورت ماهانه به حساب آحاد جامعه واریز می شود اکنون این سوال مطرح می شود که گذر زمان چه میزان از قدرت خرید مردم را در سال 1400 ذوب کرده است؟
در همین خصوص، لازم است در ابتدا توضیحی در مورد چگونگی محاسبات تورمی در مورد قیمت ها ارائه شود تا درک صحیح تری از وضع معیشتی و کمک های نقدی دولت به مردم را تصویر کنیم.

قدرت خرید نصف شده است

از آنجا که در بررسی‌های اقتصادی مقادیر حقیقی و نه مقادیر اسمی اهمیت دارد، در بررسی‌ها و ارائه آمارها سعی می‌شود از طریق شاخص قیمت، مقادیر اسمی به مقادیر حقیقی تبدیل شود.
در یکی از این روش‌ها برای محاسبه شاخص قیمت در یک سال مشخص نسبت به سال پایه، ارزش اسمی یک سبد خاص با توجه به مقادیر سال پایه و قیمت‌های سال جاری محاسبه و بر ارزش آن سبد در سال پایه تقسیم می‌شود. شاخص قیمت مصرف کننده از این طریق به دست می‌آید و کمک می‌کند که اثرات قیمتی و حقیقی را از یکدیگر جدا کنیم.
در توضیحی ساده به عنوان مثلا اگر ارزش یک سبد  خاص در یک سال مشخص 1000 تومان و شاخص قیمت در آن سال 1 و در سال بعد 1.2 باشد، به این معنی است که در سال بعد باید 1200 تومان برای دریافت همان سبد پرداخت کنیم. روش بانک مرکزی برای محاسبه ارزش پول نیز بر شاخص قیمت مصرف‌کننده بنا نهاده شده است. بر این اساس برای محاسبه ارزش 1000 تومان سال 1390 در سال 1399، شاخص قیمت سال 1399 را بر شاخص قیمت سال 1390 تقسیم و در 1000 ضرب می‌کنیم. حال اگر این روش را معکوس کنیم، می‌توانیم بگوییم که اگر در سال 1399 مبلغ 1000 تومان به ما بدهند، می‌توان مقداری کالا و خدمات تهیه کرد که در سال 1390 با مبلغ 500 تومان می‌شد تهیه کرد. یعنی قدرت خرید نصف شده است.
در روشی دیگر می‌توان ارزش پول را بر اساس نرخ تورم تنزیل کرد. مثلا اگر نرخ تورم 20 درصد یا 2 دهم باشد، این رقم را با یک جمع کرده و با آن ارزش پول را تنزیل می‌کنیم، بر این اساس ارزش داشتن 1200 تومان در زمان کنونی معادل ارزش داشتن 1200 تقسیم بر 1.2 یا 1000 تومان در سال گذشته است و با 1200 تومان در سال جاری مقداری کالا و خدمات می‌توان تهیه کرد که با 1000 تومان در سال گذشته می‌شد تهیه کرد.

ارزش یارانه نقدی چقدر است؟

در آذر ماه سال 89 پرداخت یارانه به حساب مردم کلید خورد که از آن سال تاکنون به حساب هر شخص 45 هزار تومان تحت عنوان کمک نقدی واریز می شود.
مرحله اول هدفمندی یارانه ها در آذر ماه سال 89 آغاز شد در آن تاریخ شاخص قیمت مصرف کننده در داده های مرکز آمار برابر با 35.224 برآورد شده بود. به مرور و با رشد مستمر قیمت ها این متغیر در تیر 1400 تقریبا 9.3 برابر شده و به 327.4 رسید. محاسبات ارزش پول با دخالت نرخ تورم پس از 11 سال نشان می دهد ارزش یارانه 45 هزار تومانی فعلی که در ماه اول تابستان به حساب خانوارهای تک نفره واریز شده به پول آن موقع (یعنی سال 89) تقریبا 4 هزار و 840 تومان است.
به عبارت دیگر قدرت خرید جامعه با این یارانه 10.75 درصد از یارانه سال 89 بوده و اگر بخواهند مردم همان سبدی که در ابتدای سیاست یارانه ها تهیه می کردند را اکنون بخرند نیازمند یارانه نقدی 418 هزار تومانی خواهند بود.به عبارت دیگر در طول یازده سال 89 درصد قدرت خرید مردم با این یارانه دولتی ذوب شده است.
این تناسب به تکرار در خانوارهای دونفری تا پنج نفری نیز تکرار شده و در نهایت محاسبه می شود که به عنوان مثال یک خانوار 5 نفری برای تهیه همان سبد مصرفی خود در سال 89، اکنون نیازمند یارانه دومیلیون و 91 هزار تومانی است. این در حالی است که هنوز 225 هزار تومان تحت این عنوان به این خانوارها تعلق می گیرد.

ارزش یارانه معیشتی

روش محاسبه ارزش پولی یارانه معیشتی در سال 1400 به همان طریق سنجش یارانه نقدی است اما با توجه به آن که توزیع این یارانه در کشور در آذر سال 98 راه اندازی شده افت ارزش پول کمتر از کاهش ثبت شده در یارانه نقدی است.
در یک سال و 6 ماه گذشته در سال 98 یارانه معیشتی که به حساب خانوارهای تک نفره واریز شده به صورت ماهانه برابر با 55 هزار تومان بوده است. هم اکنون نیز همین رقم به حساب مردم ارسال می شود.  این در حالی است که شاخص قیمت مصرف کنند در آذر ماه 98 برابر با 193.8 بوده  و در تیر ماه سال جاری 1.7 برابر شده است. بنابراین محاسبات تورمی نشان می دهد که رقم یارانه معیشتی دریافتی در حال حاضر معادل با 32 هزار و 556 تومان در سال 98 بوده و تنها 59.2 درصد ارزش این رقم در آن سال را دارد.
به عبارت دیگر در یک سال و 6 ماه گذشته از آن موعد تقریبا 41 درصد ارزش یارانه نقدی ذوب شده و به همین میزان از قدرت خرید مردم نیز کاسته شده است.
اگر این محاسبه را به شیوه معکوس انجام دهیم برآوردها شکل دیگری خواهد داشت. یعنی اگر قرار باشد خانوارهای تک نفره همان سبدی را مصرف کنند که در آذر 98 قادر به پرداخت هزینه آن بودند نیازمند دریافت مبلغ تقریبا 92 هزار تومان به عنوان یارانه معیشتی خواهند بود.
این محاسبه برای خانوارهای دو نفره به بالانیز به همین ترتیب انجام شده و به عنوان مثال در خانوارهای 5 نفره که اکنون 205 هزار تومان دریافت می کنند رقم واقعی مورد نیازشان 346 هزار و 320 تومان تخمین زده می شود.