خواص و کاربرد‌های گلیسیرین صنعتی

تعریف و فرمول شیمیایی گلیسیرین

گلیسیرین محصول جانبی چربی‌ها و روغن های صابونی شده، هیدرولیز شده یا ترانس استری شده است. در سال 1779 توسط شیمیدان و داروساز آلمانی سوئدی، کارل ویلهلم شیله، در طی صابونی شدن روغن زیتون کشف شد. نام این مایع از کلمه یونانی glykys به معنای شیرین گرفته شده است.

از نظر فیزیکی، گلیسیرین مایعی محلول در آب، بی رنگ، بی بو، شفاف و چسبناک با نقطه جوش بالا است. از نظر شیمیایی، گلیسیرین یک الکل سه ظرفیتی است که می‌تواند واکنش نشان دهد و در عین حال در اکثر شرایط پایدار است.

به دلیل این خواص غیر معمول، سازگاری خوب با بسیاری از مواد دیگر و سهولت پردازش، کاربردهای گلیسیرین صنعتی بسیار زیاد است. فرمول مولکولی صحیح C3H8O3 است. شماره CAS آن 56-81-5 است و در صنایع غذایی اروپا نام آن E 422 است.

انواع گلیسیرین

گلیسیرین با توجه به کاربرد های مختلفی که دارد، انواع و اقسام متفاوتی را نیز دارا است و از روش های متفاوتی نیز به دست می‎آید. برخی از گلیسیرین ها طی فرآیند های شیمیایی به دست آمده و برخی دیگر نیز گیاهی هستند.

البته نکته قابل توجه این است که این ماده به طور عمد تولید نمی‌شود، و طی فرآیند تولید دیگر مواد به دست می‌آید.

در ادامه به طور کامل انواع مختلف گلیسیرین را نام برده و نحوه به دست آمدن آن را برای شما توضیح داده ایم.

گلیسیرین گیاهی

گلیسیرین گیاهی که به نام گلیسرول نیز شناخته می‌شود یکی از مواد شیمیایی خوراکی بوده و مایع شفافی است که معمولاً از روغن سویا، نارگیل یا روغن نخل تهیه می‌شود. بی بو است و طعمی معتدل و شیرین با غلظتی شبیه شربت دارد.

گلیسیرین حیوانی

ما معمولاً گلیسیرین را از منابع گیاهی و حیوانی دریافت می‌کنیم، جایی که به شکل تری گلیسیرید، استرهای گلیسیرین با اسیدهای کربوکسیلیک با زنجیره بلند یافت می‌شود.

واکنش، صابونی شدن یا ترانس استری شدن این تری گلیسیریدها باعث تولید گلیسیرین و همچنین مشتقات اسید چرب می‌شود. تری گلیسیریدها با هیدروکسید تغییر می‌یابند تا الکل و نمک فلزات چرب یا صابون ایجاد کنند.

گلیسیرین مصنوعی یا سنتزی

گلیسیرین از طریق مسیرهای مختلف از پروپن ایجاد می‌شود. روش اپی کلروهیدرین شامل کلرزنی پروپیلن به آلیل کلرید است.

بعداً با هیپوکلریت اکسید می شود و دی کلروهیدرین تولید می‌کند. این به نوبه خود با یک باز قوی برای ایجاد اپی کلروهیدرین واکنش نشان می‌دهد. سپس این اپی کلروهیدرین هیدرولیز می‌شود تا گلیسیرین بسازد.

گلیسیرین صنعتی چیست؟

گلیسیرین یکی از مواد شیمیایی صنعتی است که به صورت صنعتی در داروسازی، آرایشی، صابون، سایر صنایع شیمیایی، رنگ و لاک، مواد شیمیایی مزرعه کشاورزی و صنعت تولید مواد منفجره استفاده می‌شود.

این دارای بسیاری از خواص بسیار مفید است که به آن کمک می کند تا به نقش خود در این کاربردها دست یابد. اولین کاربردهای گلیسیرین صنعتی در ساخت نیتروگلیسیرین و سایر مواد منفجره صنعتی است. این یک حلال، اصلاح کننده سرعت سوختن مخلوط انفجاری و یک اکسید کننده برای تولید اسید نیتریک از آمونیاک است.

مکانیزم عملکرد گلیسیرین

این فرآیند شامل کلرزنی پروپیلن برای ایجاد آلیل کلرید است که با هیپوکلریت اکسید می‌شود و به دی کلروهیدرین می‌رسد که با یک باز قوی واکنش می دهد و اپی کلروهیدرین می‌دهد. سپس این اپی کلروهیدرین هیدرولیز می‌شود و گلیسرول می دهد. فرآیندهای بدون کلر از پروپیلن شامل سنتز گلیسرول از آکرولئین و پروپیلن اکساید است.

تفاوت گلیسیرین با گلیسرول

به طور کل گلیسیرین و گلیسرول به یک معنی بوده و تنها نام های متفاوتی از این مایع هستند. اما گاهی اوقات به گلیسیرین گیاهی، گلیسرول گفته می‌شود. همچنین به صورت قراردادی، گلیسیرین به ماده ی ساخته شده و گلیسرول به عنصر تشکیل دهنده ی آن گفته می‌شود.

روش تشخیص گلیسیرین اصل از تقلبی

قبل از خرید گلیسیرین، برای تشخیص اصل بودن گلیسیرین به نکات زیر توجه کنید. ضمن آن که خرید گلیسیرین فدک دیار کیمیا سبب می‌شود خرید مطمئنی داشته باشید.

1. گلیسیرین اصل از لحاظ ضاهری مایعی کاملا بی رنگ و بدون بو و شبیه به آب است.
2. نقطه جوش این مایع 290 درجه سانتی گراد است و به راحتی جوش نمی‌آید.
3. این مایع در آب و اتانول به راحتی حل شده و خاصیت آب گریزی ندارد.
4. میزان دی اتیل گلیکول آن باید کمتر از 0.1 درصد باشد.
5. گلیسیرین اصل، مزه شیرینی شبیه به شکر دارد.
6. این مایع در صورت اصل بودن، حالت چسبناکی دارد.

کاربرد های گلیسیرین صنعتی

کاربرد اصلی گلیسیرین در صنایع غذایی و آشامیدنی است، جایی که به عنوان یک مرطوب کننده، شیرین کننده و به عنوان یک حلال استفاده می‌شود. گلیسیرین همچنین به عنوان نگهدارنده برای نگهداری مواد غذایی استفاده می‌شود. اما کاربرد های بسیار وسیع تری در عرصه صنعتی نیز دارد.

برخی از کاربردهای گلیسیرین صنعتی در زیر ذکر شده است.

• در صنایع غذایی به عنوان شیرین کننده و نگهدارنده.
• در لیکور به عنوان یک عامل غلیظ کننده.
• استفاده از گلیسیرین به عنوان پرکننده در مواد غذایی کم چرب مانند کوکی ها به عنوان پرکننده غیرمعمول نیست.
• در صنایع دارویی و پزشکی به عنوان روان کننده و مرطوب کننده. این دارو نسبتاً ضد میکروبی و ضد ویروسی است و بنابراین می‌توان از آن برای درمان زخم استفاده کرد.
• برای درمان افزایش شدید فشار چشم.
• گلیسیرین به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود که به جلوگیری از خشکی پوست کمک می‌کند.
• در داروخانه برای تهیه شربت سرفه و سایر داروها.
• در تولید مایع سیگار الکترونیکی.
• در مواد منفجره مانند دینامیت.
• C3H8O3 به عنوان پر کننده برای رفع ارتعاشات در فشارسنج استفاده می‌شود.
• در صنایع فیلمسازی برای جلوگیری از خشک شدن سریع نواحی مرطوب و محیط های کاری.
• برای محافظت از برخی از اشکال برگ گیاه، می‌توان از گلیسرول و آب استفاده کرد.
• هنگامی که با فرآورده های نفتی مخلوط می‌شود، به عنوان روان کننده عمل می‌کند که می‌تواند مصرف سوخت را تقریباً 1٪ بهبود بخشد.

البته لازم به ذکر است که ما تنها تعدادی از کاربردهای گلیسیرین صنعتی را نام بردیم و کاربرد‌های آن بسیار بیشتر از این موارد است.

جمع بندی

گلیسیرین یک محصول جهانی است که بیشترین میزان تولید آن در اروپا، آسیای جنوب شرقی، آمریکای جنوبی و ایالات متحده است.

یک واقعیت مهم که باید در نظر داشت این است که اگرچه گلیسیرین در سطح جهانی تولید می‌شود و در هزاران کاربرد مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، تنها به عنوان محصول جانبی سایر فرآیندهای تولید، تولید می‌شود. به عبارت دیگر، گلیسیرین عمدا تولید نمی‌شود و طی تولید مواد دیگر، خود به خود به وجود می‌آید.

کاربردهای گلیسیرین صنعتی بسیار زیاد بوده و در موارد مختلفی از آن استفاده می‌شود.

* این مطلب رپرتاژ آگهی میباشد و سایت شمانیوز هیچ مسئولیتی در قبال آن ندارد.