عصب کشی سه کاناله یعنی چی؟

درمان ریشه دندان یا همان عصب کشی دندان یک روش مهم در دندانپزشکی مدرن است که هدف آن حفظ دندان‌هایی است که به دلیل پوسیدگی، ضربه یا عفونت آسیب دیده‌اند. عصب کشی دندان شامل برداشتن بافت پالپ عفونی یا آسیب دیده از داخل کانال‌های ریشه دندان است. پالپ یک بافت نرم است که حاوی اعصاب، رگ‌های خونی و بافت همبند است و نقش حیاتی در سلامت دندان دارد. هنگامی که این بافت ملتهب یا عفونی شود، می‌تواند منجر به درد شدید و سایر عوارض شود اگر درمان نشود. هدف اصلی درمان ریشه دندان، تسکین درد، از بین بردن عفونت و حفظ ساختار طبیعی دندان است.

برای درک اهمیت عصب کشی سه کاناله، ضروری است که آناتومی دندان را درک کنیم. اما به طور کلی باید گفت اصطلاح «سه کاناله» معمولاً به دندان‌هایی با سه کانال ریشه مجزا اشاره دارد که اغلب در برخی از دندان‌های آسیاب بزرگ به‌ویژه دندان‌های آسیاب بزرگ پایینی دیده می‌شود.

دندان‌ها می‌توانند بر اساس نوع خود تعداد متفاوتی از کانال‌های ریشه داشته باشند:

• دندان‌های پیش معمولاً یک یا دو کانال دارند.
• دندان‌های نیش معمولاً یک کانال دارند.
• دندان‌های آسیاب کوچک اغلب یک یا دو کانال دارند.
• دندان‌های آسیاب بزرگ اغلب سه یا چهار کانال دارند.
   

چرا عصب کشی دندانهای سه کاناله اهمیت بیشتری دارد؟

1. پیچیدگی درمان:  کانال ریشه سه کاناله نشان‌دهنده یک درمان پیچیده‌تر نسبت به دندان تک کاناله است. هر کانال باید به طور کامل تمیز، شکل داده و پر شود تا از بین رفتن باکتری‌ها و عفونت تضمین شود.
2. افزایش خطر عفونت: در صورت عدم درمان هر یک از کانال‌ها، دندان‌های دارای سه کانال ممکن است باکتری‌های بیشتری را در خود جای دهند.
3. چالش‌های تشخیصی:  شناسایی تعداد کانال‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. تکنیک‌های پیشرفته تصویربرداری مانند توموگرافی کامپیوتری مخروطی (CBCT) می‌توانند به تصویربرداری بهتر از سیستم‌های کانال نسبت به اشعه ایکس سنتی کمک کنند.
    

چرا عصب کشی سه کاناله سخت است؟

پیچیدگی درمان عصب کشی با افزایش تعداد کانال‌های موجود در یک دندان افزایش پیدا می‌کند. یک دندان با چندین کانال نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد تا دندانپزشک مطمئن شود که همه مناطق به طور کافی درمان شده‌اند. عصب کشی سه کاناله سخت‌تر است چون:

• دندان‌های سه کاناله بیشتر ممکن است به ابزارها و تکنیک‌های تخصصی برای رسیدن به همه مناطق به طور مؤثر نیاز داشته باشند بنابراین هزینه عصب کشی دندان‌های سه کاناله بیشتر از سایر دندانهاست.
• هر کانال باید به طور کامل تمیز و شکل داده شود تا باکتری‌ها و بافت عفونی از بین بروند. تعداد بالاتر کانال‌ها به معنای صرف زمان و تلاش بیشتر در پروسه عصب کشی است.
• وجود دندان‌های سه کاناله مستلزم پروتکل‌های ضدعفونی قوی برای کاهش خطر عفونت مجدد است.

عصب کشی چگونه انجام می‌شود؟
 

1. تشخیص و برنامه ریزی درمان :اولین مرحله از عمل عصب کشی دندان شامل معاینه و تشخیص کامل توسط دندانپزشک یا اندودنتیست برای ارزیابی میزان آسیب یا عفونت در دندان آسیب دیده است. ممکن است برای تعیین وضعیت محفظه پالپ و کانال‌های ریشه دندان، اشعه ایکس و سایر آزمایش‌های تشخیصی انجام شود.
2. بی حسی و باز کردن دسترسی: قبل از شروع عمل ریشه دندان، بی حسی موضعی تجویز می‌شود. پس از بی حس شدن دندان، یک سوراخ کوچک برای دسترسی در تاج دندان ایجاد می‌شود تا به محفظه پالپ و کانال‌های ریشه برسد. در این دندانپزشک قسمت‌های داخلی دندان را به طور کامل تمیز می‌کند.
3. تمیز کردن محفظه پالپ و کانال ریشه: بعد از دسترسی به محفظه پالپ و کانال‌های ریشه، از ابزارهای تخصصی برای برداشتن بافت پالپ عفونی یا ملتهب، باکتری‌ها و بقایای داخل دندان استفاده می‌شود. دندانپزشک برای از بین بردن هرگونه باکتری باقی مانده و جلوگیری از عفونت مجدد، ساختارهای داخلی دندان را به دقت تمیز کرده و ضدعفونی می‌کند.
4. شکل دهی و پر کردن: بعد از تمیز کردن و ضدعفونی شدن محفظه پالپ و کانال‌های ریشه، آنها با کمک ابزارهای ظریف برای ایجاد فضای مناسب برای مواد پرکننده، فرم داده می‌شوند. دندانپزشک کانال‌های ریشه را با ماده ای سازگار با بدن به نام گوتا پرکا پر می‌کند که کانال‌ها را مسدود می‌کند تا از ورود باکتری و ایجاد عفونت بیشتر جلوگیری کند. سپس دندانپزشک تا زمانی که بتوان روکش دندان را قرار داد دندان را با یک پرکننده موقت یا دائمی برای محافظت از آن مهر و موم می‌کند.
5. ترمیم و پیگیری: بعد از تکمیل پروسه ریشه دندان، دندانپزشک ممکن است قرار دادن روکش دندان یا سایر ترمیم‌ها را برای تقویت و محافظت از دندان درمان شده توصیه کند.

بعد از عصب کشی دندان چه دارویی بخوریم؟

بیماران ممکن است درد خفیف تا متوسط، تورم یا حساسیت در ناحیه درمان شده را تجربه کنند.

• دندانپزشکان معمولاً مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن را برای مدیریت ناراحتی توصیه می‌کنند.
• در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است در صورت لزوم داروهای مسکن قوی‌تری را تجویز کند.
• برای کاهش تورم و ناراحتی، استفاده از کیسه یخ در قسمت بیرونی گونه نزدیک ناحیه درمان شده به مدت 15-20 دقیقه در هر زمان می‌تواند مفید باشد.
• رعایت دستورالعمل‌های دندانپزشک در مورد دوز و دفعات مصرف دارو مهم است.
   

مراقبت بعد از عصب کشی دندان
 

بیماران باید دندان‌های خود را به آرامی مسواک بزنند اما از مسواک زدن ناحیه درمان شده در 24 ساعت اول خودداری کنند. پس از این دوره، مسواک زدن ملایم می‌تواند از سر گرفته شود، اما باید مراقب باشید که محل درمان را تحریک نکنید.

استفاده از نخ دندان نیز ضروری است اما بیماران باید در اطراف دندان درمان شده تا زمانی که کاملاً بهبود پیدا کند احتیاط کنند.

اگر پر کردن موقتی روی دندان عصب کشی قرار داده شده باشد باید موقع استفاده از نخ دندان مراقب باشید که آن را جابجا نکنید.

معمولاً به بیماران توصیه می‌شود که حداقل در چند روز اول به غذاهای نرم بچسبند. غذاهایی مانند ماست، پوره سیب زمینی، سیب زمینی و اسموتی گزینه‌های عالی هستند که نیاز به جویدن کمی دارند.

برای چند روز اول برای جلوگیری از آسیب به دندان درمان شده یا جابجایی هرگونه پر کردن موقتی از غذاهای سخت، ترد یا چسبنده دوری کنید.

توصیه می‌شود از غذاها و نوشیدنی‌های بسیار گرم یا سرد خودداری کنید زیرا ممکن است پس از عمل حساسیت ادامه داشته باشد.

بیماران باید یک یا دو هفته بعد از عمل، یک قرار ملاقات با دندانپزشک خود برنامه‌ریزی کنند تا از بهبود مناسب اطمینان حاصل کنند و ارزیابی کنند که آیا درمان دیگری مانند قرار دادن روکش دندان ضروری است یا خیر.

سخن پایانی

عصب کشی سه کاناله یک جنبه پیچیده اما ضروری از درمان ریشه دندان است که هدف آن حفظ دندان‌های طبیعی است. عصب کشی سه کاناله سخت‌تر و چالش برانگیزتر از دندانهای تک کاناله و دو کاناله است. بنابراین لازم است تا یک متخصص عصب کشی باتجربه و ماهر به درمان این نوع دندان بپردازد تا از هر گونه عوارض احتمالی جلوگیری کرده و پروسه عصب کشی را با موفقیت انجام دهد.

کلینیک دندانپزشکی ستاره شرق در شرق تهران دارای متخصصین عصب کشی باتجربه‌ای است که می‌توانید با خیال راحت به آنها مراجعه کرده و خدمات عصب کشی را دریافت کنید.

شماره تماس کلینیک دندانپزشکی ستاره شرق: 02177555220 و 02177555330