بررسی اهداف، چالش ها و راهکارهای توسعه مناطق آزاد ایران

حسین گروسی افزود:  در ایران نیز مجوز فعالیت برای ۷۲ منطقه آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی صادر شده که از این تعداد ۴۸ منطقه آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی فعال هستند و تعداد ۷ منطقه آزاد تجاری – صنعتی از سال ۱۳۷۲ از جمله کیش، قشم، چابهار، اروند، ارس، انزلی و ماکو و شهرفرودگاهی امام خمینی (ره) در حال فعالیتند وبه تازگی با مصوبه مجلس به ۱۸ منطقه آزاد تجاری- صنعتی افزایش پیدا کرده و همه این مناطق آزاد پیرامون و در مرز زمینی و هوایی قرار گرفته اند.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو در پاسخ به این سئوال که هدف از تشکیل مناطق چه بوده و چرا ساخته می شوند اظهار داشت:‌ مناطق آزاد تجاری- صنعتی نمونه بارز اقتصاد بدون نفت هستند و یک ریال از بودجه دولتی بهره مند نبوده و درآمد محورند. درآمد این مناطق از دریافت عوارض فعالیت های تجاری، صنعتی و واردات کالاها بوده و سقف کل سهمیه واردات به این مناطق طبق قانون ۳ میلیارد دلار است. مناطق آزاد تجاری-صنعتی در حقیقت نمونه بارز اصل ۴۴ قانون اساسی می باشند و تلاش برا این است تا سرمایه گذاران را به این مناطق جذب و کسب وکار را توسعه ببخشیم.

وی خاطرنشان ساخت: پشتوانه مناطق آزاد، قانون است و اگر درست اجرا شود به ماموریت ها و اهداف این مناطق خواهیم رسید و اگر اجرا نشود از اهداف دور می شویم.

گروسی با اظهار اینکه مناطق آزاد در نقش رگلاتوری مشکلی ندارند تاکید کرد: مثلا یه مثالی به شما بزنم یکی از رقبای ما، منطقه آزاد جبل علی در امارات متحده عربی است. این منطقه حدود ۴۵ سال است که تاسیس شده و در ابتدای تأسیس آن ۲ ونیم میلیارد دلار دولت امارات فقط برای توسعه زیرساخت این مناطق هزینه کرده است این در حالیست که در ایران حتی یک ریال برای زیرساخت ها بودجه ای تخصیص نیافت.

رئیس هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد ماکو با اشاره به تاکیدات شهید رئیسی و دفاع تمام قد ایشان از مناطق آزاد اذعان داشت: ایشان دو بار بصورت شفاهی و یک بار کتبی به اجرای قوانین مناطق آزاد تاکید کردند. رهبر معظم انقلاب نیز روز عید غدیر طی سخنانی مناطق آزاد تجاری – صنعتی را یکی از فرصت های اقتصادی کشور توصیف کردند.

علاوه بر آن مقام معظم رهبری در بند ۱۱ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی هم نسبت به توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه صنعتی موجود، در راستای «انتقال فناوری‌های پیشرفته»، «گسترش و تسهیل تولید»، «صادرات کالا و خدمات» و «تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج» تاکید ویژه داشته علی ایحال نمی دانم چرا از سوی برخی دستگاه های اجرایی نسبت به این قوانین مقاومت می شود.

وی ابراز امیدواری کرد: در دولت جدید، رویکرد حمایتی نسبت به این مناطق صورت گیرد چرا که مناطق آزاد می توانند موتورهای محرکه ای برای اقتصاد کشور بوده و در GDP و اقتصاد ملی تاثیر مثبت داشته باشند.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو در ادامه گفت: امروز مشکل مردم مسائل اقتصادی است و مناطق آزاد نیم درصد از خاک ایران را به خود اختصاص دادند و بالغ بر ۷۰۰ هزار شغل در این مناطق ایجاد شده است.

وی افزود: قوانین و مقررات خلق الساعه و عدم اجرای قانون مصوب از جمله مشکلاتی است که دولت جدید با یک عزم راسخ و توان مضاعف باید نسبت به حل آن اهتمام ورزد.

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد ماکو اضافه با اشاره به مزایای مناطق آزاد ایران نسبت به مناطق آزاد دیگرآسیا اظهار داشت: مناطق آزاد ایران علیرغم این تحریم ها، تهدیدها و فشارها درموضوع ترانزیت، کالاها با یک تخلیه بارگیری به آسیای میانه میرسد در حالیکه در امارات و عمان دوتخلیه بارگیری صورت می گیرد پس هزینه بارگیری بالا می رود.

همچنین ما با۱۵ کشور همسایگی داریم مناطق آزاد که در پیرامونند هرکدام با یک کشور ارتباط نزدیک دارند . سواحل مکران می تواند یکی از مناطق استراتژیک کشور برای رونق لجستیک و ترانزیت بین المللی می تواند مطرح شود.

گروسی خاطرنشان داست: چالشی که در مناطق آزاد داریم علاوه بر قوانین خلق الساعه و عدم اجرای قانون،‌جزیره ای دیدن می باشد. گاها بخاطر یک درآمد جزئی بخشنامه هایی صادر می شود که کل هدف مناطق را نابود می کند.

اگر قانونگذار مشوق و مزیتی را برای منطقه آزاد دیده، یک سازمان خاص نباید بخاطر درآمدجزئی قوانین را ابطال و یا به تصویب قوانین جدید اهتمام ورزد که باعث نابودی هدف بزرگ مناطق آزاد می شود.

وی اضافه کرد: یک مثال به شما بزنم، منطقه شنزن چین ۴۴ سال پیش یک روستای کوچک ماهیگیری بوده ولس امروز با تبدیل به منطقه آزاد، ۲۰ میلیون نفردر آنجا تجارت و کسب و کار می کنند و بدلیل گران شدن املاک درمنطقه شنزن از این منطقه تا گوانجون بر روی دریای چین با ۱۲ میلیارد دلار بودجه دولتی در حال احداث پل هستند تا راه ۳ ساعته را به۲۰ دقیقه کاهش دهند. این یعنی دولت به مناطق آزادش کمک می کند تا توسعه یابد. باید ببینیم چه حکمرانی کردند که امروز سرمایه گذاران خارجی را توانستند جذب کنند.

رئیس هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد ماکو اشاره کرد: فعال شدن کریدور شرق به غرب و شمال به جنوب با استفاده از ظرفیت های مناطق آزاد چابهار، فرودگاه امام و ماکو ضروری است چرا که هم رقبای ما و هم دشمنان ما سعی دارند تا ایران را از کریدورهای ترانزیتی کنار بگذارند و تلاش می کنند تا ایران را از چهارراه جهان بودن حذف کنند.

گروسی در پاسخ به این سئوال که ایجاد اشتغال ۷۰۰ هزار نفری در مناطق آزاد قابلیت افزایش دارد یا خیر؟ گفت: این میزان اشتغال با شرایط عدم تخصیص بودجه، عدم اجرای قانون و تحریم ها شکل گرفته است. با بی ثباتی و مخدوش کردن قوانین سرمایه گذاری نیز در این مناطق کاهش پیدا می کند.

خوشبختانه رئیس جمهورشهید تمام قد از مناطق آزاد دفاع کرد و حتی طی نامه ای خواستار اجرای آزمایشی قوانین به مدت یکسال در این مناطق شد لذا اگر قوانین اجرا شوند ظرفیت اشتغال در مناطق آزاد به سه تا چهار برابر می تواند افزایش پیدا کند.

وی در خصوص اجرای ماده ۶۵ احکام دائمی توسعه کشور گفت: اجرای این قانون در همین برنامه پنجم و ششم بوده و بالاترین مقام اجرایی کشور هم تاکید می کند که کلیه دستگاه های اجرایی ملزم به تمکین از منطقه آزاد هستند و باید در دولت جدید، نگاه رئیس جمهور شهید به مناطق آزاد تداوم یافته و مناطق آزاد را با چهارچوب هایی بین المللی کنیم.

همچنین انتظار می رود جایگاه دبیر شورایعالی به معاون رئیس جمهور ارتقا یافته تا بتواند از قوانین مناطق آزاد دفاع کرده و در رسیدن به اهداف این مناطق کمک نماید.

گروسی با اشاره به اینکه مشوق های سرمایه گذاری در کشورهای همسایه بخصوص مدت زمان معافیت مالیاتی و .. بیشتر از ایران است و محدودیت های مناطق آزاد ایران بسیار بیشتر از آن ها می باشد گفت:‌ برای جذب سرمایه گذار خارجی باید جذابیت ها و مشوق های این مناطق را افزایش دهیم نه کاهش.

وی با بیان اینکه در حال حاضر شرایط ثبات اقتصادی با قوانین خلق‌الساعه همخوانی ندارد و مشکل‌آفرین شده است افزود‌: قانون چگونگی اداره مناطق آزاد در یک کتاب ۲۹ ماده ای درج شده، اگر این قوانین بد است در مجلس ببریم این قوانین را حذف کنیم و بگذاریم کنار. ولی اگر خوب است باید حفظ و تقویت کنیم و نباید در یک جای دیگر قوانینی را تنقیح کنیم که مداخله و در تضاد با این قوانین باشد.

رئیس هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد ماکو در پایان گفت: دولت جدید باید قانون را اجرایی کند و موارد ابلاغی رئیس جمهور شهید در خصوص حمایت از مناطق آزاد را تداوم دهند همچنین رویکرد گسترش روابط با کشورهای دیگر را در دستور کار قرار دهیم.

ما به دنبال گسترش روابط با کشورهای عضو اکو هستیم. ما بدون سرمایه گذاری مشترک با کشورهای دیگر نمی توانیم نقش خود را در بازارهای جهانی ایفا کنیم لذا جهانی کردن مناطق آزاد در کنار استفاده از ظرفیت های داخلی و مشارکت مردمی راه حل رفع مشکلات مناطق آزاد تجاری- صنعتی است.