تولید فیلمی‌ خارجی‌ در ایران‌ خبرساز شد

به گزارش شمانیوز: فلوریان باکس‌مایر، کارگردان آلمانی فیلمی به نام «سلام ای ایران» را در تهران کلید زده‌است. این فیلم در ژانر کمدی و به تهیه‌کنندگی شبکه تلویزیونی «ARD» ساخته می‌شود. سلام ای ایران تیمی از سینماگران آلمانی برای نخستین مرتبه به ایران رفته تا به سفارش کانال اول شبکه تلویزیونی سراسری این کشور (ARD) فیلمی در ژانر کمدی بسازد. بازیگران این فیلم، فلیکس کلاره، گونتر ماریا هالمر، مونا پیرزاد، رؤیا تیموریان و پژمان بازغی هستند و صحنه‌های آن در تهران، کاشان و مونیخ فیلم‌برداری خواهند شد. نقش اول این کمدی را فلیکس کلاره Felix klare بازی می‌کند. بازیگر معروف نقش سر کارآگاه در سریال تلویزیونی tatort (صحنه جرم). این بار او صاحب‌کار جوانی به نام روبرت است که مادرش با سراسیمگی خبر گم شدن پدرش در ایران را به او می‌دهد. علی‌الظاهر پدر برای وصول مطالبات مالی‌اش به تهران رفته اما غیب‌اش زده و هیچ نشانی از او نیست. روبرت رهسپار ایران می‌شود تا ردپایی از پدرش بیابد. او برای ره‌گیری و پرس و جو، مترجمی لازم دارد که پیوسته همراهش باشد. این همراه، یک معلم زبان آلمانی (با بازی مونا پیرزاد) است. روبرت مجبور می‌شود برای در امان ماندن از عواقب همراهی مدام با یک زن نامحرم، به ازدواج موقت (صیغه) با دیلماج تن بدهد.آن طور که رسانه آلمانی گفته داستان این فیلم کمدی در ایران رخ می‌دهد و مسأله ازدواج موقت یک مرد آلمانی با یک دختر ایرانی هم در آن به چشم می‌خورد. موردی که درادامه گزارش مورد تردید واقع خواهد شد. نهادهای متولی پروسه دریافت مجوز برای فیلم‌برداری فیلم‌های خارجی در داخل کشور چگونه است؟ چه نهادهایی متولی این امر هستند؟ طبق پیگیری‌های خبرنگار «صبح‌نو»، پروسه دریافت مجوز برای تولید فیلم‌های سینمایی خارجی در ایران به این شکل است که ابتدا توسط سازندگانش به نمایندگی دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در آن کشور ارائه می‌شود. پس از بررسی جزییات آن اثر توسط کارشناسان وزارت امورخارجه به وزارت اطلاعات ارجاع داده می‌شود. پس از استعلام توسط نهاد امنیتی مربوط، در مرحله سوم توسط سازمان سینمایی بررسی و مجوز نهایی صادر می‌شود. البته این پروسه درباره تولید آثار سینمایی است و اگر اثر مورد نظر، مستند باشد در مرحله سوم توسط معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد بررسی خواهد شد. ارزیابی اصلی توسط دو وزارتخانه امورخارجه و اطلاعات انجام می‌شود. بررسی‌هایی که اثرمتقاضی را از جنبه‌های مختلف ارزیابی می‌کند. البته طبیعتاً کارشناسان وزارت امورخارجه آثار فوق را به صورت کلی بررسی می‌کنند ولی باتوجه به حساسیت‌های موجود، کارشناسان افکارسنجی این وزارتخانه باید اشراف خوبی نسبت به موضوع داشته باشند. پس از دریافت مجوز، پروژه در ایران پیگیری می‌شود، اما نکته مهم و کلیدی این بحث که بعضاً درمورد تولیدات داخلی نیز مطرح می‌شود، دراین مرحله خودنمایی می‌کند. اگر خروجی با آن طرحی که مجوز گرفته تفاوت جدی داشت چه می‌شود؟ چه مکانیسمی برای نظارت تعریف شده است؟ آیا ضمانت اجرایی دراین باره وجود دارد؟ کدام نهاد متولی اصلی و پاسخگوی مشکلات احتمالی خواهد بود؟ حاشیه‌سازی‌دویچه‌وله سینما به عنوان یکی از قدرتمندترین و تأثیرگذارترین رسانه‌های امروز دردنیا، می‌تواند نقش مهمی در ارائه چهره واقعی از یک کشور به مردم جهان داشته باشد. همانطور که با استفاده از این صنعت برخی به نمایش چهره‌ای غلط و غیرواقعی از رقبا و دشمنان خود می‌پردازند، می‌شود با استفاده از همین بستر، در جهت اصلاح تصویر یک کشور در اذهان عمومی اقدام کرد. علاوه بر مسأله فوق، معرفی جاذبه‌های گردشگری و فرهنگ و آداب رسوم یک کشور هم از دیگر مواردی‌اند که می‌توان در قالب آثار سینمایی به آن‌ها پرداخت. این پدیده تا به امروز جایگاه مناسبی در جریان دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران نداشته است و همان آثار محدود هم عمدتاً در قالب مستند بوده‌اند. البته همان تولیدات محدود نیز کارکرد خوبی داشته‌اند که از آن‌ها می‌توان به مجموعه مستند «حیات وحش ایران» تولید مشترک بی‌بی‌سی جهانی و سیما فیلم اشاره کرد. حال که امروز پای تولیدات داستانی هم به ایران باز شده است، این جریان می‌تواند منشأ خیر و برکت در جهت منافع ملی کشور باشد که البته اما و اگرهایی دارد. مکانیسم کاملی برای نظارت حین و پس از تولید روی آثار داخلی وجود ندارد. درواقع ممکن است فیلمی با یک فیلمنامه، موفق به کسب مجوز ساخت شود ولی محصول نهایی با آنچه مجوز گرفته تفاوت داشته باشد. موضوعی که باعث مشکلاتی چون «ارادتمند، نازنین، بهاره وتینا» ساخته عبدالرضاکاهانی و «لرد» به کارگردانی محمد رسول‌اف شده است. فیلم‌هایی که با مجوزشان تفاوت جدی دارند. سؤال اساسی این مشکل مشترک درباره آثار ایرانی و فیلم‌های خارجی تولید شده درایران، میزان اعمال قدرت توسط نهادهای حاکمیتی است. اگر فیلم ایرانی، مشکل اساسی داشته باشد مجوز اکران دریافت نخواهد کرد (هرچند این قانون برای امثال آقای رسول‌اف اهمیتی ندارد) اما آیا محصول خارجی بدون اذن نهادهای ایرانی محصولشان را نمایش نخواهند داد؟ ظاهراً برای حل این مشکل لزوم استفاده از تهیه‌کننده ایرانی در این تولیدات خارجی مطرح شده است که با فرض انجام این شرط، تهیه‌کننده ایرانی با ضوابط داخلی آشنا خواهد بود و در صورت عدم رعایت قوانین، تبعات قانونی و حرفه‌ای را خواهد پذیرفت. فیلم سلام ای ایران هم هرچند محصول شبکه‌ای آلمانی است ولی تهیه‌کننده آن یک فرد ایرانی است. البته بازهم دراینجا سؤال دیگری ایجاد می‌شود؛ این سؤال که فرضاً اگر یک پروژه مطرح هالیوودی با تهیه‌کننده‌ای مثل جیمزکامرون یا استیون اسپیلبرگ، ایران را به عنوان لوکیشن خود انتخاب کنند، بازهم مسوولان سینمایی شرط تهیه‌کننده ایرانی را مطرح خواهند کرد؟ شرطی که قطعاً با مخالفت طرف خارجی همراه خواهد شد و شانس میزبانی از یک اثر بین‌المللی بربادخواهدرفت. وجود نهادهایی مثل وزارت امورخارجه و وزارت اطلاعات دراین موضوع، وجود حواشی و مشکلاتی مثل آنچه درباره داستان فیلم «سلام ای ایران» بیان شده را منتفی می‌کند، اما لازم است که این چرخه برای بدترین سناریوها هم نقشه‌ای داشته و راهکارهایی برای عکس‌العمل وجود داشته باشد؛ آدم عاقل مالش را سفت می‌چسبد و همسایه‌اش را دزد نمی‌کند!