چشم‌انداز مبهم آینده صنعت بیمه/با اخذ مالیات از بیمه‌های عمر و زندگی، صنعت بیمه به کدام سو خواهد رفت؟

هوای صنعت بیمه هم همچون سایر بخش‌های اقتصاد ایران چند وقتی است تیره و تار شده است. ظرف یک تا دو سال گذشته، اگرچه بسیاری از مراجع تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز در دولت و مجلس، تاکید بسیاری را بر افزایش ضریب نفوذ صنعت بیمه در ایران مطابق با استانداردهای جهانی داشته‌اند. همین عامل راه را برای سیاستگذاری بسیاری از شرکتهای بیمه و در صدر آنها، بیمه مرکزی فراهم کرد تا بتوانند با یک برنامه‌ریزی منسجم، سال به سال تلاش کنند که بر ضریب نفوذ بیمه در کشور بیفزایند و سهم آن را بر اساس یک الگوی مشخص بالاببرند.

در این میان بسیاری از شرکتهای بیمه که اتفاقا پرتفوی اصلی خود را بر بیمه‌هایی همچون شخص ثالث به دلیل استقبال و یا شاید بهتر بگوییم اجبار، بسته بودند، راه جدیدی را پیدا کردند تا در سایه آن بتوانند تغییری را هم در ترکیب پرتفوی خود داده و تنوع را در آن حاکم کنند.

در این میان، بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران صنعت بیمه نیز وارد عمل شده و بر این موضوع پافشاری کردند که تنها راه افزایش ضریب نفوذ در صنعت بیمه، به طور قطع گسترش صدور بیمه‌های عمر و زندگی برای عامه مردم است؛ به نحوی که شرکت‌های بیمه تلاش کنند تا با ترغیب مردم و بیمه‌گذاران، شرایطی را برای فروش بیشتر بیمه‌های عمر و زندگی در کنار بیمه‌نامه‌های شخص ثالث فراهم نمایند.

اینجا بود که تبلیغات و آگاهی رسانی شرکت‌های بیمه در قالب‌های مختلف، آغاز شد و اتفاقا برخی از مشتریان صنعت بیمه نیز با اشراف بر مزایایی که این نوع بیمه‌ها پیش روی آنها قرار دادند، اقدام به خرید بیمه‌نامه‌های عمر و زندگی کردند و همین امر، بازار فروش این نوع بیمه‌نامه‌ها را هم تا حدود زیادی داغ کرد. در این میان، بیمه مرکزی نیز به عنوان سیاستگذار و متولی صنعت بیمه در کشور، در فرصت‌های بسیاری که در اختیارش قرار می‌گرفت، تلاش می‌کرد تا علاوه بر اینکه شرکت‌های بیمه را نسبت به صدور این نوع بیمه‌نامه‌ها ترغیب کند، با اجرای پروژه‎‌های اطلاع‌رسانی، مردم را هم به عنوان ذی‌نفعان اصلی اجرای این سیاستها، تشویق کنند تا علاوه بر اینکه از مزایای بیمه‌ای این بیمه‌نامه‌ها بهره‌مند شوند، به عنوان یک فرصت برای سرمایه‌گذاری نیز به آن نگاه کرده و از سودهای آن بهره‌مند شوند. این بازار داغ برای ترغیب مردم و تلاش شرکت‌های بیمه در خرید و فروش بیمه‌نامه‌های عمر و زندگی، تا همین چند ماه پیش ادامه داشت و هنوز هم به جرات می‌توان گفت که فروش این بیمه‌نامه‌ها از رونق بسیاری برخوردار است؛ به نحوی که صنعت بیمه سالانه رشد ۸ درصدی را طی سال‌های گذشته تجربه کرده و علیرغم اینکه ضریب نفوذ متوسط جهانی صنعت بیمه، ۶.۱ درصد است و این ضریب برای ایران، اکنون معادل ۲.۳ درصد است، اما سهم بیمه‌های عمر و زندگی کاملا در این رشد مشهود است.

تمام اینها اما این روزها سایه سنگین اخذ مالیات از بیمه‌های عمر و زندگی را که در مجلس شورای اسلامی تحت لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم مطرح است، بر سر خود احساس می‎کند. واقعیت آن است که حتی انتشار خبر اخذ مالیات از بیمه‌های عمر و زندگی هم کافی است تا شرکتهای بیمه را با مشکلات متعددی مواجه سازد؛ چراکه به هر حال فروش بیمه‌های عمر و زندگی و تشویق خریداران آن برای اقدام نسبت به خرید، به دلیل نو بودن این مقوله، کار چندان آسانی نیست و اکنون که پای اخذ مالیات از این بیمه‌نامه ها به میان آمده است، کار برای آنها با سختی بیشتری مواجه شده است.

در این میان، امیدعلی پارسا، رئیس کل سازمان امور مالیاتی نیز به تازگی در جمع شرکتهای بیمه، مخالفت خود را با معافیت مالیاتی این نوع بیمه‌نامه‌ها به صراحت اعلام کرده و از اینکه تمامی بخش‌های جامعه خواستار معافیت‌های مالیاتی هستند، ابراز گلایه کرده است. این خود سناریوی اخذ مالیات از بیمه‌های عمر و زندگی را قوت می‌بخشد، مگر اینکه اتفاق خاصی در مجلس شورای اسلامی رخ دهد و نمایندگان مجلس بتوانند با رای خود، نظر دولت را مبنی بر اخذ مالیات از این کسب و کارها هم برگردانند. در این میان، فضای کسب و کار در صنعت بیمه، با این خبر نسبتا ناگوار، تحت الشعاع قرار گرفته و بسیاری از شرکتهای بیمه را نسبت به آینده کاری خود نگران کرده است. هر چه باشد، شرکتهای بیمه بر روی فروش هر چه بیشتر بیمه‌نامه های عمر و زندگی نه تنها هزینه کرده‌اند، بلکه بر روی درآمدهای آن در پرتفوی خود نیز حساب باز کرده‌ بودند. بنابراین باید منتظر ماند و دید که چطور این قصه به سرانجام خواهد رسید.

گزارش:معصومه افلاکی