ریه‌های صنایع نیازمند ونتیلاتور تدبیر و برنامه‌ریزی!
علیرضا مخبر دزفولی قائم‌‌مقام مدیرعامل در امور سلامت و بهداشت کارکنان شرکت فولاد خوزستان:شیوع ویروس کرونا در سطح جهان و ایران باعث بروز مشکلاتی در همه بخش‌های اقتصادی و به ویژه صنایع کشورهای مختلف شد...
مخبر دزفولی اعلام کرده که علی‌رغم تاثیر منفی کرونا بر صنعت فولاد دنیا، ایران از این تاثیرات مستثنی بوده و فولاد خوزستان رکورد تولید 6 ماهه خود را در سال 1399 شکست. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند.
ویروس کرونا چه اثری بر بدن انسان می‌گذارد و این اثر بر شرکت‌های صنعتی با توجه به اهمیت کار آن‌ها چگونه بوده است؟
ویروس چون از راه هوایی و نیز مخاطات وارد بدن می‌شود هم در بدو ورود در راه‌های هوایی و هم بعد از ورود به جریان خون همه ارگان‌های بدن را می‌تواند درگیر کند. عوارض عجیب و غریب ویروس از درگیری راه‌های هوایی و ریه گرفته تا درگیری‌های گوارشی شدید، تا سردردهای غیرقابل تحمل و کوفتگی بدن و... ناشی از حضور عمومی ویروس در همه سیستم‌های حیاتی بیمار مبتلا به آن است. وضعیت سیستم ایمنی بدن در شدت ابتلا و بروز علائم بسیار نقش دارد و یکی از توصیه‌های اکید پرهیز از دنبال کردن اخبار این ویروس به صورت تکراری و افراطی است. البته استرس کارساز پدیده‌ای طبیعی و لازم است. استرسی که باعث می‌شود نکات بهداشتی را به دقت رعایت کنیم و با حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی، پرهیز از سفرهای غیرضروری، عدم حضور در اجتماعات، زدن ماسک خصوصا در فضاهای دربسته و شست‌و‌شوی مرتب دست‌ها، زنجیره انتقال این ویروس منحوس را بشکنیم. اما استرس دردسرساز که گاهی در بستر صفات شخصیتی بروز می‌یابد استرسی است که به جای اقدام صحیح، به دلشوره و نگرانی و صدمه به خود و اطرافیان منجر می‌شود. دنبال کردن تکراری اخبار این ویروس از منابع غیرموثق و لغزیدن در دام افکار و رفتارهای وسواسی نتیجه استرس دردسرساز است که به ضعف سیستم ایمنی بدن منجر می‌شود و بدن ما را مستعد ابتلا به هر بیماری ازجمله کووید19 می‌کند.
صنایع هم مانند همه حوزه‌های درگیر در همه کشورهای جهان، در کشور ما هم متاثر از این ویروس عجیب شده است. تعطیلی‌های مکرر، کاهش تعداد نیروها، کاهش زمان حضور در محل کار و... که به عنوان راهکارهای اجباری کنترل شیوع این ویروس در شرکت‌ها و صنایع مختلف اتخاذ شده، در کنار غیبت‌های کاری ناشی از ابتلای کارکنان به این ویروس و عوارض آن تمام صنایع مهم دنیا و به تبع آن، کشور ما را تحت تاثیر خود قرار داده است. بدیهی است شدت این تاثیر به وضعیت و قدرت اقتصادی کشورها و توان حمایت از اقتصاد خود و کاهش آسیب وابستگی کاملی دارد. در حال حاضر به عنوان مثال کشور آمریکا دو تریلیون دلار بودجه به منظور جبران تبعات اقتصادی ناشی از ویروس کرونا در نظر گرفته است که در صورت ادامه یافتن این بیماری در 6 ماه تا یک سال آینده پنج تا هشت تریلیون دلار به اقتصاد خود تزریق خواهد کرد؛ یا مثلا در ایتالیا به رغم مشکلات مالی و اقتصادی خود، بسته‌ای 25 میلیارد یورویی برای حل مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا اختصاص داده است. طبیعتا در کشورهای در حال توسعه و دارای بنیه‌های اقتصادی ضعیف، امکان این حمایت‌های حیاتی وجود ندارد. جالب است که با وجود این حمایت‌های قابل توجه رشد اقتصادی ایالات متحده امریکا در سه ماهه نخست سال منفی 4 درصد بوده است که بدترین رشد فصلی این کشور از زمان بحران مالی سال 2008 به حساب می‌آید!
کشور ما هم در گیرودار تحریم‌های ظالمانه و بی‌سابقه آمریکا که حتی اقلام دارویی و پزشکی مورد نیاز ملت شریف ما را هدف قرار داده، در حال مبارزه‌ای نفس گیر با این ویروس خطرناک است. وزارت اقتصاد کشور از خسارت 15 درصدی همه‌گیری کووید 19 بر تولید ناخالص ملی گزارش می‌دهد و این در حالی است که فقط 100 هزار میلیارد تومان برای کمک به کاهش خسارات اقتصادی اختصاص یافته است. در چنین شرایطی قابل درک است که بنگاه‌های اقتصادی و صنایع ما درگیر معضلات پیچیده‌ای شوند. رکود اقتصادی، تورم، تحریم و کرونا امروز ریه‌های صنایع ما را هم درگیر کرده است و لازم است با ونتیلاتور تدبیر، برنامه‌ریزی، حمایت و انسجام در تصمیم‌گیری‌ها به کمک آن‌ها بشتابیم.
با توجه به شیوع ویروس کرونا در کشور، شرکت فولاد خوزستان چگونه با این بیماری به مقابله پرداخته است؟
شاید کلیدی‌ترین رویکرد در شرکت فولاد خوزستان برای مواجهه با این ویروس منحوس، جدی گرفتن آن و مهم‌ترین اقدام، تشکیل زودهنگام کمیته عالی مقابله با کووید19 در عالی‌ترین سطح و با اختیارات کامل بود. جلسات این کمیته از اعلام خبر اولین ابتلا در ایران آغاز و به سرعت تدابیر لازم در همه زوایا اتخاذ و اجرایی شد. حمایت مدیرعامل محترم از تصمیمات این کمیته نقش ارزشمندی در ضمانت اجرای آن‌ها داشت. حضور معاونین و مدیران کلیدی شرکت در این کمیته و مشارکت عمومی و تبعیت کارکنان فهیم از مصوبات کمیته، در کنار کار گروهی هدفمند، متعهدانه، شبانه‌روزی، سریع و دقیق باعث شد نه تنها فرآیند تولید در شرکت فولاد خوزستان با مخاطره مواجه نشود؛ بلکه تمام رکوردهای تولیدی روزانه و ماهیانه و فصلی در همین دوران سخت و دشوار با لطف خدای متعال و مدیریت مناسب و تلاشی جهادی شکسته و اولین لبیک رسا به فرمان مقام معظم رهبری در جهش تولید از حنجره شرکت فولاد خوزستان بلند شود.
به طور خلاصه اقدامات مهم شرکت را در حوزه ایمنی و بهداشت برای مقابله با کرونا بفرمایید.
از ذکر نکات تکراری که در اغلب شرکت‌ها برای مقابله با این ویروس انجام شده است، پرهیز و به نکاتی ارزشمند و کلیدی اشاره می‌کنم. شاید مهم ترین و کلیدی‌ترین نکته‌ای که با افتخار می‌توان از آن در شرکت فولاد خوزستان یاد کرد، تشخیص زودهنگام مبتلایان، بررسی کارکنان مرتبط با فرد مشکوک یا مبتلا و جداسازی آن‌ها است (screening). به جرات می‌توان ادعا کرد که در هیچ شرکت بزرگی با این دقت و سرعت و اولویت زمانی انجام نشده است و باید از همکاری مجموعه‌های بهداشتی استان خوزستان قدردانی شود. از فروردین ماه 1399 با جداسازی افراد مشکوک توسط مرکز طب صنعتی و گرفتن تست از آن‌ها و افراد حلقه اول مرتبط با آن‌ها و در واقع با شناسایی افراد بدون علامت، باعث شکستن نسبی حلقه انتقال شدیم.
یکی دیگر از تصمیمات بسیار به‌جا و ارزشمند کمیته مقابله با کرونا در شرکت فولاد خوزستان، شناسایی فوری افراد پرخطر و مرخص کردن آن‌ها در همان هفته اول اسفند 1398 بود. مستحضرید که گروه‌های پرخطر (دارای بیماری زمینه‌ای، سن بالا، بیماری‌های صعب‌العلاج، زنان باردار و...) هم برای خود و هم دیگران خطرآفرین هستند. با مصوبه کمیته، این افراد حقوق کامل خود را بدون حضور در محل کار دریافت کردند و این اقدام در کنار کاهش ساعت کارکرد، حذف سرو غذا، ضدعفونی مداوم اتاق‌ها و معابر، توزیع منظم بسته‌های بهداشتی و... نقش بسزایی در کنترل شیوع این ویروس داشت.
تشکیل گشت‌های بهداشتی برای حصول اطمینان از اجرای مصوبات کمیته از دیگر اقدامات با ارزشی بود که به بهبود شرایط بهداشتی محیط کار منجر شد. تغییر و کاهش ساعات کاری برای جلوگیری از همزمانی خروج کارکنان روزکار و شیفت، ایجاد کارت‌زنی‌های جدید برای جلوگیری از تجمع کارکنان و گسترش فضای پارکینگ شرکت برای انگیزه‌بخشی برای استفاده از خودروهای شخصی به جای سرویس‌های عمومی شرکت در کنار افزایش دو برابری سرویس‌های ایاب و ذهاب به منظور کاهش تراکم نفرات حاضر در آن‌ها و ضدعفونی منظم این سرویس‌ها از دیگر تصمیمات به جا و سنجیده‌ای بود که در کنار فرهنگ‌سازی وسیع و کار رسانه‌ای پرحجم و خلاقانه برای آموزش نکات بهداشتی به کارکنان قطعا در مهار موفق شیوع این ویروس در شرکت فولاد خوزستان نقش غیرقابل انکاری داشتند. نمی‌توان حمایت‌های مالی سنجیده‌ای را که با تایید هیئت مدیره و مدیرعامل محترم در این دوره از کارکنان شد، نادیده گرفت.
در راستای مسئولیت‌های اجتماعی، شرکت فولاد خوزستان چه اقداماتی را برای مقابله با ویروس کرونا انجام داده است؟
شرکت فولاد خوزستان با میدان‌داری مدیرعامل محترم از روزهای آغازین و بحرانی هجوم این ویروس به میهن عزیز اسلامی، اقدامات همه‌جانبه‌ای را در دستور کار قرار داد. اهدای کمک‌های مالی قابل توجه به ستاد استانی مقابله با کرونا، راه‌اندازی خط تولید ماسک‌های بهداشتی، راه‌اندازی کارگاه تولید لباس‌های بیمارستانی و توزیع بسته‌های سلامت بخشی از این اقدامات ارزشمند است. یکی دیگر از اقدامات بسیار باارزش شرکت فولاد خوزستان در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی، تامین اکسیژن بیمارستان‌های اختصاص یافته به کرونا بود. این اقدام در مرحله بحرانی ابتلا به کرونا در خوزستان اقدامی حیاتی تلقی می‌شود.
مهم‌ترین چالش پیش رو در صنایع در خصوص جلوگیری از شیوع این بیماری و نیز اقلام مورد نیاز برای مقابله با این ویروس چیست؟
ایران در میان کشورهای خاورمیانه بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد به شمار می‌رود و جزو 10 کشور عمده تولیدکننده فولاد جهان است. در میان این 10 کشور، به جز ایران و ترکیه، همگی کشورها شامل چین، هند، ژاپن، آمریکا، روسیه، کره جنوبی، برزیل و آلمان شاهد کاهش تولید فولاد بوده‌اند و ترکیه فقط رشد 4.1 داشته است. این در حالی است که تولید فولاد در ایران در ماه مارس 2020 در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 14.1 درصد افزایش داشته است؛ همچنین تولید فولاد ایران در سه ماهه اول سال جاری نیز 13.2 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد داشته است. صنعت فولاد ایران اساسا صادرات محور و بین‌المللی است و به رغم تحریم‌های ظالمانه آمریکا و تروریسم اقتصادی صادرات فولاد رشد یافته است و بخش مهمی از نیازهای ارزی کشور از طریق صادرات فولاد تامین می‌شود. با شیوع ویروس کووید 19 همزمان با بحران‌های بازارهای جهانی شرکت فولاد خوزستان بخشی از امکانات صنعتی و منابع مالی خود را در خدمت مبارزه با این ویروس منحوس قرار داده است. برداشتن موانع تولید و تسهیل صادرات در چنین شرایطی، حیاتی به نظر می‌رسد.
از سوی دیگر، طول کشیدن این همه‌گیری، نبود درمان قطعی و عدم تولید واکسن اختصاصی برای آن، همه جهان، کشور ما و صنایع ما را با مخاطرات جدی مواجه کرده است. تاکنون با اقدامات متعددی تلاش شده است که شیب ابتلا به نحوی کنترل شود که با تعداد کارکنانی که پس از گذراندن دوره نقاهت و قرنطینه به محل کار بر‌می‌گردند، تعادلی داشته باشد تا فرآیند تولید و پشتیبانی با مشکل عمده‌ای مواجه نشود؛ ولی واقعیت این است که معلوم نیست تا چه زمانی می‌شود این تعادل را حفظ کرد. عدم رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی در سطح جامعه می‌تواند صنعت و اقتصاد کشور را با خطر جدی مواجه کند. یکی از مضرات طول کشیدن این همه‌گیری، عادی شدن موضوع و از بین رفتن حساسیت همه مردم، از جمله کارکنان بنگاه‌های اقتصادی است. زمانی در کشور آمار دو هزار نفری مبتلایان و صد نفری فوتی‌ها دچار شوک می‌شدیم ولی اکنون دو، سه برابر شدن این آمارها هم موجب احساس هشدار در بین درصد قابل توجهی از مردم نمی‌شود و این زنگ خطری است که باید شنیده شود. خسته شدن از شرایط و از بین رفتن احساس خطر در مردم، می‌تواند این ویروس را بی‌مهار کند. در چنین شرایطی تعطیلی صنایع، آن هم در وضعیتی که عملا اقتصاد بدون نفت را به دلیل تحریم‌های ظالمانه استکبار جهانی تجربه می‌کنیم؛ می‌تواند مشکل‌آفرین شود. برای شرکت‌های بزرگ صنعتی تامین مداوم اقلام بهداشتی به میزان مورد نیاز کارکنان، هم گاهی دشوار و هم مستلزم هزینه‌های فراوانی است.
حقیقت ماجرا این است که تاکنون برای این ویروس درمان قطعی وجود ندارد و در مورد واکسن هم علی‌رغم تلاش‌های فاخری که در جهان و کشور ما انجام شده و تا حدی هم موفق بوده است؛ بعید به نظر می‌رسد که تولید این واکسن تا سال آینده نهایی و به تولید انبوه و به دست مردم جهان برسد. در چنین شرایطی هم آگاهی‌بخشی به مردم یک ضرورت است و هم انجام اقدامات قاطع حاکمیتی. در هیچ کجای دنیا، هیچ قانونی فقط با فرهنگ سازی و بدون نظارت و اقدامات حکومت‌ها لازم‌الاجرا نشده است. باید ضمن تشویق افرادی که برای سلامت خود و دیگران احترام قائل هستند با افراد بی‌توجه بر اساس مقررات قانونی برخورد جدی و پشیمان‌کننده کرد. در شرکت‌ها و سازمان‌ها هم ضمن محور قرار دادن فرهنگ‌سازی و اقدامات ایجابی نباید از اعمال اقدامات سلبی غافل بود
